Türkiye’nin Libya'daki Fayiz es-Serrac hükümetiyle 27 Kasım'da imzaladığı deniz yetki alanlarını belirleyen anlaşmasına karşılık Yunanistan ve İtalya’nın MEB anlaşması imzalamasıyla bölgede hızla gerilim tırmanıyor. Ancak Yunanistan Başbakanı Miçotakis’in ulusal güvenlikten sorumlu danışmanı Tanos Dokos, 5. Delfi Ekonomik Forumu’ndaki bir panelde, Doğu Akdeniz’in “sıcak bir mesele” olarak kalmaya devam ettiğini ama ne Yunanistan ne de Türkiye’nin “sıcak çatışma” istemediğini belirtti. İki ülke arasında tırmanan bu gerilimi, taraflardan gelen son açıklamalar ışığında, Yunan uzman ve Atina Günlük Gazeteler Birliği üyesi gazeteci Dimitris Liatsos, Sputnik’e değerlendirdi.
‘Savaş söylemleri taraflar arası kaza riskini artırıyor’
Türkiye ile Yunanistan arasındaki savaş söyleminin, ikili ilişkilerde kazaların meydana gelme riskini önemli ölçüde artırdığını söyleyen Liatsos “Yunanistan’da askeri lafazanlık tehlikeli boyuta ulaştı. Eğer aynı durum Türkiye’de de varsa, bundan maalesef iyi bir sonuç çıkmaz. Pek çok uzmana göre bu söylemler, silahlı çatışmaya yol açmasa da iki ülke arasında kaza riskini katbekat artırıyor.Daha önce böyle olaylar yaşandı, savaş uçakları çarpışmıştı veya sinirleri yıprananlar olmuştu. Kaza yaşanabilecek çok alan var. Siyasi planlama olmadan da savaş ateşini alevlendiren her şey yaşanabilir” ifadelerini kullandı.
‘Yunanistan zor durumda kalsa ABD’den destek göremez’
Liatsos, Yunan siyasi liderlerinin tamamen ABD’ye odaklandığına, ama durumun kötüleşmesi halinde Amerikalılardan herhangi bir yardım beklemenin mümkün olduğuna inanan çok az birilerin olduğuna işaret ediyor:
“Sadece görevde olan değil önceki Yunan iktidarları da talihsiz şekilde tüm yumurtaları aynı sepete koydu. Üstelik bu Avrupa sepeti değil, Amerikan sepeti. Diğer yandan (Türkiye Cumhurbaşkanı) Recep Tayyip Erdoğan, Amerikalılar dahil herkesten bağımsız politika uygulamaya, bağımsız politikacı olduğunu göstermeye çalışıyor, bu bir fotoğraf. İkinci fotoğraf, özellikle son 5-7 yılda Yunanistan tüm yumurtalarını Amerikan sepetine koyuyor. Bu şu anlama geliyor ki: Olumsuz bir durum oluşursa Yunanistan’ın işi zor. Zira Yunanistan’da, ‘bize bir şey olursa Amerikalılar bize yardım edecekler’ diye düşünen tek bir vatandaş, tek bir köşe yazarı bulamazsınız. Yunanistan’da, Türklerle bir şeylerin yaşanması durumunda ABD’nin yardım edeceği yönündeki lafazanlıklar her gün tavan yapıyor, ama kimse buna inanmıyor. Ülkemin bu konularda Rusya’ya daha yakın durmasını ve Rusya’ya yönelik politikasına daha sorumlu yaklaşmasını çok isterdim, maalesef son yıllarda bunu göremiyoruz.”
‘Büyük ittifak olduğu söylenen NATO bu gerilime neden izin veriyor?’
Yunan uzman demecinde NATO’nun paktın iki üyesi arasındaki yaşanan zor duruma karşın takındığı ikircikli tavrı da “Büyük ittifak olduğu söylenen NATO neden bir yana çekilerek Güneydoğu Avrupa’daki iki önemli üyesi olan Türkiye ve Yunanistan’ın savaş çığırtkanlığı yapacak duruma gelmesine izin veriyor? Bu büyük bir soru işareti” diye eleştirdi.
Liatsos ayrıca Türkiye’nin Atina Büyükelçisi’nin, iki ülkenin “görüşmeleri ve birbirini dinlemeleri” yönündeki sözlerinin öneminin altını çizerek “Yunanistan ve Türkiye birbiriyle konuşmalı. Yunanistan içinde Türkiye karşıtı, Türkiye’de de Yunan karşıtı çığırtkanlık yapmak, bu politikadan kimseye fayda olmaz. Artık tonu düşürmenin, iki ülke diplomatlarının masaya oturup konuşmaya başlamasının, herhangi bir politik çözüme ulaştıracak diyalogu başlatmanın zamanı geldiğini düşünüyorum. Elbette bu durumdan bir çıkış yolu var. Yunanistan’da, Atina’da birçok kişi, Yunanistan ve Türkiye’nin bazı tartışmalı konuları Lahey’deki tahkim mahkemesine götürmesi gerektiğini söyleyenleri görüyorum. Yunanistan’da birçok kimsenin, Yunanistan ile Türkiye arasındaki sorunu genel olarak Avrupa Birliği ile Türkiye arasındaki sorun olarak gösterilmesi gerektiğini, Brüksel’in bu sorunu Türkiye ve AB arasındaki bir sorun olarak görmeye zorlanması gerektiğini, bu durumda Lahey’e giderek bu sorunu bu iki taraf arasındaki sorun olarak gösterebileceğini düşündüğünü görüyorum. Nereden bakarsanız bakın, çözüm kesinlikle askeri değil” dedi.
Daha önce Türkiye’nin Atina Büyükelçisi Burak Özügergin, Sputnik’e açıklamasında, Ankara’nın Yunanistan ile iyi komşuluk ilişkilerine sahip olmak istediğini, deniz alanlarının sınırlandırılması dahil defalarca Yunanistan’a tartışmalı konuları görüşme teklifinde bulunduğunu ve halen diyaloga hazır olduklarını açıklamıştı. Özügergin, “Komşuların sadece görüşmekle kalmayıp aynı zamanda birbirlerini dinlemeleri için asla çok geç değil. Çözüm birbirimizle konuşabilmektir; birbirimiz hakkında konuşmak değildir” demişti.