Pandemi nedeniyle 11-13 Kasım tarihleri arasında bu yıl online olarak dijital ortamda gerçekleştirilen HIMSS Eurasia 2020 Sağlık Bilişimi ve Teknolojileri Konferansı ve Fuarı’na katılan Sağlık Bakan Yardımcısı Dr. Şuayip Birinci, Türkiye’nin sağlıkta dijital dönüşümüyle ilgili yaptığı açılış konuşması ve sunumunda, pandemiyle mücadelede dijital altyapıların önemini anlattı.
'Dünyada en fazla dijitalleşmiş sağlık bakanlığı Türkiye'de'
Dr. Birinci, Türkiye'de Sağlık Bakanlığı’nın dünyada en fazla dijitalleşmiş sağlık bakanlığı olduğunu belirterek, “Dijitalleşme çalışmalarımızın çıktıları tüm dünyanın mücadele ettiği pandemi sürecinde adeta elimiz ayağımız haline geldi. Veriyi daha güçlü politikaların tetikleyicisine dönüştürmek için en büyük projemiz olan ve bugün 30 milyon kullanıcıya ulaşan e-Nabız kişisel sağlık platformunu kurduk” dedi.
'Uygulamalar pandemi sürecinde ne işimize yaradı?'
Sağlık Bakanlığı olarak birçok büyük dijital sistem uygulamalarını hizmete sunduklarını anlatan Dr. Birinci, şöyle konuştu:
“Peki burada hepsinin adını sayamadığım birçok sistem ve uygulama pandemi sürecinde bizim ne işimize yaradı? Öncelikle e-Nabız veri entegrasyon altyapısını kullanarak Halk Sağlığı Yönetim Sistemimiz (HSYS) içerisinde ivedilikle pandemi yönetim sistemini kurduk. Ülkemizdeki ilk vakayı takiben tüm vaka ve temaslıları ülkeye girişinden itibaren, sisteme kaydederek sürecin temel veri havuzunu oluşturduk. Ardından sistemi MERNİS, SGK, Laboratuvar Bilgi Yönetim Sistemleri (LBYS), Ölüm Bildirim Sistemleri, e-Nabız, Tele Radyoloji, Sina, Sağlık Pano, Filyasyon ve İzolasyon Takip Sistemi (FİTAS) ve işyeri, okul gibi başka bakanlıkların uhdesinde yürüyen daha birçok sistemle entegre ederek, tam anlamıyla bir salgın yönetim sistemi haline getirdik. Bunun yanında yine ivedilikle hayata geçirdiğimiz FİTAS ile kaynak, temaslı tespit çalışmalarını gerçekleştirerek hastalığın yayılımının önüne geçmek için çalıştık. Bu uygulamada eğer ihtiyaç varsa, kişinin izolasyon sürecine dair rapor, sistem üzerinden çalıştığı kurumla otomatik paylaşılabiliyor. Bununla birlikte İçişleri Bakanlığı denetim ekipleri de hem izolasyon hem de ihbar denetimlerini yine bizim uygulamamız üzerinden gerçekleştiriyor.”
'Yüksek ateş uyarısı, ses ve yüz tanıma özelliği eklenecek'
Karantina veya izolasyon süreçlerine uymayan vatandaşların daha etkili denetimi için gündemde olan ve HES ile entegre çalışacak akıllı elektronik bileklik uygulaması hakkında da sunumunda bilgiler veren Dr. Birinci, şu detaylara değindi:
“Yakın bir süreçte sistem olarak altyapısını hazırladığımız ve bir kısmını da tamamladığımız elektronik bileklik, ses tanıma, hatta yüz tanıma gibi özellikleri de HES üzerine ekleyerek izolasyon getiriyoruz. Böylece uygulamayı, komple bu izolasyon sürecini ve salgın sürecinde normalleşmeyi daha da kolaylaştıran bir modele dönüştürmüş oluyoruz. Bütün altyapısını bitirdik. Bundan sonra temaslı kişinin, izolasyondaki kişinin izolasyonunu kolaylaştıran araçlar olarak bileklik, ses doğrulama, yüz tanıma gibi özellikleri izolasyon altındaki kişiye tanımlayıp kullanmasını sağlamaya çalışacağız. İnşallah kısa bir süre içerisinde izolasyon sürecini kolay hale getirmiş olacağız. Teknik olarak entegrasyonu çok kolay, aynı zamanda kişinin vücut sıcaklığını takip eden bir uygulama da olacak. Kişide ateş yükselmesi olduğunda, bilekliğin HES ile entegrasyonu sayesinde uygulama uyarı verecek ve riskli durumda sağlık ekiplerinin kişiyle hızlı bir şekilde temas kurmasını sağlamaya çalışacağız.”
'Tele sağlık' ile evden doktora ulaşma imkanı doğacak'
Dr. Birinci sözlerini şöyle sürdürdü: “Ayrıca evden çıkamayan yaşlılar ya da pandemi sürecinde hastaneye gitmesi riskli olan gruptakiler için de mobil doktor uygulamasını ilk başta Ankara, Yalova ve Kırıkkale'de pilot uygulama olarak başlattık. Şimdi Samsun'da bütün aile hekimlerine bu pilot uygulamayı açtık. Diğer illerimizin belli bölgelerinde de devam ediyor. Artık Tele Sağlık muayenesi yapabilecek durumdayız. Hekimlerimiz hastalar sağlık kuruluşuna gelmeden gelmeden özellikle izolasyon altında olan Kovid hastalarıyla onları uzaktan kontrol edebiliyor, danışmanlık verebiliyorlar. İhtiyaç duyuyorsa kişiyi kendi kurumuna çağırıp süreci ilerletebiliyor. Fizik muayene dışında hastanede yapılabilecek hemen hemen her kontrolün büyük oranda uzaktan yapılmasını sağlamaya çalışıyoruz. Bütün bu projelerin yüzde sekseninin kendi benzerinde dünyadaki en büyük projeler olduğunu söyleyebilirim.”