Soğuk günlerin başlaması Kovid-19’un yeniden yükselişi ile birlikte dünyanın birçok bölgesinde havacılık sektörü ikinci bir kriz dalgası yaşıyor. Uçakların park haline geçirilmesi aynı zamanda önemli sayıda işten çıkarmaları da beraberinde getiriyor. Bu krizin boyutu, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği’nin (IATA) yaptığı açıklamayla ortaya çıktı. Açıklamada, dünya genelinde salgından dolayı seyahat taleplerinin yüzde 75 düştüğü aktarıldı. 4,8 milyon sektör çalışanının işini kaybetme riskiyle karşı karşıya kaldığının vurgulandığı açıklamada, "Kovid-19 ile ilgili sınır kısıtlamalarının ve karantina önlemlerinin etkisi, havacılık endüstrisini kapatma noktasına getirdi, uçakları yere indirdi, altyapı ve uçak üretim kapasitesini atıl durumda bıraktı" denildi. Açıklamada, havacılık sektöründe istihdam felaketinin önlenmesi için hükümetlere acil müdahale ve sürekli mali destek sağlama çağrısında bulunuldu.
‘Aşılar kullanılmaya başlandığında, seyahatler artacak’
Havacılık Uzmanı Dr. Abdullah Nergiz, havacılıktaki krizi ve sektörün geleceğini Sputnik’e anlattı. Kovid-19’la birlikte oluşan psikolojik durumun ve ülkelerin koyduğu yasakların seyahatleri engellediğini belirten Dr. Nergiz, insanların bir güvence bulduklarında tekrar seyahat edebilir duruma geleceklerini ifade etti:
“Bu güvence de ilaç ya da aşı olacak. Aşı konusunda önemli gelişmeler kaydedildi ve aralık ayında aşının dağılmaya başlanacağı yönünde haberler var. Aşılar kullanılmaya başlandığında, benim görüşüme göre, ilk aşamada turizm amaçlı seyahatler artacak. Turizm amaçlı seyahatler aslında sadece tatil demek değil, iş amaçlı dışındaki tüm seyahatler olarak sınıflandırılabilir. Ancak iş amaçlı seyahatler biraz daha geriden gelecek. Çünkü pandemi döneminde, video konferans yoluyla birçok işin ve toplantının halledilebildiğini gördük. Bu yüzden şirketler için son derece maliyetli olan bu iş amaçlı ziyaretler, biraz daha geç toparlanabilir.”
‘Çin’de iç hat pazarı, geçen seneyle aynı seviyeye gelmiş durumda’
IATA’nın ‘4,8 milyon sektör çalışanı işini kaybedebilir’ açıklamasını ve kış ayının havacılık sektörü üzerindeki gelişecek etkilerini de değerlendiren Dr. Nergiz, şunları kaydetti:
“Değerlendirmeleri bölgesel bazda yapmak gerekiyor. Çünkü biliyorsunuz Kuzey ve Güney Yarımküre’de mevsimsel farklılıklar yaşanıyor. Bu yüzden bu kadar kişi işini nerede kaybedebilir buna bakmak gerekiyor. Mesela Kovid-19’un başladığı yer Çin ve şu anda Çin’de, iç hat pazarı çok büyük oranda geçen seneyle aynı seviyeye gelmiş durumda. ABD’nin iç hat pazarında uçuşlar hiçbir zaman durmadı ve şu anda da devam ediyor. Avustralya ve Yeni Zelanda kendi içlerinde biraz daha kontrol sağlamış durumdalar. Onlar da erkenden toparlanmaya başlayabilirler. Ancak asıl problem Avrupa ve Ortadoğu’da bölgesinde. Çünkü bu bölgeler kendi içinde çok sayıda devleti barındırıyor ve ortak bir karar alma mekanizması yok. Bunun için de her ülke kendi başına bir kural koyuyor. İkinci dalgadan en çok Avrupa etkilenecek gibi görünüyor. Güncel uçuş ve yolcu sayılarına bakılınca zaten bu ortaya çıkıyor. Avrupa’da havacılık için kış çok zor geçecek.”
‘THY ve Pegasus gereken tedbirleri hayata geçirdi’
Türkiye’nin durumunu da değerlendiren Dr. Nergiz, “Türkiye’deki iki büyük firma THY ve Pegasus zaten personel konusunda alabilecekleri tedbirleri hayata geçirdi. Pegasus çalışma saatlerini indirip maaşları da ona göre kısarak personel giderleri minimize etti. THY’de de sendika ile anlaşma sağlandı, çok ciddi bir maaş kesintisi yapıldı. %50’ye varan maaş kesintileri oldu. Zaten bir kısım personel de 31 Aralık’a kadar evden çalışıyor” dedi.