NBA ile en önemli dış pazarı olan ve 500 milyon hayranı bulunan Çin arasında Hong Kong'da haftalardır süren Pekin'e yönelik protestolar üzerinden kriz çıktı.
Her şey, NBA'in Çin'e açılmasında 2002 draftında Çinli basketbolcu Yao Ming'i bir numaradan seçerek önemli rol üstlenmiş Houston Rockets takımının Genel Menajeri (GM) Daryl Morey'in attığı tweetle başladı.
"Özgürlük için mücadele, Hong Kong'a destek" tweetini atan Morey, tepkiler üzerine haftasonunda mesajı sildi ve pazartesi günü özür diledi.
Ama bunlar Çin'de Houston Rockets ile bağların askıya alınmasını, Houston Rockets maç yayınlarının durmasını ve sponsorlukların geri çekilmesini önlemeye yetmedi.
Üstüne üstlük NBA maçlarının TV'de gösterim hakkını elinde tutan Çin devlet televizyonu CCTV, sezon öncesi maç yayınlarını askıya aldığını ve bu hafta Çin'de oynanacak iki NBA gösteri maçını yayımlamayacağını açıkladı. CCTV'nin NBA ile tüm işbirliği ve alışverişe soruşturma açtığını duyurması da bütün maç yayınlarının kesilmesi ihtimalini beraberinde getirdi.
500 milyon takipçisinin bulunduğu dev bir pazarı kaybetmek istemeyen NBA de açıklamalarıyla işleri yüzüne gözüne bulaştırdı.
İlkin NBA İletişim'den 'Rockets GM'ye ait tweetin Çin'de pek çok NBA severi derinden kırdığının farkında oldukları, kişisel tweetin Rockets ya da NBA'in değerlerini temsil etmediği, bu değerlerin bireylerin kendilerini eğitmesi ve kendileri için önemli konularda görüşlerini paylaşmalarını desteklediğine' dair açıklama geldi.
"Çin'in tarihi ve kültürüne büyük saygımız var. NBA ve sporun kültürel bölünmelere köprü kuran ve insanları biraraya getiren birleştirici bir güç olarak kullanılabilmesini umuyoruz" de denilen açıklama, ABD'de bazı kesimlerce 'Çin'deki despotik rejime yaltaklanma' olarak yorumlanıp eleştirildi.
Özellikle ABD Kongresi üyeleri organizasyonu yaylım ateşine tutarken, NBA Komiseri Adam Silver'den NBA değeri olarak ifade özgürlüğünü savundukları açıklaması geldi.
Houston GM'sinin ifade özgürlüğünü savunan NBA Komiseri, "Amerika ve Çin'dekiler dahil dünya çapında insanların farklı konularda farklı bakış açılarında olması kaçınılmaz. Bu görüş ayrılıklarıyla ilgili hakemlik yapmak, NBA'in rolleri arasında yer almıyor" dedi.
Gösteri maçları için Japonya'da bulunan Silver, Morey ifade özgürlüğünü kullandığı için NBA'in özür dilemeyeceğini, NBA'in ifade özgürlüğü dahil değerlerinden ödün vermek istemediğini belirterek şunları ekledi:
"Çin'deki pek çok dostla doğrudan iletişime geçtim ve aralarında milyonlarca hayranımızın da olduğu bu kadar çok kişinin sinirlenmiş olmasından pişmanlık duydum"
"Çin'deki çıkarlarımıza ve sinirlenen ortaklarımıza sempatiyle bakıyorum. Onlara sempati beslerken aynı zamanda ilkelerimize bağlı kalmanın tutarsızlık olduğunu düşünmüyorum."
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Geng Shuang, Çin Basketbol Ligi'nin Morey'i eleştirmesine atıf yaparak Pekin'in pozisyonunun 'çok net' olduğunu ifade etti.
"Onlara sıradan Çin vatandaşının tepkisine dikkat etmelerini tavsiye ederim" diye çıkışan Geng, Çin kamuoyunun görüşü anlaşılmazsa alışveriş ve işbirliği yapılamayacağını söyledi.
Sözcü, Çin'in ulusal egemenlik ve güvenliğini kararlılıkla korumak için kesin ve güçlü önlemler alacağını sözlerine ekledi.