Özellikle girişimlerin çıkması ve hemen her yapının küresel işler yapmak için adımlar atması, herkesi farklı ülkelerde şirket açma arayışına itti. Birçok ülke bu alanda girişimcileri çağıracak yapılar kuruyor. Her ülke girişimcilerin kendilerine gelebilmesi için farklı avantajlar sunuyor. 361 ventures şirket ortağı EmreCan Kolukısa, Yeni Şeyler Rehberi programında Estonya’nın e-devlet uygulamalarını ve çalışır durumdaki şirketlerin o ülkeye dahi gitmeden nasıl kurulduğunu anlattı.
“Küçük girişimlerin global dünyaya açılmasında ihtiyaç duyduğu köprüyü sağlıyoruz. İnsanlar büyümenin nasıl olacağını biliyorlar. Tek sıkıntı Türkiye çok büyük bir pazar yerli girişimler açısından. Globale açılmada riskler var. Büyüyünce rehavete kapılıyorlar. Yurt dışından tecrübeyi satın almak çok pahalı olduğu için o işe girmiyorlar. Biz neyin tutup neyin tutmayacağını biliyor ve onlara daha ucuza bu hizmeti sağlıyoruz. Biz şirketi yurt dışında açtık. Amacımız şirketi Türkiye’de açmaktı. Portföyümüzün yüzde 90’ı yabancı şirketler. Orada da çok fazla işbirlikçi ve ortağımız var. Biz son dönemde yaygın olan opsiyonların hepsini masaya yatırdık sonunda Estonya’yı seçtik. Bunu seçmemizin sebebi lokasyondan bağımsız olmamız. Hepimizin bir araya gelip kağıt imzalaması mümkün değil. Estonya’da online imzaladığınız belgenin legal bir geçerliliği var.
Estonya’ya web üstünden online kimlik kartına başvuruyorsunuz. Onlar sizi araştırıp onay veriyorlar. Size bir kart ve kart okuyucuyu Ankara Büyükelçiliğine gönderiyorlar. Bu kart size şirket kurmak için kağıtlar imzalamanız gerektirmiyor. Sonra bu kartı alınca şirket kurulum işlemlerini buradan gitmeden 2-8 hafta arası bir zamanda halledebiliyorsunuz. Bundan sonraki her sürecinizi böylece hallediyorsunuz. Biz 5’ten fazla ortağı olan bir şirketiz. Bir banka hesabı açmak istesek, ya bu ortaklar bir araya gelecek ya vekalet verecek. Bizim Estonya ile bu işleri yapmamız 8 dakika sürdü. Bu sadece online kimliğimiz olduğu için.
‘VERGİ AVANTAJI YOK’
Bu bir seyahat belgesi geçerliliğinde değil. Yine vize almak için başvuruyorsunuz. Türk şirketler Start-Up vizesi diye bir seyahat belgesine başvuruyor ve Estonya üstünden AB vizesi alabiliyorsunuz. Ama ilk aldığınız kart ile sadece imzanız online oluyor vize almanıza yaramıyor. Estonya’yı seçmemizin sebeplerinden biri de ne kadar az para harcasak o kadar iyiydi. Bütün opsiyonları masaya yatırınca e-vatandaş kartı almak 100 Euro. Bunu aldıktan sonra aylık yatırım kapitaliniz 300 Euro civarı. Aynı şeyi İsviçre veya Karadağ’da yapmak isteyene 5-6 bin Euro veya 50 bin İsviçre Frank’ına mal oluyor.
Estonya’ya hiç gitmeseniz bile olur. Ama bence gidilmeli. Ben bir ay önce gittim ve bir etkinliğe katıldım. Bu kadar küçük bir ülkenin bu kadar büyük bir dönüşüme öncülük etmesi çok etkileyici. Bugün e-vatandaşlık için mail atıyorsunuz biri oradan sizi hemen arıyor. Ben aynı sürede bankadaki yetkiliye ulaşamıyorum.
İnsan orayı görünce biz niye yapmadık diye üzülüyor. Tarihi karmakarışık, soğuk savaşta çok kötü etkiler altında kalmış. Bu kadar geleceğe yönelik yatırımı zamanında yapmaları ve bunu profesyonellikle devam ettirmeleri muhteşem. Burası vergi avantajı sağlayan bir yer değil. Bu programı dijital dönüşüme yönelik kurarken zedelenmesine izin vermiyorlar. Türkiye’de verginizi yatırdınız mı diye soruyorlar. Yatırmadıysanız oraya vergi veriyorsunuz. Bu arada Türkiye ve OECD ile takip mekanizmaları var. Art niyetli operasyonların önüne geçiyorlar. Bu şirketler gölge ya da içi boş şirketler değil hepsi değer üreten yapılar. O kitleyi böylece canlı ve gelişmiş tutuyorlar. İnsanların aklına hep vergi avantajı geliyor ama bu program onun için uygun değil.”