Diyarbakır’da normalleşme: Yasak kalktı ama mekanlar yine boş kaldı

Kovid-19 salgınında vaka sayısının düşük olduğu ve risk haritasında grubunda mavi kategoride olan Diyarbakır’da kontrollü normalleşme süreci başladı. Kontrollü normalleşme ile birlikte Diyarbakır İl Umumi Hıfzıssıhha Kurulu’nun kararı ile Diyarbakır Valiliği daha önce kentte alınan kısıtlamaların yürürlükten kaldırıldığını duyurdu. Karar ile birlikte kahvehaneler, kafeler, lokanta ve restoran gibi işyerleri bugün ilk müşterilerini ağırladı. Diyarbakır Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği (DESOB) kayıtlarına göre 850 esnaf kepenk kapattığı 35 bin kişinin işsiz kaldığı Diyarbakır’da normalleşmenin ilk gününde işyerlerinin boş kalması dikkat çekti. Sokaktaki hareketliliğin eskisi gibi seyrettiği kentte, kahveler ve kafeler eski ilgiyi görmedi.

Genelge kapsamında düşük risk grubunda yer alan Diyarbakır’da esnaflar, 4 ayın ardından saat 07.00 itibariyle dükkanlarını açmaya başladı. İşyerlerinin önünü temizleyen esnaf, ilk çayını demleyerek müşteri bekledi. Bunlardan biri de kahveler. Kahveler ilk gün boş kalırken, gelen müşteriler açık havada oturmayı tercih etti. Sabah saatlerinde işyerini temizleyen Mehmet Pekiş adlı kahvehane işletmecisi, normalleşmeden memnun olsa da kafasında halen soru işaretleri var. Pekiş “Normalleşme oldu, iyi oldu ama bizim için normalleşmenin sınırları önemli. Mesela, oyun olacak mı olmayacak mı? Kapasite kısıtlaması olacak mı olmayacak mı? Bizim için bunlar önemli. Yüzde 50 kapasite sınırlaması getirilirse bizim için yasakla arasında bir fark yok zaten” dedi.

Kahvehane ile 5 ailenin geçindiğini söyleyen Pekiş, pandemi nedeniyle çalışamadıkları için zarar ettiklerini söylüyor. Pekiş “Bir gün bile mekanın kapalı olması ekonomik olarak işleri kötü etkiliyor. Devletin verdiği yardımlar da malum. Kira yardımı alamadık, gelir kaybı için de ayda bin lira aldık ama bu hangi derde deva olacak ki. Diyarbakır’ın risk haritasında mavi kategoride olması bizi çok mutlu etti. Biraz da esnaflar iyi oldu ama saatlerde kısıtlama var. 07.00’da açıp 19.00’da kapanacak diyorlar. Biz zaten saat 19.00 itibariyle iş yapıyoruz. Gündüz insanlar çalışıyor, akşam kahveye geliyor. Bu haliyle yüzde 30 civarında esnafa teselli olur” şeklinde konuştu.

Kentteki kafeler de aynı durumda. Aylardır kapalı olan kafeler nomalleşme ile birlikte bugün açılsa da eski müşteri yoğunluğunu yakalayamadı. Birçok kafe boş kaldı. Kafe işletmecisi Mehmet Dilek, “Zarar ettik, kimse sormadı halimizi” diyor. Normalleşme kararının iyi olduğunu söyleyen Dilek “Esnafın hali ortada. Esnaf ölmüş mü kalmış mı kimin umurunda. Bize yardım yapılmadı. Burada 6 kişiyiz ve başka gelirimiz de yok. Bu dükkana bakıyoruz . Esnafa ne verdiler? Önümüz yaz ve akşam 7’de de kapatacağız . İş olsa 7’den sonra oluyor. Şuan insanlar hala tedirgin ne olacak diye. 3 yıldır burayı işletiyorum. Bir asgari ücretlik dahi yardım olmadı. İnsanlar hala korkuyor gelmeye. Esnafın hala yardıma ihtiyacı var. 2 kişiden bir kişiye indirdim çalışanımı” şeklinde konuştu.

İşyerleri açılsa da vatandaşlar halen kapalı mekanlara gitmemeyi tercih ediyor. Sokak ve meydanlardaki yoğunluk aynı seviyede olurken, mekanlar ise boş. Vatandaşlar pandemi nedeniyle halen tedirgin. Mehmet Kartal bunlardan biri. Kartal, “Bir yıldır bu hastalık var ve psikolojik olarak kötü etkiledi. Onun için hala tedirginim. Düşünün tokalaşma gibi bir kültür gitti. Artık kimse tokalaşmıyor ve uzun bir süre korkudan tokalaşmayacak da. Ben halen kapalı yerlere gitmiyorum. Zaten fiyatlar da çok arttı, artık gidip bir yere oturamıyoruz. Oturacak para yok cebimizde. Para olmadıktan sonra her yer 24 saat açık olsa ne olur olmasa ne olur” dedi.

Remzi Özeç de pandemi sürecinde işsiz kaldığını söylüyor. Normalleşme sürecini olumlu bulduğunu söyleyen Özeç şunları söyledi: “Pandemi bizi çok etkiledi, işsiz kaldık. Öncesinde marketlerde çalışıyordum ama pandemi ile birlikte çıkarıldım, işsiz kaldım. Şuan işsizim küçük bir tarlam var, onunla uğraşıyorum. Yasakların kalkması güzel bir şeydir. Her yer kapalıydı, insanların psikolojisi bozulmuştu. Açılması iyi oldu. Hastalığın azalması sevindirdi ama hala korkusu var.”