Uzmanlar, ABD Ticaret Temsilciliği (USTR) açıklamasını, Türkiye gibi birçok ülkeye ‘aba altından sopa göstermek’ olarak yorumladı. Peki, durum gerçekten böyle mi? Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mali Hukuk Anabilim Dalı Dr. Öğretim Üyesi Ertuğrul Akçaoğlu konuyu, Sputnik'e değerlendirdi.
‘Ödemekle yükümlüler’
Devletlerin uzun süredir durumun farkında olduğunu belirten Akçaoğlu, Türkiye’nin de dijital hizmetler vergisini Aralık 2019’da yasalaştırdığını ve Mart 2020’den beri de yasanın yürürlükte olduğunu anımsattı.
Akçaoğlu, “Bir önceki mali yılda dünya çapında 750 milyon euro veya Türkiye’de 20 milyon liradan fazla hasılat elde edenler, Türkiye’deki hasılat üzerinden yüzde 7.5 oranında vergi ödemekle yükümlüler” dedi.
‘Müzakere sürecinin enstrümanlarından’
Akçaoğlu, Fransa’nın 2019 yılında dijital hizmet vergisini yürürlüğe aldığını ve bunun üzerinde USTR’nin bu ülke hakkında soruşturma açtığını hatırlattı. ABD’nin ise buna karşılık olarak Fransa’dan ihraç edilen yaklaşık 1.3 milyar dolar değerindeki çeşitli mallardan yüzde 25 oranında ek gümrük vergisi alınması şeklinde bir yaptırım önerisi getirdiğini belirtti.
Akçaoğlu, “Tüm bu olanları izlediğimizde bizim ve diğer devletlerin çıkarmakta oldukları dijital hizmet vergilerinin ve buna karşılık ABD’nin devreye soktuğu yaptırım aracının aslında küresel vergi pastasının nasıl paylaşılacağına ilişkin müzakere sürecinin enstrümanlarından” dedi.
Dr. Akçaoğlu, ABD’nin Fransa’ya karşı yaptırımlarını ertelediğini, Fransa’nın da dijital hizmet vergisi tahsilatını yıl sonuna kadar ötelediğini bildirdi.
ABD’nin yeni başkanı Joe Biden’ın bundan sonrasına ilişkin nasıl bir yaklaşım sergileyeceğinin bilinmediğini belirten Akçaoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Fransa dijital hizmet vergisini tahsil etmeye başlayacak mı, ilerleyen günlerde göreceğiz. Ne tesadüftür ki en yeni dijital hizmet vergisini yasalaştıran ülke olan Kenya da ABD ile serbest ticaret anlaşması müzakeresi yürütmekte.”
‘OECD’nin çözüm üretilebileceğine dair ciddi şüphelerim var’
Dr. Ertuğrul Akçaoğlu, tüm devletler gibi Türkiye’nin de son yirmi yılda dijital ekonominin gelişiminden hem istifade ettiğini hem de mevcut vergi sisteminin dijital ekonominin vergilendirilmesindeki işlevsizliği nedeniyle oldukça zarar ettiğini kaydetti.
Mevcut sistem değiştirilemez veya dönüştürülemezse öngörülebilir gelecekte de Türkiye’nin zararının artarak devam edeceğini belirten Akçaoğlu, “Kurucu üyelerinden biri olduğumuz OECD çatısı altında yirmi yılda kanaatimce bir arpa boyu mesafe kat edilemedi. İlerleyen dönemde de OECD’nin çözüm üretilebileceğine dair ciddi şüphelerim var. Yine de küresel diyaloga açık ve yapıcı bir yaklaşım içinde olmalıyız. Hiçbir şey yapmadığımız her gün aleyhimize işliyor ne de olsa” dedi.
Ne olmuştu?
1 Ekim 2020'de yürürlüğe giren ve kamuoyunda ‘Sosyal Medya Yasası’ olarak bilinen 7253 sayılı kanunda yapılan değişikliklerle Türkiye'de faaliyet gösteren ve günlük erişimi bir milyondan fazla olan yabancı kaynaklı şirketlere uymaları gereken bazı kurallar getirilmişti. Kasım ayında ise 5 aşamalı yaptırım planının ilk iki aşaması devreye alınmış ve şirketlere önce 10 milyon lira sonra ise 30 milyon lira ceza kesilmişti.
Bu karar üzerine ABD Ticaret Temsilciliği de söz konusu vergilerin adil olmadığını ve ayrımcılığa yol açtığını belirterek vergilendirmeyi yapan ülkelere misilleme yapabileceğini açıkladı.