'ŞİRİNLERDEN ÇIKMIŞ GİBİ'
Bunun yanıtını ne heykeli sipariş eden ABD'li kavramsal sanatçı ne de sunumunu yapan sanat galerisi verebiliyor. Naif sanata yakın çizgideki yapıtla karşılaşmak zorunda kalan yerel halktan 'Şirine' veya 'korkuluk' gibi alaylı benzetmeler yükseliyor.
'MELANIA GÖRSE BEĞENİR'
Asıl işi, bir inşaat şirketinde hendek kazıp boru döşemek olan yerel sanatçı ise canlı bir ağacı testereyle keserek şekillendirdiği heykel için Melania Trump'ın 'gelip görmesi halinde hoşuna gidebileceği' görüşünde.
AYNI KÖKLERDEN ZIT KUTUPLARA
Yontucunun adı Ales 'Maxi' Zupevc. Amatörce ahşap işleriyle uğraşan boru döşeme işçisini 2018 yılında bulup yapıtı ısmarlayan ise kavram sanatının tanınmış isimlerinden Brad Downey.
ABD'nin Kentucky eyaletinde doğmuş olan ve toplum içinde şaka performanslarıyla tanınan Downey, The Washington Post gazetesinin yönelttiği sorular üzerine, Melania Trump yontusunun gayet ciddi olduğunu söyledi. Arkasında yatan fikri, ABD first ladysi ile aynı kasabada aynı zamanda doğan bir sanatçı bularak aynı köklerden gelen iki yaşamın nasıl bambaşka yönlere saptığını göstermek olarak açıkladı.
'KİMBİLİR?'
Ljubljana'daki Match Galerisi, Downey'nin siyasi yapıtlar da içeren sergisi için hazırladığı tanıtımda bu heykelden "Belki toplum içinde yapılan bir şaka, belki de değil. Kimbilir?" diye söz etti.
Bu soruyu Berlin merkezli küratör Lukas Feireiss şöyle değerlendirdi:
"Bence güzel yanı, kimsenin yanıt verememesi: Ciddi mi yoksa şaka mı? Yapıtın gücü bu muğlaklıktan, hangisi olduğunu bizim kestirememizden geliyor. Gücünü her zaman buradan alacak."
'NİSAN 1970'DE AYNI HASTANEDE DOĞMUŞLAR'
Sonuç pek çok açıdan aldatıcı: Dünyayı gezip dolaşan provokatör bir sanatçının takdim ettiği mütevazi bir boru döşeyicisinin ilham verici öyküsü. Heykele bakıp gülebilir ve sonra güldüğünüz için kendinizi kötü hissedebilirsiniz.
Aynı köklerden başka paylaştıkları şey olmayan Ales Zupevc ile Melania Trump'ın aynı ayda (Nisan 1970) aynı hastanede doğduğunu aktaran Downey, ikincisiyle ilgili yapıt için ilkine gittiğini, zira akademisyen ya da ünlü bir sanatçı istemediğini, testereyle biçmeye uygun dokunuşu verecek bir hobi sahibini tercih ettiğini belirtti.
Testereyle şekillendirmenin kendisinin tercihi olduğunu vurgularken 'güzelliği tamamlayacak siyasi saldırganlık istediği' açıklamasını getiren ABD'li sanatçı, şunları söyledi:
'BAĞLAMI ÖNEMLİ'
"Yan uğraş olarak sanat yapan işçi sınıfından bir adamın izlerini takip etmek istedim. Bu adam hep kendi kendine sanatla uğraşmış. Ünlü bir sanatçı olmak için yapmamış bunu. Bence bu çekici ve dürüsttü, akademi tarafından yozlaştırılmamıştı."
"İnsanlar yontunun estetiğine gülebilir, ama bağlamı çok önemli. Bu, bir anıtı gelişigüzel yerleştirme değil. İnsanlar gülse de bağlamı yankılanmaya devam ediyor."
'HAFTANIN 7 GÜNÜ ÇAMURA BATMIŞ HALDE'
Downey'nin çektiği belgesel filmde, Zupevc, işler yoğun olduğunda haftada 7 gün çalıştığını, bazen dizlerine kadar çamura batmış halde boru ve kablo döşediğini anlatırken iyi vakit geçirmek için kendi kendine ahşaptan baykuş, kadın garson gibi figürler şekillendirmeyi öğrendiğini anlattı.
'AMERİKA'NIN SAHİBESİ'
Geçen yılın sonunda evini basan sanatçıların kendisine Trump'ın yemin töreninden mavi ceket giymiş ve kalabalığa el sallayan Melania'nın fotoğrafını gösterdiğini aktaran Zupevc, first lady için "Ondan hoşlandım, mütevazi, basit bir kadın" diyerek ekledi:
"Ama kabul edelim ki benim hiçbir şeyim yokken o Amerika'nın yarısına sahip."
'PAZARLARI EŞİ YERİNE MELANIA İLE'
Bunun yaptığı ilk tam teşekkülü insan yontusu olduğunu ve yapıtından gurur duyduğunu vurgulayan Zupevc, işe gitmek zorunda olmadan eşiyle bir pazar geçirmek için her şeyi verecekken pazarlarını Melania'ya harcadığını belirterek sordu:
"Ama sonuç memnuniyet verici, değil mi?"
"Gelip kendi heykelini görebilir ve hoşuna gidebilir."