İstanbul Barosu Başkan Yardımcısı Moroğlu: Medeni Kanun’un kabulünün 93. yılında kadın haklarında geriye gidiş var

İstanbul Barosu Başkan Yardımcısı Nazan Moroğlu, Seyr-i Sabah programında Medeni Kanun’un kabulünün 93. yıldönümünde özellikle kadın haklarında gelinen noktayı değerlendirdi. Moroğlu, alınan kararlar ve çıkarılan kanunlarda kadın haklarının geriye gittiğini savundu.
Sitede oku

'Medeni Kanun 2.0'ın yeni 'kişisi' robotlar olabilir'
Medeni Kanun'un kabulünün 93. yıldönümünde kadınların özellikle hukuki hakları daha çok tartışılmaya başlandı. Tüm sivil toplum örgütleri tarafından kadın cinayetlerinin önüne geçmekten kadınların eğitimde ve dolayısıyla iş hayatında kendilerine bir yön çizebilmesi amacıyla atılması gereken adımlardan geri kalındığı söyleniyor. İstanbul Barosu Başkan Yardımcısı Nazan Moroğlu, Seyr-i Sabah programında ileri gitmenin ötesinde geriye adımlar atıldığını dile getirdi. Moroğlu, yargıdan siyasete, iş dünyasından yerel yönetimlere kadar bir an önce kadınların hak ettikleri noktaya gelebilmesi için yapılması gerekenleri sıraladı:

‘MEDENİ HUKUK DOĞUMDAN ÖLÜME KADAR BİZİMLE'

"Medeni Kanun özel hayatımızın doğumdan öncesinden başlayıp ölümden sonrasına kadar uzanıyor. Henüz ana karnında olan bir bebek sağ doğmak koşuluyla miras hakkına sahip olur. Eşya hukuku, kişiler hukuku ve aile hukukuyla özel yaşamımızın bütün alanlarını kapsar. O ülkede insanların hangi kurallara tabi olduğunu gösterir. Devrim yasalarımızın her biri çok değerli ama medeni kanunun çok özel bir yeri var. Medeni kanunla birlikte Müslüman olmayanlar da medeni kanuna tabi olduğunu bildirmiştir. Din ayrımcılığı yapılmaksızın herkes bu yasaya tabi olmuştur.

Hukuki açıdan tam bir ilerleme oldu. Medeni Kanun günün koşullarına göre değiştirildi. Seçme seçilme hakkında ilerleme oldu. Türkiye uluslararası sözleşmeleri 1980'lerden sonra benimsedi. Herhangi bir alanda eşitsizlik varsa geçici önlemler alınmalıdır maddesi var ama bu hüküm siyasette hiç uygulanmadı. Hem yerel yönetimlerde hem mecliste kadınlar çok eksik temsil ediliyor. Hayata geçirme açısından bir türlü istenen adımlar atılamadı. Ne yazık ki kadına bakış açısı mecliste değişmedi. 1990'da sözleşme hayata geçirilirken kadın bakanlığı kurulmuştu. Ama 2011'de kadın ismi kaldırıldı, sadece aile içindeki sorun kalmış gibi yansıtılıp aile ve sosyal politikalar bakanlığı kuruldu. Yeni sistemde bence çalışma bakanlığı çok temel bir hizmet veren bakanlık içinde aile eritildi. Kadınların hakları için bir direnç yaşanıyor.

Kurtulmuş: Kadınlarımız evin direği, ailenin merkezidir
Cumhuriyet bir devrimdi. Her devrimin karşısında buna direnç gösteren gruplar vardı. Cumhuriyet devrimlerini benimsemeyen bir şekilde yönetiliyoruz. 2019'da medeni kanundan nereye gidiyoruz diye bakıyoruz. Meclis'e bir kanun teklifi verildi. Bu da İslam Kalkınma Örgütü Kadının İlerlemesi Teşkilatı Tüzüğü'nün kabulü içindi. Tüzüğe bakınca kadının güçlenmesinden bahsediyor ama çok enteresan bir cümle var: Kadınların erkeklerin saygıdeğer eşleri olabilmesi için onlara eğitim verilmesinden bahsediyor. Gediğimiz noktada bu tüzük kabul edilir ve onaylanıp hayata geçirilirse iki hukukluğa yol açacak.

Anayasa uluslararası sözleşmeler kanun hükmünde uygulanır diyor. Türkiye bir yönden uluslararası sözleşmeleri kabul etmiş bir ülke. İstanbul sözleşmesi gibi. Hangisi uygulanacak diye bir karmaşaya olacak. Bu cümle Türkiye dışındaki ülkeler için hayati önem taşıyor. Din kurallarıyla yönetilen ülkelerde kadınlar ehliyet almak ya da tek başına seyahat etmek için mücadele veriyor. Türkiye bu tüzüğü 2013 yılında imzalamış. Ancak iyi bir örnek olarak alınabilir: Türkiye'nin bunu onaylayıp kanun haline getirmesi bizi geriye çekecek. Zihniyet bir bütündür. Siyasi irade bu şekliyle algılarken bir baskı aracı gibi kullanırken bazı söylemleri, yargıçlara da bu yansıyor. İyi hal indirimi, haksız tahrik indirimi gibi şeylerin uygulandığını görüyoruz. Bu gibi kamu vicdanını kanatan kararlar medya yoluyla yansıtılıyor. İyi örnekleri de anmak lazım. Yasalarda istediğimiz gibi mağduriyeti ortadan kaldıracak maddeler var. Ama bunun için yargıçların bunu benimsemesi lazım. 2015'te sürdürülebilir kalkınma hedefleri Birleşmiş Milletler'de kabul edildiğinde Türkiye de bunu kabul etti ve bakanlıklar bunu benimsedi. YÖK'te toplumsal cinsiyet eşitliği derslerinin kaldırılması gündeme geldi. Kadınlara yönelik hakların geri alınması için çaba var. Mesela arabuluculuk aile kanununa getirilmeye çalışılıyor. Her boşanma davasında bir baskı unsuru vardır bizim psikolojik ve ekonomik şiddet olarak tanımladığımız. Aile hukukunda zorunlu arabuluculuk olamaz, olmamalı. Ama adalet bakanı her vesilede bunun getirileceğini vurguluyor. İşçi işveren arasında da eşitsiz konum vardır orada da zorunlu hale getirildi. Buralara arabuluculuk olamaz.

‘7 MİLYON KADIN OKULA HİÇ GİTMEDİ'

Kadınların büyük bir kesimi haklarının farkında ve kullanmaya çalışıyor. Bir kısmı eğitim hakkından ne yazık ki faydalanamadı. 2 milyondan fazla kadın okuma yazma bilmiyor. Hiç okula gitmeyen 7 milyon kadın var. Kadın nüfusunun yüzde 70'i en çok ilköğretimden geçmiş. Bunlar aile bakanlığının rakamları. Bu tabloda kadın eğitim hakkına kavuşmamışsa çalışma hayatında da yer bulamıyor ve kadınlar işsiz. Siyasi arenada bulunamıyorlar. Böyle olunca kadını güçlendirecek bir bakanlığa ihtiyaç var. Ama politikada bu irade yok. Bunu yapmak kolay değil. Son birkaç aydır nafakayla ilgili bir tartışma var. Kadın nüfusunun eğitim alamadığı bir ülkede uzun yıllar eğitim alabilir ama boyanınca yoksulluk nafakası var. Yeni kanunlarda erkeğin hayatının ipotek altına alınması engellenmelidir diyor. Kanun süresiz nafaka talep edilebilir diyor.

KA.DER: Kılıçdaroğlu'nun kadın aday açıklaması erkek egemen anlayışın örneği
Yargıtay İkinci Hukuk Dairesi Başkanı Ömer Uğur Gençcan, kadınların süresiz yoksulluk nafakası hakkıyla ilgili, 'Kadınların kazanılmış haklarını alıyorsunuz' deniliyor. Siz, erkeklerin 80 senelik kazanılmış hakkını aldınız elinden' demişti. Bunlar inanılmaz sözler. Bunu görüşü olarak açıklaması çok vahim. Bundan sonra aile mahkemeleri ne yapacak? Aile hukukuyla ilgili kararların denetlendiği Yargıtay daire başkanı söylüyor bunu. Kadınların geri bırakılmasına doğru bir kararlılık var. Bu yargıda var, siyasi iradede var, diyanet söylemlerinde var. Din işleri yüksek kurulu, Medeni Kanun'u hiçe sayan şeyler söylüyor. Medeni Kanun'a ikame olarak fetvalar ortaya konuyor."

Yorum yaz