Hükümetin Türkiye'nin Gayri Safi Yurt İçi Hasılası'nın (GSYİH) yüzde 40'ı değerinde bulunan yastık altı altınları mali sisteme dahil etmek için yeni bir plan yaptığı belirtildi. ABD merkezli haber sitesi Bloomberg'inErcan Ersoy ve Çagan Koç imzalı haberine göre, Hazine Bakanlığı ile İstanbul Altın Rafinerisi'nin (İAR) seçeceği kuyumcular, yurttaşlardan yastık altı altınlarını toplayıp kamu bankalarına yatıracak.
Yeni düzenlemenin farkı
Yeni düzenlemenin öncekilerden farkı, kuyumcunun aracılığı ve banka müşterisinin fiziksel altını çekebilecek olması. Mevcut sistemde bankalarla mudiler arasında bir aracı yok ve vatandaşlar fiziki altın yerine onun TL eş değerini çekebiliyor.
Yastık altında 5 bin ton altın var
Bloomberg'e konuşan İAR CEO'su Ayşen Esen'e göre, Hazine ile İAR, bazı seçilmiş kuyumcuların vatandaştan altın toplamasına izin verecek ve toplanan altınlar kamu bankalarında mevduat ve katılım fonu olarak değerlendirilecek.
Daha önceki yastık altı altınları sisteme dahil etme girişimlerinin başarısızlığa uğradığı hatırlatılırken, Esen, son 10 yılda sadece yaklaşık 100 ton altının bankalardaki altın hesaplarına aktarıldığını, oysa yastık altında 5 bin ton altın (yaklaşık 330 milyar dolar) olduğunun tahmin edildiğini söyledi.
Altına değer biçme yazılımı
Türkiye'nin en büyüğü olan İAR'ın 5 yıldır altın değerlendirme sistemi üzerine çalıştığını ve kuyumcuların altına değer biçmesine yardımcı olmak için milyonlarca dolar değerinde yazılım geliştirdiğini belirten Esen, temmuz ayında üç kamu bankası ve onların İslami bankacılık iştirakleriyle denemelerin başladığını aktardı.
81 ilde 1000 kuyumcu seçilecek
Buna göre yeni düzenleme için şimdiki halde 20 ilde 70 kuyumcu belirlendi, bunun 81 ilde 1000 kuyumcuya çıkarılması hedefleniyor.
Bloomberg'e konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak "Dönemsel iniş çıkışlar olmakla birlikte tasarruf sahiplerinin istikrarlı şekilde altına yöneldiğini görüyoruz. Şu anda dışarıda olan tasarrufları, yani yastık altı tasarrufları finansal sisteme çekmek amacıyla altın cinsinden satışlara odaklandık" dedi.
Kuyumcular çok daha geniş kitlelere ulaşabiliyor
Türkiye'nin dünyadaki başlıca değerli metal tüketicisi ülkelerden olduğunu, yurttaşın geleneksel olarak altını hem enflasyona karşı koruma kalkanı hem de düğün ve sünnetlerde hediye olarak değerlendirdiğini, hatta Kapalıçarşı'da kiraların altınla ödendiğini belirten Bloomberg, halihazırdaki düzenlemede banka müşterilerinin altın hesaplarından o sıradaki altın fiyatına göre eşdeğer miktarda TL çekebildiğini ve banka ile müşteri arasında aracı çalışmasına izin verilmediğini, oysa açık altın günleri düzenleyen kuyumcuların çok daha geniş kitlelere ulaşabildiğini kaydetti.
Haberde "En son kurdaki değer kaybı dalgasını takip eden haftalardır süren çılgın alımlar, bu yıl altın stoklarını artırdı. Talepteki artışın tetiklediği altın ithalatındaki beş kat artışla ağustos ayında Türkiye’nin ticaret açığı, iki yıldan uzun sürenin en yüksek düzeye çıktı. Ayrıca Hazine'nin daha fazla altın bazlı tahvil ihraç etmesine neden oldu. Hazine'nin de daha fazla altın bazlı tahvil çıkarmasına neden oldu" değerlendirmesi yapıldı.