Bilecik'e giden Ortaylı, Şeyh Edebali Kültür ve Kongre Merkezi'nde, Şeyh Edebali Üniversitesi Mezun Öğrenciler ve Kariyer Merkezi Koordinatörlüğünde düzenlenen "Osmanlı İmparatorluğu Kuruluş Dönemi" başlıklı konferansta değerlendirmelerde bulundu.
Her milletin tarihinde menkıbeler olduğunu belirten Ortaylı, "Mutlaka bir menkıbenin sağlam bel kemiği vardır, kaldırıp çöpe atamazsın. Bütün menkıbeler tarihteki ve dünyadaki birbirine benzer. Her milletin tarihinde uzun saçlı güzel vardır. Bizim menkıbelerimizde de olduğu gibi herkesin bir akıllısı vardır. Bu akıllı yüzde yüz tarihe, hakikate uymaz." ifadelerini kullandı.
İlimde bir şey için "Yoktur" demenin, "Vardır" demekten çok zor olduğunu dile getiren Ortaylı, tarihi gerçeklerin araştırılıp ortaya konulması gerektiğini anlattı.
Bizanslıların menkıbelerinin, Türkler için Battal Gazi kadar önemli olduğunu kaydeden Ortaylı, şöyle devam etti: "İlk dönemler tarihçiliği, milliyetçilik yapılacak bir tarihçilik değildir ama vatanperverlik, vatanınızı tanımak istiyorsanız, oluşumunuzu bilmek istiyorsanız doğru öğrenmek durumundasınız çünkü insanlar dinlerini seçebilirler fakat milliyetinizi seçme iktidarınız yoktur. Türklerin tarihi her milletin tarihinin içindedir. O bilinmeden milli tarihlerin anlaşılması da mümkün değildir. Bu bugün değiştiriliyor. Avrupa'da belirli merkezler, belirli devletler nereden akıllarına geldiyse Türklerin çok milliyetçi olduğunu, çok kuvvetlendiğini ve başa bela olacağını düşünerek her şeyi değiştirmeye başladılar. Yakın tarihlerle oynuyorlar. Çok gülünç. Uzak tarihleri oynatmaya kalktılar. Sonradan tarihi değiştirerek elinize bir şey geçmez."
Osmanlı Devleti'nin nerede kurulduğunun ince hesaplarını yapmanın faydasının olmadığı görüşünü savunan Ortaylı, "Ama belli ki Osmanlı İmparatorluğu burada (Bilecik) kurulmuş çünkü bu bölgenin kendisi, buradaki ovalar yeterince zengindir, yeterince harekete müsaittir, devlet burada kurulur. Bu çok önemlidir." diye konuştu.
Konferans sonunda Vali Bilal Şentürk ve Şeyh Edebali Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İbrahim Taş, Prof. Dr. Ortaylı'ya hediyeler verdi.