Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) 35. zirvesini 2-4 Kasım'da Tayland'da düzenlerken, ABD Başkanı Donald Trump üst üste ikinci kez ASEAN zirvesine katılmadı.
2017'de Filipinler'deki zirvede boy göstermiş olan Trump, geçen yıl en azından Yardımcısı Mike Pence'i gönderdiği zirveye bu kez Ulusal Güvenlik Danışmanı Robert O’Brien ve Ticaret Bakanı Wilbur Ross'u yolladı.
Trump'ı protesto için
Trump'ın katılmaması, diğer liderlerin pek çoğunun da ABD Başkanı'nı protesto için ASEAN-ABD zirvesine katılmamasına yol açtı.
Asli üyeleri Singapur, Brunei, Malezya, Tayland, Filipinler, Endonezya, Vietnam, Laos, Kamboçya ve Myanmar olan ASEAN'ın geniş kapsamlı forumları Çin, Hindistan, Rusya, ABD, Japonya, Güney Kore, Avustralya, Yeni Zelanda, Bangladeş, Kanada, Moğolistan, Kuzey Kore, Pakistan, Sri Lanka ve AB'yi kapsıyor, ayrıca Papua Yeni Gine ve Doğu Timor gözlemci ülke statüsünde bulunuyor. Bu da ASEAN'ı 27 üyeli bir yapı haline getiriyor.
Pazartesi günkü ASEAN-ABD zirvesine 10 asli Asyalı üyeden 7'sinin devlet ya da hükümet başkanları Trump'ı protesto için katılmadı.
3'ü protokol mecburiyetinden katıldı
Asli 10'dan sadece Tayland evsahibi ve halihazırdaki dönem başkanı sıfatıyla, Vietnam gelecek dönem başkanı sıfatıyla ve Laos halihazırdaki ASEAN-ABD ilişkileri koordinatörü sıfatıyla başbakan düzeyinde katılmak zorunda kaldı. Çin, Hindistan, Rusya, Japonya gibi ağır toplar ve diğer ülkeler başbakan düzeyinde temsil edildi.
Asya ülkelerinin terslemesini üstüne alınmayan ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Robert O’Brien, zirvede Washington'ın bildik söylemini tekrarladı.
Çin'i Asyalı komşularını taciz etmek ve onların bölgenin doğal kaynaklarına erişimi engellemekle suçlayan O’Brien, diğer yandan 'ABD'nin Hint-Pasifik'teki dostları, müttefikleri, ortaklarına kaya gibi sağlam bağlılığından' söz etti.
Trump'tan gönül almaca: ABD'de özel zirveye davet etti
Ulusal Güvenlik Danışmanı, Trump'ın ASEAN liderlerine mektubunu aktarıp gelecek yıl ABD'de özel bir zirveye davetini de iletti, ama Asya ülkelerinin buna ne yanıt vereceği şimdilik meçhul.
ABD'li diplomat: Başkan'ı küçük düşürmeye yönelik kasti çaba
Japon haber ajansı Kyodo'ya konuşan bir ABD'li diplomat, ASEAN liderlerinin ezici çoğunluğunun ASEAN-ABD zirvesine katılmamasının Washington'ı 'son derece endişelendirdiğini' dile getirdi.
"Tezahür eden bu karardan son derece endişeliyiz" diyen ABD'li diplomat, şu değerlendirmeyi yaptı:
"ASEAN liderlerinin tümden ya da kısmi boykotu, ABD Başkanı'nı bozum etmeye yönelik kasti bir çaba olarak görülecektir ve bu da ASEAN-ABD ilişkilerinin özüne çok zarar verecektir."
'Bari Mike Pompeo'yu yollasaydı'
Bir ASEAN kaynağı, Kyodo'ya, 10 asli üyenin Trump'ın zirveyi es geçme kararından rahatsız olduğunu doğruladı. Bu ülkelerin ABD Başkanı'nın en azından kabineden dışişleri bakanı gibi bir temsilci göndermesi gerektiğinde hemfikir olduğunu aktardı.