ABD’nin Türkiye’ye uyguladığı CAATSA yaptırımları, NATO için de bir ilk niteliği taşıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Ankara-Niğde Otoyolu 2. Kesim Açılış Töreni'nde bunun altını çizerek, “Türkiye’den başka hiçbir ülkeye, bu yaptırım uygulanmamıştır. İlk defa bir NATO üyesi olarak ülkemize uygulanmaktadır” dedi.
Bir NATO ülkesinin diğerine yaptırım uygulamasına karşı NATO Genel Sekreteri Stoltenberg de üzüntü duyduğunu belirterek, "Türkiye ve tüm NATO müttefiklerine çözüm yollarını arama çağrısında bulunuyorum" dedi. Bir diğer NATO üyesi Yunanistan ise “memnuniyetle karşılıyoruz” açıklamasını yaptı.
‘Komşunuzda saldırı sistemi varsa sizde de savunma sistemi olacak’
Eski Türkiye Cumhuriyeti NATO Daimi Temsilcisi Büyükelçi Onur Öymen, Sputnik’e yaptığı değerlendirmede, bu yaptırımların ilk olmadığını hatırlattı. ABD’nin 1975’te, Almanya’nın da 1990’ların başında uyguladığı silah ambargolarını örnek olarak verdi. Öymen, Johnson Mektubu’na da dikkat çekerek, “Bir NATO ülkesi diğer NATO ülkesine böyle bir mektup yazar mı?” diye sordu.
Uluslararası ilişkilerde, ‘komşunuzda saldırı sistemi varsa sizde de savunma sistemi olacak’ yaklaşımına değinen Öymen, “Aksi takdirde varlığınızı koruyamazsınız. Bu sistemi ya kendiniz üreteceksiniz ya da içinde bulunduğunuz ittifak sizi korumak için tam bir taahhütte bulunacak. Körfez Savaşı sırasında NATO üyelerinden istedik ve kendi personeli ile gönderdiler. Daha sonra ‘ihtiyaç kalmadı’ diyerek geri çektiler. Burada kritik olan nokta, hava savunma sisteminin kime karşı kullanılacağına yani angajman kurallarına sizin karar vermenizdir” dedi.
‘Hiçbir devlet tek başına NATO’yu istediği tarafa çekemez’
Türkiye’nin ABD’den Patriot tedariki talebinin sonuçsuz kaldığını hatırlatan Büyükelçi Öymen, “Bütün bu konuları NATO’da masaya yatırmak lazım” dedi. Öymen ayrıca, “Türkiye’nin bir hava savunma sistemine ihtiyacı olduğunu kabul ediyor musunuz? Türkiye bunu kendisi üretse bize teknolojik destek verecek misiniz? Bu sistemi NATO sağladığı zaman teknolojisinden yazılımına kadar bizim füzemiz olacak mı?” sorularının da NATO’da gündeme getirilmesi gerektiğini belirtti.
Öymen, “Üye ülkeleri kendi içinde krizler yaşarken NATO’nun geleceğini nasıl görüyorsunuz” sorusuna ise “NATO’yu düşman örgüt gibi görmemek lazım. NATO’da kararlar oybirliğiyle alınır yani NATO bir şey dediyse o aynı zamanda bizim de görüşümüz. Hiçbir devlet tek başına NATO’yu istediği tarafa çekemez” dedi.