Türkiye’nin Karadeniz’de bulduğu 320 milyar metreküplük doğalgaz rezervini daha önce Karadeniz'deki sondaj faaliyetlerine katılmış olan Petrol Mühendisi Tarık Öztürk değerlendirdi: Tek bir kuyuyla rezerv tahmini yapılamaz. Daha fazla kuyu kazıp gerçek rezerv belirlenerek fizibilite yapılacak. Sonra karaya getirme maliyetleri de hesaplanacak. Hepsi ekonomik olursa 5-7 yılda çıkarılır. Ama 2023’e de yetiştirmek mümkün. Olmaz diye bir şey yok”
2009-2013 tarihleri arasında Karadeniz’deki faaliyetlerde görev alan Öztürk Akşam Postası’na şunları söyledi:
“Bugün aldığımız haber sondaj çalışmalarının ilk sonucu olarak değerlendirebileceğimiz bir haber. Burada alınan veriler sonucu bazı rezerv tahminleri yapılır. Buna muhtemel rezerv diyebiliriz. Ardından yapılacak geliştirme çalışmalarıyla yani eski sismik verilerin tekrar düzenlenmesi, yeni kuyuların kazılmasıyla bugünkü bahsettiğimiz rezerv rakamı daha güncel, daha doğru bir kanıtlanmış rezerv rakamına çevrilecektir. Daha sonrasında da elde edilen bu rakam doğrultusunda da buradaki hidrokarbon üretilip üretilmeyeceği yani mevcut lokasyonundan karaya getirmenin maliyeti bunlar da göz önüne alınarak planlama yapılacaktır. Bu planlama sonucunda da belirlenen süre zarfında da bu kaynağın ekonomiye kazandırılması gerekiyor. Dünyadaki örneklerine baktığımız zaman 5 ile 7 yıl genel olarak bu tür projelerde ilk keşiften son üretime kadar geçen süre olarak söyleyebiliriz.”
2023 hedefi mümkün olabilir mi?
Öztürk, Atilla Güner’in “Sayın Cumhurbaşkanı 2023 hedefini koyunca.. Para harcayarak, teknolojiyi kullanarak 7 yılı 3 yıla indirme imkanı var mı?” sorusuna şu yanıtı verdi:
“Olmaz diye bir şey yok. Dünyadaki yapılar ortaklı projeler olduğu için biraz daha yavaş işleyen projeler olarak düşünebiliriz. Fakat devlet desteği ve üzerine yoğunlaşma ve bu şekilde bir ilgi olursa olma ihtimali de var. Aynı zamanda Türkiye Petrolleri Karadeniz’de bazı noktalarda gaz üretimi de yapmakta. Belki bu projelerin şuan ki mevcut bulunan kaynağın karaya ulaştırılmasında biraz daha hızlandırıcı etkisi olabilir. Ülkemizin şansı sanıyorum Karadeniz’de kazılan 2. ya da 3. Kuyu olması ve hızlı bir şekilde bulunması.”
'Petrol fiyatları düşük, şimdi maliyetler daha önemli'
“Tek bir kuyuyla verebileceğimiz rezerv yalnızca muhtemel rezerv olabilir. Daha fazla kuyu kazıp, mevcut rezervin sınırlarını belirleyip gerçek kanıtlanmış rezerv rakamına ulaşılabilirse eğer daha sağlıklı fizibilite analizleri yapılabilir gaz konusunda. 2009 – 2013 yıllarından bahsedeyim. O dönemde gerek petrol fiyatları 130- 150 varillere vurduğu için sektörde fiyat çılgınlığı vardı o dönemlerde. Günlük operasyon maliyeti her şey dahil personel, gemi ve diğer yan hizmetleri de dahil ettiğiniz zaman 1 milyon doları buluyordu. Günümüzde petrol fiyatları 45 dolar seviyelerinde. Sektörde uzun yıllardır kiriz var düşük petrol fiyatları dolayısıyla. Personele, ekipmana, malzemeye daha ucuz ve daha kolay. Yerli personel çalıştırabilirsiniz, ekipman kiralamak yerine satın alabilirsiniz. Maliyet avantajı tabi ki var. Geminin maliyetini bilemiyorum ama eskiden bir kuyunun 150- 200 milyon dolara mal olması normal karşılanırdı derin deniz operasyonlarında dünyanın neresinde kazarsanız kazın.”