İran'la nükleer anlaşmadan çekilmiş bulunan ABD Başkanı Donald Trump'ın bu anlaşma hakkındaki BM kararının silah ambargosunun kalkması maddesini durdurmaya çalışması, İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif'ealay malzemesi oldu.
BM Güvenlik Konseyi'nin 5 veto yetkisine sahip daimi üyesi (ABD, Britanya, Fransa, Rusya ve Çin) ile Almanya'nın (5+1) Temmuz 2015'te İran'la vardığı nükleer anlaşma, Tahran'a 'tank, zırhlı savaş araçları, ağır topçu sistemleri, savaş uçakları, saldırı helikopterleri, savaş gemileri, füzeler veya füze sistemleri gibi silahları satma yasağının'18 Ekim 2020'de kalkmasını da içeriyor.
Trump yönetimi 13 yıllık BM silah ambargosunun kalkması maddenin hayata geçmesini engellemek için seferber oldu. Son olarak ABD'nin İran Özel Temsilcisi Brian Hook, dün Wall Street Journal gazetesinde konuyla ilgili tehditlerle dolu bir makale yayımladı.'BM yaptırımlarının geri dönmesi (snap back) mekanizmasını çalıştırma' tehdidi de aralarındaydı.
'Katılmayı bırakan katılımcı'
Buna Twitter'dan alaycı bir yanıt veren İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, ünlü yazar Franz Kafka'nın gerçekliği ters yüz eden, absürt ve karanlık tarzına atıfla "Keşke Kafka ortalarda olsaydı" demekten de kendini alamadı.
Tweetinde Trump'ın dezenfektan tedavisi önerisiyle Hook'un makalesindeki BM kararıyla ilgili sözlerine birebir atıf yapan Zarif "Koronavirüsü 'temizlemek' için dezenfektan enjekte etmeyi ciddi ciddi düşünenler, aynı zamanda, uzun zaman önce 'katılımcısı olmayı bıraktıkları' bir anlaşmayı ayakta tutan BM Güvenlik Konseyi Kararı'nın 'katılımcısı' olduklarını savlıyor" diyerek ekledi:
"Kendi sözleri. Keşke Kafka buralarda olsaydı."
Hook ne dedi?
İran'la nükleer anlaşmaya, resmi adıyla Kapsamlı Ortak Eylem Planı'na (KOEP) ABD’nin ortak olduğunu dair artık kanıt ya da belirti bulunmazken, Hook şunları yazdı:
''ABD, diplomasi yoluyla baskı yapacak ve silah ambargosunun uzatılması için destek arayacak. Biz bir tasarı hazırladık ve BM Güvenlik Konseyi'nde kabul edilmesini umuyoruz. Rusya ve Çin 'evet' oylarıyla İran'a mezhep savaşları için silah satmak yerine Ortadoğu'daki istikrardan daha fazla kazanç elde edebilir. Amerikan diplomasisi bir vetoyla engellenirse ABD, silah ambargosunu başka yollarla yenileme hakkını saklı tutacak.''
'KOEP'i destekleyen 2231 sayılı BM Güvenlik Konseyi Kararı'nın İran'a yönelik birçok BM yaptırımını kaldırdığını, ancak yaptırımların tekrar uygulanmasına imkan tanıyan yasal bir mekanizma (snapback) da yarattığını' söyleyen Hook, 'İran'ın anlaşmayı 10 yıl içinde ihlal etmesi durumunda yaptırımların yeniden uygulanması mekanizmasının hayata geçirilebileceğini ve bunun için BM Güvenlik Konseyine ihtiyaç olmayacağını' savundu. 'ABD'nin bu yasal mekanizmayı tek başına hayata geçirebileceğini ve İran'ın şimdiye kadar nükleer anlaşmayı en beş kez ihlal ettiğini' iddia etti.
Rusya ne yanıt verdi?
Ancak 'ABD'nin KOEP'ten çekildiğini ve anlaşmaya taraf olmayan bir ülkenin yaptırımların yeniden devreye sokulmasına olanak veren yasal mekanizmayı hayata geçiremeyeceğini' belirten Rusya'dan Hook'un iddialarını boşa çıkaran açıklamalar gelmekte gecikmedi:
* Rusya Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Zamir Kabulov, 'BM Güvenlik Konseyi’nin İran’a uygulanan ambargoyu sonbaharda kaldırmasının ardından Moskova’nın Tahran ile Rus silahlarının teslimatı müzakerelerine başlama ihtimalini dışlamadığını'belirtti.
* Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vasiliy Nebenzya, video konferans yoluyla düzenlenen basın toplantında, "ABD, 2 yıl önce, 8 Mayıs 2018 tarihinde, İran nükleer anlaşmasından çıktığını gururlu bir şekilde duyurdu ve ardından bu kapıyı kapattı. Şimdi de ‘İran nükleer anlaşmasında bir şey yapmayı unuttuk, gelin onu yapıp tekrar gidelim’ diyerek bu kapıyı çalıyorlar. Bu komik" dedi.
* Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, 'ABD'nin İran'a silah ambargosu uygulatma planlarının geleceği olmadığını'söyledi.