Artan fiyatlar mobil cihazlarda ikinci ele olan talebi patlattı. Sektör bugüne kadar görmediği ilgiyle karşılaşınca kullanılmış telefon, tablet ve bilgisayarlar her köşe başında satılmaya başlandı.
Sektöre disiplin getirmek ve kayıt dışının önüne geçmek için harekete geçen Ticaret Bakanlığı’nın öncülüğünde hazırlanan 'Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında Yönetmelik', 22 Ağustos 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Türkiye'de ilk kez uygulanacak sistemin kurallarının belirlenmesini oluşturan ikinci aşama da böylece tamamlandı.
Dünya'dan Çiğdem Yücesoy Subaşı'nın haberine göre, kullanılmış cep telefon ve tabletlerin yenilenmesi, sertifikalandırılması ve yeniden satışa sunulmasını sağlayacak yenileme merkezleri için standartlar belirlendi.
Türk Standart Enstitüsü (TSE), uygulamanın altyapısı için aylardır üzerinde çalıştığı raporu tamamladı. İkinci el yenileme merkezleri için 5 başlık ve 52 maddeden oluşan kuralları belirleyen rapor sektörün görüşüne açıldı.
'Kayıt dışı kalkacak'
Yeni sistemin ikinci el piyasasına önemli bir düzenleme getireceğini söyleyen Mobil İletişim Araçları ve Bilgi Teknolojileri İş Adamları Derneği (MOBİSAD) Başkanı Mustafa Kemal Turnacı yeni düzenlemeyle ilgili şunları söyledi:
"İkinci elde başıboş bir ticaret alanı var. Vergisiz olduğu gibi fatura ve belge olmadan el değiştirmeler yaşanıyor. Kayıt dışılığın çok fazla yaşandığı bir sektör haline gelmiş durumda. İşini hakkıyla yapan işletmelerimize karşı da bir haksız rekabet yaratıyor. Bu ticaretten vergi geliri de elde edilemiyor. Sektörün kayıt altına alınması çok doğru bir adım oldu."
'Ticaretin yüzde 20'den fazla bölümü ekonomiye dönecek'
Düzenlemeyle birlikte kullanım ömrü dolmamış teknolojik ürünlerin yeniden ekonomiye kazandırılması mümkün hale gelecek. Vergilerle birlikte cep telefonunda 4 milyar dolarlık bir hacim bulunduğunu söyleyen Mıstaçoğlu Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Aydın Mıstaçoğlu, bu ticaretin yüzde 20’den fazla bölümünün ekonomiye döneceğini söyledi.
Mobiltel adıyla Türkiye çapında cep telefonu, tablet, bilgisayar başta olmak üzere mobil iletişim araç satışı olan bayi ağına sahip olan Mıstaçoğlu, bu sayede ithalatta 500 milyon dolarlık bir azalma olacağı öngörüyor.
En az 12 ay garanti geliyor
Yeni standartla birlikte tüketicilerin uygun fiyatla güvenli bir şekilde ikinci el telefon ve tabletlere ulaşması mümkün hale gelecek. Tüketicinin güvenli bir şekilde yetkilendirilmiş merkezlerden alışveriş yapabileceğini belirten Turnacı, "Hem satmak hem de satın almak için legal olacak bu kanallar ikinci el için güvenilir adresler olacak. Şu anda satmak isteyip de güvenilir bir kanal bulamayan tüketicilerin elinde bulunan mobil cihazlar için ertelenmiş bir talep var. Faaliyete geçtiğinde bu merkezlere yoğun bir talep olacak” diye konuştu.
Yenilenmiş ikinci el cep telefonları için en az bir yıllık garanti süresi sağlama şartı bulunuyor. Garanti belgesi yazılı olarak ve kalıcı veri saklayıcıyla müşteriye verilecek. Garantinin yanı sıra ürün sigortası gibi hizmetlerin de geliştirileceğini söyleyen Turnacı, "İkinci el piyasası yenileme merkezleri, satış ağları, hizmet sağlayıcılarıyla istihdam sağlayan önemli bir sektör haline gelecek” dedi.
10 milyon TL ödenmiş sermaye şartı
Yenileme merkezleri ikinci el telefonu kullanıcıdan alırken bir dizi işlemden geçirecek. Öncelikle kullanıcıyla olan illiyet bağı kaldırılacak. Gerekiyorsa cihazlar onarılarak sonraki kullanıcıya hazır hale getirilecek.
Telefonunu merkeze satış için getirecek kullanıcıya değerleme sonucu beş iş günü içinde tamamlanarak bildirilecek. Satıcıdan alınan kullanılmış telefonun tüm işlemleri tamamlandıktan sonra sertifikalandırılarak yeniden satışa çıkarılacak.
Bu işi yapacak yerler aynı zamanda bu cihazların sorumluluğunu da üstlenecek ve yönetmelikte belirtilen şekilde sertifikalandırıp garantisi sürecini başlatacak. Her işletmenin bu işi yapamayacağına dikkat çeken Turnacı, bu alanda deneyimi olan firmaların, mevzuattaki şartları yerine getirmeleri koşuluyla hizmet verebileceğini belirtti.
Başvuru TSE'ye yapılacak
Yenileme merkezi olarak faaliyet göstermek isteyen işletmeler personel yeterlilik şartları dahil olmak üzere tesislerinin standarda uygunluğuna dair TSE’den belgelendirme başvurusu yapmaları gerekecek. TSE’den alınacak uygunluk belgesi ile Ticaret Bakanlığı'ndan yenileme yetki belgesi alarak faaliyete başlanabilecek.
TSE’nin sektörün görüşüne açtığı rapor web sitesinde yayınlandı. Sistemin tüm detaylarıyla çerçevelendiğini söyleyen MOBİSAD Başkanı Turnacı, "Dünyada örnek olacak bir modelle karşılaşabiliriz. Hatta bu sektörde ihracat kalemi bile oluşturmamız mümkün” dedi.
İkinci el piyasada halen yüzde 18 olan KDV oranında düzenleme beklediklerini sözlerini ekleyen Turnacı sözlerini şöyle sürdürdü: "Vergisel mevzuatta bir düzenleme yapılmasını bekliyoruz. Kullanılmış bir telefon için yüzde 18 KDV’nin yüzde 1’e indirilmesini talep ediyoruz.”