Her ay enflasyon oranları açıklandığında Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileriyle halkın hissettiği enflasyon arasında ciddi bir fark oluştuğu gündeme geliyor. Piyasanın gidişatını belirlemede önemli bir rol oynayan enflasyon tahminlerinin hem yerli hem de yabancı yatırımcıyı tatmin etmesi çok önemli bir rol oynuyor.
Stratejist Rıdvan Baştürk, Başlangıç Noktası programında yerli ve yabancı yatırımcının TÜİK’in açıkladığı enflasyon oranlarını gerçekçi bulmadığını dile getirirken bu yüzden de inen faiz ve düşük çıkan enflasyon oranlarına rağmen TL’nin dolar karşısında değer kaybettiğini vurguladı:
Enflasyon gerçekten tek haneye düştü mü?
‘Hissedilenle açıklanan arasında ciddi fark var’
“Enflasyonda bir süredir geçen yıldan gelen baz etkisinden kaynaklanan bir düşüş var. Açıklanan rakamlarda kalıcılık sağlanıp sağlanmayacağı şüpheli duruyor. Geçen yılda yaşanan şok döviz artışının ardından bu beklenen bir düşüştü.
Aylık bazda baktığımızda yüzde 2 oranında bir yükseliş var. Önemli olan buralarda kalınıp kalınmayacağı. Türkiye’deki insanların görüşlerine bakıyoruz, genel algı açıklanan enflasyonla yaşananlar yönünde çok büyük farklılıklar var gibi gözüküyor. Harcama gruplarının ağırlıkları var. Bu ağırlıklar kişiden kişiye değişebiliyor.
Ama genel algı, hissedilen enflasyonla TÜİK’in açıklamaları arasında ciddi fark olduğu yönünde. Ürünlerin ağırlıkları kimler baz alınarak hesaplanıyor bundan emin değilim. En çok artan grupların başında ulaştırma geliyor. Bu ürünlerin payı biraz çıksa bu açıklanan rakamlar 8.55 yerine çift haneli rakamlara gelebilirdi. Açıklanan verilerin güvenilirliği çok önemli. TÜİK yönetiminde yapılan değişiklikler burada önem kazanıyor. Bu rakamların güvenilirliğine dair şüpheler oluştu. Bütün yatırım enstrümanları güvene dayanır. Güven yoksa enflasyon yüzde 8.55 olarak açıklandığında Türk lirası değer kazanmayabilir, kırılganlığı artar.
‘Yabancı yatırımcıyı inandıramadık’
Yabancı yatırımcı ortaya çıkan fiyatlamalara çok inanmıyor. Sosyal medyada yazılan yazılar da bunu gösteriyor. Acaba TÜİK fiyatları nereden topluyor konusunda belirsizlik var. Bizim aldığımız ürün X fiyatta ama TÜİK rakamı bunun çok altında. Bunlar hep kafa karışıklığı yaratıyor. ABD veya Euro bölgesinde açıklanan rakamlarda bu tip şüpheler bulunmuyor. Ama bizde açıklanan her veriden sonra bu tartışmalar çıkıyor. Dün açıklanan bu veri oldukça kuvvetli ve TL’ye destek sağlaması gerekiyor ama Dolar halen yükseliyor. Bu enflasyon rakamlarının kalıcı olmayacağına yönelik satın almaların yapıldığı gözüküyor.”
“Bu açıklanan rakamlar son baz etkili rakamlardı, bundan sonra yükselmeler görülebilir. Trafik cezaları ve pasaportlar gibi zamlar da bizi bekliyor. Burada bütçe açığı oldukça sıkıntılı. Bunu toparlamak için vergiler artıyor, zamlar yapılıyor. Bunun devamı gelirse, kurda şok yaşamasak bile fiyatlar artabilir. Eğer kurda artış olursa üreticinin enflasyonu artacak. Enflasyon yaşam standardını aşağı çeken bir olaydır. Burada yapılması gereken en önemli şey açıklanan verilerin güvenilirliğine dair piyasadaki beklentileri tatmin etmektir. Böylece hem TL’ye hem piyasalara güven artacaktır. Ama arada bir makas olduğu hissedilirse enflasyon verilerinin açıklanmasının düşük çıkmasının bir manası olmayacaktır.”