Çin'in 2019'un son günlerinde yeni tip koronavirüs salgını ilan etmesinden çok önce, 2017 yılında Avrupa Birliği'nin (AB) pandemi çıkmasına fırsat vermeyecek şekilde koronavirüs gibi patojenlere karşı süratle aşı geliştirilmesi önerisinde bulunduğu belirtildi.
İngiliz gazetesi The Guardian'ın özel haberine göre, AB'nin bu öngörülü teklifi küresel ilaç devleri tarafından reddedildi.
Skandal, kamu-özel ortaklığında Avrupa'da daha iyi ve daha güvenli tedavilerin geliştirilmesini destekleyen Yenilikçi İlaçlar Girişimi'nde (IMI) yaşandı.
IMI'de hem AB'nin icra organı Avrupa Komisyonu'nun hem de ilaç sanayinin temsilcileri yer alıyor.
Avrupa Komisyonu temsilcileri, 3 yıl önce aşı araştırmalarıyla ilgili bir plan sunarken 'gerçek bir salgın patlak vermeden evvel öncelikli patojenlere karşı aşı geliştirilmesi ve onaylanmasının kolaylaştırılıp hızlandırılması gerektiğini' vurguladı. Ancak ilaç sanayinin temsilcileri bu öneriyi beğenmedi.
AB finanse ediyor ama söz geçiremiyor
IMI'nın 5 milyar euroluk bütçesi, AB, özel kuruluşlar ve diğer organlar tarafından karşılanıyor.
Skandalın belgesi var
Bununla ilgili belge, Brüksel merkezli düşünce kuruluşu olan ve IMI kararlarını da inceleyen Avrupa Şirket Gözlemevi'nde (COE) bulunuyor.
Halk sağlığı değil, piyasa öncelikleri
COE raporunda IMI yenilikçi ilaçlarıın geliştirilmesinin hızlandırılması konusunda piyasanın yanlışlarını telafi etmek yerine piyasa önceliklerine göre işleri her zamanki gibi yürütmekten yana tavır koyduğu belirtiliyor.
Raporda IMI websitesinden daha sonra kaldırılmış olan bir açıklama alıntılanıyor. Burada planı ilaç devletine kabul ettirmek için 'şirketlerin tek tek zaten yerine getirmesi gereken çalışmalara IMI sayesinde topyekün girilmesiyle masraflardan muazzam tasarrufta bulunulacağı' dile getiriliyor.
COE raporunda, IMI araştırma gündemi üzerinde ilaç devlerinin sözünün geçmesinin sanayi önceliklerinin hakim olmasına, dolayısıyla -koronavirüs dahil- yoksullukla bağlantılı ve ihmal edilen hastalıkların görmezden gelinmesine yol açtığı vurgulanıyor.
GlaxoSmithKline, Novartis, Pfizer, Lilly, Johnson & Johnson
IMI Yönetim Kurulu Avrupa Komisyonu yetkilileri ile GlaxoSmithKline, Novartis, Pfizer, Lilly, Johnson & Johnson gibi devlerin yer aldığı Avrupa İlaç Sanayileri Federasyonu (EFPIA) temsilcilerinden oluşuyor.
Koornavirüs pandemisine küresel çapta gafil avlanılması, ilaç şirketlerinin kronik hastalıkların tedavisine kıyasla daha az karlı olduğu için bulaşıcı hastalıkların tedavisi üzerinde çalışmadığı eleştirilerini de beraberinde de getirmişti.
Şimdiye süreç kolaylamış olacaktı
2017'de sunulan 'biyo-hazırlıklılık' önerisi kabul görmüş olsaydı, şimdi telaş içinde küresel yarışa dönüşen korona-aşısı geliştirme çalışmaları için bilgisayar simülasyonları ve hayvan testleri modellerinin gelişmiş analizleri hazır olacaktı ki, bu aşı onaylama sürecinin çok daga güven içinde işlemesini sağlayacaktı.
Oysa IMI yönetim kurulunun Aralık 2018 toplantısında bu önerinin yanısıra her ikisi de koronavirüs kaynaklı Mers ve Sars gibi hastalıklara karşı kurulan Salgın Hazırlıklılığı Yenilikleri Koalisyonu'na fon aktarılması projeleri de reddedilmiş.