Beyaz Saray ve ABD Savunma Bakanlığı, Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi tedariği nedeniyle Türkiye’nin F-35 programından çıkarılacağını açıkladı. Türk Dışişleri Bakanlığı, karara “Bu tek taraflı adım müttefiklik ruhuyla bağdaşmadığı gibi hiçbir meşru gerekçeye de dayanmamaktadır” ifadeleriyle tepki gösterirken, Türkiye’nin program dışı bırakılmasının adil olmadığı belirtilerek ABD’ye ‘bu hatadan geri dönülmesi’ çağrısı yapıldı.
ABD, bir süredir “NATO sistemlerine risk oluşturacağı” gerekçesiyle Türkiye’ye S-400’leri alması durumda yaptırım uygulanacağı tehdidinde bulunuyordu. Patrick Shanahan da ABD Savunma Bakanlığı’na vekalet ettiği sırada Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’a yazdığı mektupta, “Eğer Türkiye S-400 tedarik ederse, ülkelerimiz Türkiye’nin F-35 programını sürdürmemesi üzerine bir plan geliştirmek zorundadır” demişti.
Türkiye’nin, S-400 hava savunma sisteminin tedariğine başlamasından 6 gün sonra ABD, projenin ortaklarından biri olmasına ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ifadeleriyle şu ana kadar 1.4 milyar dolar ödemenin yapılmış olunmasına karşın Türkiye’nin F-35 programından çıkarılma sürecinin başladığını açıkladı.
‘ABD’NİN TÜRKİYE’YE KARŞI TAKINDIĞI HAKSIZ TUTUMUN BİR YANSIMASI’
AK Partili Çonkar’a göre bu karar Amerika’nın özellikle son dönemde Türkiye’ye karşı takınmış olduğu haksız tutumun bir yansıması. Bunun müttefikliğe kesinlikle yakışmayan bir karar olduğunu ifade eden Çonkar, “Türkiye’nin güvenini kazanması gerekirken, özellikle PKK, YPG’ye verilen destek, FETÖ darbe sürecinde Türkiye’nin beklentileri yönünde hareket etmemesi gibi konular nedeniyle Türkiye’nin ciddi anlamda güvenini kazanmak için adım atması gerekirken, tam tersine haksız gerekçelerle Türkiye’nin F-35 programından çıkartılmasının izah edilebilecek bir tarafı yok” dedi.
‘LOBİLERİN SEVİNECEĞİ BİR KARAR’
ABD’nin yaptığının büyük bir yanlış olduğunu ve Türkiye’ye karşı bu yanlışı düzeltmesi gerektiğini ifade eden Çonkar, “Bu başta hukuksuz ve haksız bir karar, elle tutulabilir bir tarafı yok. Türkiye zaten gerekli her türlü tedbiri ortak komisyon da dahil olmak üzere teklif etti; F-35’lere yönelik herhangi bir riskin olmadığı noktasında, güvencelerini oluşturacak yapıları Türkiye, hem ABD ile hem NATO ile birlikte oluşturmayı teklif etti fakat buna kulak asılmadı, görüldüğü gibi. Bu açıdan, kesinlikle alt yapısı olmayan haksız, hukusuz bir karar” dedi.
‘NATO ÜYESİ ÜLKELERİN TÜRKİYE İLE BİRLİKTE HAREKET ETMELERİ BEKLENİR’
“Tabi bunlar NATO ittifakı açısından da ciddi kırılmalar yaratabilecek hususlar” ifadelerini kullanan AK Partlili Çonkar, konuyu NATO bağlamında şöyle değerlendirdi:
“NATO üyesi ülkelerin burada Türkiye ile birlikte hareket etmeleri beklenir çünkü Türkiye gerçekten NATO’ya en büyük katkı sağlayan en önemli müttefiklerden, burada bir haksızlığa uğruyor. Bu ülkelerin pasif kalması, tutumlarının da zayıf kalması açıkcası izah edilebilir değil. Bunların NATO bünyesindeki değerlendirmelerde de Türkiye’nin tezlerinin haklı olduğunu görüp bu çerçevede davranmasını bekleriz. Beklentimiz bu yönde fakat gördüğümüz kadarıyla da ABD’nin etkisi altında fazlasıyla olan ülkelerden bu beklentimiz yönünde hareketler göremiyoruz, buna üzülüyoruz tabi.”
‘TÜRKİYE HEM MİLLİ İMKANLARINI HEM DE UYGUN TEKLİFLERİ DEĞERLENDİRECEKTİR’
AK PARTİLİ ÖZEN: NE MÜTTEFİKLİĞE NE DE DEVLET CİDDİYETİNE YAKIŞIYOR
Milli Savunma Komisyonu Başkanvekili ve AK Parti Bursa Milletvekili Özen de, öncelikle karara üzüldüklerini ifade ederken, “Türkiye olarak böyle bir kararı arzu etmiyorduk ve bunun müsebbibi de aslında Türkiye değil” dedi.
Sürece bakıldığı zaman Türkiye’nin ilkeli ve tutarlı bir siyaset izlediğini kaydeden Özen, “Öncelikli tercihini Sayın Trump’ın da ifade ettiği gibi Patriot’tan yana kullanmayı arzu etse de Amerika’nın bu noktada müttefikliğe yakışmayacak tutumundan dolayı, daha sonra farklı alternatifleri değerlendirmek Türkiye’nin hakkıydı. Neticede Türkiye S-400’leri almaya karar vererek bu sürece gelinmiş oldu” dedi.
‘KARAR, STRATEJİK ORTAKLIĞA ZARAR VERİCİ BİR TUTUM OLARAK KARŞIMIZDA’
“Burada kaybeden Türkiye olmayacaktır ama ilişkilerimize ciddi manada zarar verir, endişesini taşıyoruz” diyen Özen, şöyle devam etti:
“Amerika’nın da bir kafa karışıklığı olduğu muhakkak; Sayın Trump’ın ve Pentagon’un ifadelerinde tam bir görüş birliği olmadığı kanaatindeyim. F-35’lerin kendi açılarından da bir intikaya uğrama riski var. Burada Türkiye’nin bir ortaklığı söz konusu ama Türkiye mutlaka farklı alternatifleri de değerlendirecektir, gerekli argümanları mevcuttur. Bizim arzumuz bu stratejik ortaklığın yara almadan devam etmesiydi ama dün akşamki karar maalesef bu stratejik ortaklığa zarar verici, yara verici bir tutum olarak karşımızda duruyor.”
‘AMERİKA’NIN NATO’YU BAHANE GÖSTERMESİ GERÇEKÇİ VE İNANDIRICI DEĞİL’
Özen, her ülke kendi silah tercihini istediği gibi kullanabilir, ifadeleri ortada iken Amerika’nın NATO’yu bahane göstermesinin gerçekçi ve inandırıcı olmadığını belirterek, “Türkiye verdiği sözleri yerine getirir tarzda bir siyaset gütmüştür. S-400’lerle ilgili yapılan spekülasyonların ne kadar boş olduğunu zaten sevkiyatlarla da görüyoruz. En kısa sürede de bu sevkiyatlarla Türkiye’nin güvenliği açısından önemli bir unsuru tamamlamış olacağız. F-35 olur, bir başkası olur, Türkiye farklı çözüm arayışlarıyla da bunu neticelendirecektir” diye konuştu.