Uzmanlara göre, Suriye Anayasa Komisyonu Eylül sonundan önce oluşturulabilir. Bununla birlikte bu yolda hala engeller çıkmaya devam ediyor.
Bu engelleri kim, hangi amaçla çıkarıyor? Bundan sonraki gelişmeler nasıl olacak?
“Astana sürecinin üç garantör ülkesi olan Rusya, Türkiye ve İran liderlerinin bu ay Ankara’da yapacakları toplantıda Suriye Anayasa Komitesinin oluşturulduğunun açıklanması bekleniyor.
Bu yolda artık gelenek halini almış engeler çıkarılıyor. Rus tarafı defalarca Batılı ülkeleri anayasa komitesinin oluşturulması da dahil olmak üzere, BM’nin çalışmalarını engellemek ve sabote etmekle suçladı. Bu sefer Batılı ülkelerin çıkardığı engellerin üstesinden gelineceğini ve komitenin oluşturulmasının ilan edileceğini düşünüyorum. Ancak, komitenin oluşturulması sorunun sadece bir kısmı. Sonrasında bunun uygulanması sorunu var.
Sonuç olarak, Suriye anayasa komitesinin bundan sonraki çalışmaları, tarafların gelecekte anayasa metni üzerinde ne kadar yol kat ettiklerine bağlı olacak. Bu, elbette kolay bir süreç olmayacak. Örneğin bir çok uzman Şam’daki hükümetin, 2021’de yapılacak olan devlet başkanlığı seçimlerinden dolayı süreci geciktireceğine vurgu yapıyor.
Eğer anayasa komitesi anlaşmaya varamazsa ve anayasanın ilanının bir sonraki yıla bırakılacağı kararını alırsa, bu durumda seçimler mevcut anayasaya göre ve eski mevzuata göre yapılacak. Buna bağlı olarak, sahadaki değişiklikler de göz önüne alındığında, Suriye hükümeti mevcut anayasada herhangi bir ciddi değişiklik yapılmasıyla o kadar ilgilenmeyebilir. Üstelik, bu pek çok açıdan anayasaya ve yeni metinle ilgili sorundeğil, mevcut anayasa da dahil olmak üzere hükümlerin uygulanmasıyla ilgili bir sorundur.
Böyle bir durumda, garantör ülkeler yakın bir zamanda anayasanın oluşumunu ilan etmek için her türlü çabayı göstermelidir. Aksi takdirde, durum karmaşıklaşabilir ve uzayabilir”