Sputnik ise, Stenin’in ölüm yıldönümü anısına, savaş muhabirleri ve Andrey Stenin Fotoğraf Yarışması ödüllü foto muhabirlerle söyleşiler yaparak, hem savaş muhabirlerinin karşı karşıya kaldıkları zorluklara hem de fotoğrafçılığın habercilikte önemine mercek tuttu.
ANADOLU AJANSI MUHABİRİ COŞKUN: MESLEKTAŞIM STENİN’İN ANISINA DÜZENLENEN YARIŞMADA ÖDÜLE LAYIK GÖRÜLMENİN DEĞERİ ÖLÇÜLEMEZ
Geçen yıl, Andrey Stenin Fotoğrafçılık Yarışması’nda Jüri Özel Ödülü'ne Anadolu Ajansı foto muhabiri Şebnem Coşkun layık görülmüştü. Sputnik’e konuşan Coşkun “Dünya üzerinde yüzlerce ve farklı alanlarda çalışan foto muhabirleri var, birçoğunu tanıma fırsatı bulamıyoruz bile. Hatta zaman zaman da üzücü kayıplar yaşıyoruz. Onlardan biri de Andrey Stenin. Bu yarışmanın önemini arttıran diğer bir hikaye de aslında onun hikayesi. Bir meslektaşımın anısına onur ödülüne sahip olmanın değerini zannediyorum hiçbir şey ile ölçemem. Bir bayrak yarışı, hiç bitmeyecek bir maraton bu, her şey bir gün şekil değiştirecek belki ama ne onun çektiği fotoğrafların değeri değişecek ne de bu mesleğin değeri... Yaptığımız iş tarihe tanıklık etmek. Bu sonsuza kadar devam edecek” diyor.
‘FOTOĞRAFLAR TOPLUMSAL MESELELERE DİKKAT ÇEKMENİN EN ÖNEMLİ ARACILARINDAN’
Yarışmaya Sırbistan’dan katılan Jelena Jankoviç ise Ağustos 2016’da Hırvatistan’ın Pula şehrinde sahne alan Massive Attack konserinde çektiği ‘selfie kültürü’ isimli çalışmasıyla 2017 yılında Stenin ödülünün sahibi olmuştu. Sputnik’e yaptığı açıklamada Jankoviç “Andrey Stenin Fotoğrafçılık Yarışması, genç fotoğrafçıları desteklemek ve fotoğrafçılığın önemini vurgulamak üzere uluslararası arenada düzenlenen en mühim yarışmalardan biri. Yarışmanın temel mesajı, çektiğimiz fotoğraflarla toplumda ne kadar etki uyandırabileceğimizi göstermek. Fotoğraflar aracılığıyla, toplumda baş gösteren pek çok meseleye dikkat çekmemiz mümkün. Yarışma dünyada fotoğrafçılığın gelişmesine vesile olacak bir platform görevi görürken, aynı zamanda dünyanın dört bir yanındaki genç fotoğrafçıları da buluşturuyor” diye konuştu.
GAZETECİ KHADEMİ: İŞİNE HAYATINI ADAYAN MESLEKTAŞLARIMA BÜYÜK SAYGI DUYUYORUM
Yarışmaya İran’dan katılan Shiva Khademi ise ‘Zamanımızın Kahramanları’ isimli fotoğraf serisindeki ‘İkizler’ çalışmasıyla 2018 yılında Stenin ödülünün kazananı olmuştu. Khademi, Sputnik’e verdiği demeçte “Bu yarışma, fotoğrafçılık uğruna canını veren Stenin adına düzenleniyor. Hayatını işine adayan meslektaşlarıma oldukça değer veriyorum ve bu yarışma vesilesiyle çalışmalarının ölümsüz kılınacağı için çok memnunum. Umuyorum ki bu yarışma ilelebet var olur ve bizlere Stenin’i hatırlatır” dedi.
Yunanistan’ın Idomeni şehrindeki mülteci kamplarındaki zor şartları fotoğrafladığı çalışmasıyla 2017 yılının Stenin ödülünü kazananlardan birisi oldu. Aynı zamanda Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) tarafından özel olarak ödüllendirilen Anna Pantelia ise “Yarışmaya katılanların fotoğraflarının Rusya’da kalmaması, söz konusu çalışmaların dünyanın dört bir yanında sergileniyor olması oldukça değerli. Zira, medyanın hükümetin kontrolünde olduğu pek çok ülkede, söz konusu fotoğraflara konu olan olaylara ilişkin haberler yayınlanmıyor bile. Yarışma vesilesiyle bu fotoğraflar tüm dünyaya yayılma fırsatı buluyor” dedi.
İSPANYOL FOTO MUHABİR: GAZETECİLİK MAALESEF HER GEÇEN GÜN DAHA TEHLİKELİ HALE GELİYOR
İspanyol foto muhabir Luis Tato ise Kenya’nın seçim sonrası kendini içinde bulduğu kargaşayı fotoğraflaştırdığı çalışmasıyla Andrey Stenin Fotoğrafçılık Yarışması’nın birincisi olmuştu. Tato Sputnik’e yaptığı açıklamasında mesleğin günbegün daha fazla zorlaştığına işaret etti:
“Bana kalırsa bu yarışmaya katılmak, hayatlarını bu iş uğruna kaybeden Stenin ve diğer gazetecileri anmanın bir yolu. Gazetecilik mesleğinin günbegün daha da tehlikeli bir iş hâline geldiğini görüyoruz. Demokrasi geleneğinden gelen ülkelerde dahi gözlemlediğimiz bir durum söz konusu ki, gazeteciler kendi çıkarlarını gözeten önyargılı insanlar olarak gösteriliyor. Bu durum aynı zamanda teknolojinin hızlı gelişimiyle de ilintili. Zira, günümüzde herkes her tür bilgiyi özgürce yayıp, halkı provoke edebiliyor. Ancak bu mesleği profesyonel olarak icra edenler, işlerini sorumluluk bilinciyle ve ciddiyetle yapıyor ve bilgileri güvenilir kaynaklardan edinerek toplumla paylaşıyorlar.”
SAVAŞ MUHABİRİ AKGÜNGÖR: GAZETECİNİN GÜVENLİĞİ ÇOĞU ZAMAN KARABORSADAN ALINAN BİR KASKA BAĞLI OLUYOR
‘Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Ödülü’ dahil pek çok ödüle layık görülen ve Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından 2011, 2015, 2016 ve 2018‘de çeşitli dallarda dört kez ‘Yılın Gazetecisi’ seçilen kıdemli savaş muhabiri ve foto muhabir İlker Akgüngör de çatışma bölgelerinde gazeteciliği Sputnik’e anlattı. Akgüngör “Savaş koşullarında çalışmak her şeyden önce insanı psikolojik olarak çok etkiler. Her savaş ya da çatışma bölgesine gidiş-geliş bizler fark etmesek de mutlaka travmatik etkiler bırakır. Bunu çoğu zaman davranışlarımızdan ailemiz ve arkadaşlarımız fark ediyor. Sahada en zorlayan şeylerden biri doğru mihmandara ulaşmak, zorlu ekonomik şartlarla mücadele etmek ve kendi güvenliğini sağlamaktır. Çünkü size yol gösteren ve doğru kişilere ulaştırmaya çalışan bir mihmandar, sizi fidye için satabilir ya da soyabilir. Ayrıca bütçeye, yani çalıştığımız gazete ve televizyondan aldığımız paraların düşük olması nedeniyle bizler Batılı ülkelerden gelen yayın ekipleri gibi korumalarla ya da zırhlı araçlarla çalışmıyoruz. Çoğu zaman güvenliğimiz karaborsadan alınan bir çelik yelek ve eski bir kaska bağlı oluyor” diye konuştu.
‘TEKNOLOJİ SAYESİNDE SAHADAN FOTOĞRAF GEÇMEK DAHA KOLAY ANCAK HAYATTA KALMAK HALA ZORLU BİR MÜCADELE’
Meslek hayatı boyunca Irak, Suriye, Ermenistan, İsrail, Filistin, Mısır, Gürcistan gibi birçok sıcak bölgede görev yapan Akgüngör, “Sahadaki şartlar dünden bugüne daha zorlu mu oluyor yoksa görece kolaylaştı mı?” sorusuna ise şöyle yanıt verdi:
“Türkiye’de gazetecilerin büyük çoğunluğu savaş bölgesine temel bir hayatta kalma kursu ve bölgede nasıl davranacağına dair bir eğitim almadan gidiyor. Yani çoğumuz işi yaşayarak öğreniyor. Son zamanlarda bu eğitimi muhabir ve fotomuhabirleri için sağlayan kurumlar var ama yeterli değil. Çoğu zaman gittiğimiz bölgelerde çelik yelek, kask, gaz maskesi ya da kimyasal saldırılardan bir süre koruyan atropin gibi maddeler almadan gideriz. Genelde gitmeye çalıştığınız yerlerde sınır kapalı olduğu için legal yollardan ve gazeteci olarak geçmek çok mümkün olmuyor. Bu nedenle ne kadar hafif olursak yolculuk o kadar kolay oluyor. Ben özellikle teknoloji geliştikçe düne göre haber, görüntü ve fotoğraf geçmenin çok kolaylaştığını görüyorum. Ancak hayatta kalma ile ilgili çok değişim görmüyorum.”
‘KÖRFEZ SAVAŞI’NDA İÇİNDE BULUNDUĞUM ARAÇ TARANDI’
Görev yaptığı bölgeler arasından en büyük zorluğu Irak, Gürcistan ve Gazze’de yaşadığını anlatan Akgüngör “Savaş bölgelerinde özellikle otoritenin kaybolduğu yerlerde canınız tamamıyla Allah’a emanet. Sizi koruyacak tek şey gerçek bir haberci olmanız. Zorlu bir durumda kurtaracak ya da sığınacak başka bir şey yok. 2003’te 2. Körfez Savaşı’nda Irak’ın Musul kentinde içinde bulunduğum araç tarandı. Bir arkadaşımız parmaklarını kaybetti, bir diğeri başından yaralandı geride kalanlarımızı ise birkaç gün önce karaborsadan aldığımız çelik yelekler kurtardı. Saldırı sonrası rehin alındık. Ancak üstümüzde bir gazetecinin taşıyacağının dışında silah vb. gibi şeyler olmaması, şehir içinde tanıştığımız bir milis komutanının tanıklığı ve internette yayınlanan haberlerimiz bırakılmamıza vesile oldu” dedi ve devam etti:
‘KOSKOCA BİR AÇIK HAVA HAPİSHANESİNE DÖNEN GAZZE’DE İSRAİL ASKERLERİ GAZETECİLERİN ÜZERİNE ATEŞ AÇTI’