TÜRKTOB ile Ekonomi Gazetecileri Derneği'nin düzenlediği online basın toplantısında, tohumculuk ve tarımla ilgili çeşitli konular ele alındı.
Akçan, toplantıda yaptığı açıklamada, uluslararası raporlarda 55 ülkede 135 milyon kişinin gıda güvencesi açısından kriz düzeyinde ya da daha kötü durumda olduğunun ve salgınının etkisiyle daha ciddi sıkıntılar yaşanabileceğinin vurgulandığını belirterek, "Salgın nedeniyle tarımsal üretimin ve gıda tedarikinin zorlaşması ve daha pahalı hale gelmesiyle, küresel düzeyde 'gıda milliyetçiliği' olarak adlandırılabilecek şekilde ülkelerin kendi stoklarını muhafaza etmelerine öncelik verdikleri görülüyor" ifadelerini kullandı.
Akcan, bitkisel üretimin temeli ve hayvancılıkta da yem bitkileri üretiminin vazgeçilmezi ve en stratejik unsuru olan tohumlukların (tohum, fide, fidan) ve tohumculuk sektörünün öneminin daha iyi anlaşılması gerektiğini vurgulayarak, şunları kaydetti:
"Ülkemizde gıda güvencesi açısından kıtlık düzeyinde bir sorun yaşanmasını beklemiyoruz. Ancak belirsizlikler her alanda olduğu gibi tarımda da riskleri artırır. Tarım ve Orman Bakanlığı ve diğer ilgili kurumlar salgının tarım ve gıdada olumsuz etkilerini azaltmaya yönelik gerekli tedbirleri almaya devam ediyor. Burada önemli olan çiftçilerimizin daha çok gelir elde etmesini sağlayacak politikaların uygulanması, desteklerin artması ve çiftçilerimizin ürünlerinin değerinde satılacağını bilmesi."
'91 ülkeye tohum ihraç ediyoruz'
Türk bitki ıslahçıları tarafından geliştirilen ve yerli firmalar tarafından üretilen tohumluk çeşitlerinin yabancı çeşitlere göre hiçbir eksiğinin olmadığını aktaran Akcan, "Yüzde 100 yerli ve milli olarak yurt içi gen kaynaklarından ıslah edip geliştirilen milli tohumlarımızdan, tahıl ihtiyacımızın yüzde 70'ini, baklagillerin yüzde 97'sini, çayır-mera ve yem bitkilerinin yüzde 92'sini ve sebzelerin yüzde 60’ını karşılıyoruz. Mısır, ayçiçeği, şekerpancarı, pamuk ve patates gibi tohumluk açığı olan ürünlerde de gün geçtikçe milli tohum çeşitleri artıyor" değerlendirmesinde bulundu.
Akcan, ulusal gıda egemenliğinin ön planda olacağı gelecek dönemde çiftçilerin milli çeşitleri kullanması gerektiğine dikkati çekerek, "Avrupa'da tarımsal üretimin yoğun yapıldığı ülkeler, aynı zamanda Kovid-19'dan en çok etkilenen ülkelerdir. Yaş sebze-meyve başta olmak üzere Avrupa'yı biz doyurabiliriz, destek olabiliriz. Ancak, bunun için her zamankinden daha çok üretmek zorundayız" diye konuştu.
Son dönemde tohumculuk sektörünün tarımın diğer alt sektörlerine oranla çok daha başarılı bir performans çizdiğine işaret eden Akcan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Tohum, fide, fidan üretimleri ve dış ticaretinde yaşanan yükseliş sürüyor. Birliğimizin kurulduğu 2008 yılında 290 bin ton olan sertifikalı tohum üretimi 2019 yılında 1 milyon 135 bin tona yükseldi. Tohum ihracatımız ise aynı dönem içinde 70 milyon dolardan 168,4 milyon dolara yükseldi. Ayrıca değer olarak ithalat ile ihracat arasındaki fark 2019 yılında da kapanmaya devam etti. Sadece 15 milyon dolarlık bir açığımız kaldı. İhracatın ithalatı karşıma oranı yüzde 92'ye ulaştı. 91 ülkeye tohum ihraç ediyoruz.
Fidanda ise 2008 yılında 21 milyon fidan sertifikalı fidan üreten Türkiye, 2019 yılında bu rakamı 102,8 milyona çıkardı. Beş yıl önce 9 milyon dolarlık ihracat yapan fidancılık sektörü, 2019 yılında ihracatını 37.7 milyon dolara yükseltti. 2019 yılı fidan ithalatımız ise azalmaya devam ederek 2019 yılında 1,8 milyon dolarda kaldı. Türkiye ürettiği fidanların yüzde 40'ını ihraç eder konuma geldi."
'İsrail'in ithalattaki payı pazarın binde 8'i kadar'
Akcan, Türkiye'nin geçen yıl 4 milyar adet sebze fidesi ürettiğini belirterek, örtü altı sebze üretiminin fide ihtiyacının tamamını karşıladığını dile getirdi.
Tohumculuk sektörünün 2019 yılında 286,4 milyon dolar ihracat, 228,4 milyon dolar ithalat yaptığını aktaran Akcan, "58 milyon dolarlık bir dış ticaret fazlamız var. İhracatın ithalatı karşılama oranı geçen yıl yüzde 108 idi, bu yıl yüzde 125'e çıktı" dedi.
Akcan, sözlerini şöyle tamamladı:
"İthalatta en çok ürün aldığımız yerler; Kanada, ABD, Hollanda gibi ülkeler, ancak her sene bu ülkeler değişiyor. İsrail bu sıralama içerisinde yer almıyor. Tohumculukta yurt dışına bağımlı olduğumuzu, milli tohumculuğumuzun olmadığını, İsrail'e mahkum olduğumuzu söylüyorlar, ancak bunun gerçekle hiçbir ilgisi yok.1,5 milyar dolarlık bir üretim kıymeti olan tohumculuk sektöründe 2019 senesinde 183 milyon dolarlık bir ithalatımız oldu. Bu ithalatın içerisinde İsrail'in payı 12 milyon dolarda kaldı. Pazarın binde 8'i kadar bir İsrail ithalatı var. Anlatıldığı gibi yurt dışı, İsrail bağımlılığı söz konusu değil.
Milli tohumculuğu desteklemek amacındayız, ancak çiftçi ithal tohum almayı tercih ediyor ve bu da milli tohumculuğun gelişmesini engelliyor. Ticareten gelişemeyen sektör, para kazanmadığı için Ar-Ge'ye ıslaha bütçe ayıramıyor ve kısır döngü içerisine giriyor. Kovid-19 bize ders vermeli. Kendi tohumlarımızı kullanmalıyız. Eğer kullanırsak hem tohumculukta dünya sıralamasında daha iyi noktalara geliriz hem de ithalat ihracat dengesinde lehimize bir tablo ortaya çıkar."