‘Küçük kapasiteli diskler daha güvenli’

Akıllı telefonların sayısı ve yeteneklerinin artmasıyla yoğun miktarda veri üretiyoruz. Tatillerde çektiğimiz resimlerden çocukların fotoğraflarına kadar bu çok değerli veriyi evdeki disklerde saklamak güvenli bir yöntem gibi gözüküyor. Ne var ki evdeki disklerin zarar görmesi durumunda bütün anılar silinip uçuyor. Veri Kurtarma Hizmetleri isimli şirketin Genel Müdürü Serap Günal, anılarımızı ve en değerli bilgilerimizi saklayan disklerin zarar görmesi durumunda nasıl kurtarıldığını, bunların zarar görmemesi için atılması gereken adımları Yeni Şeyler Rehberi programında anlattı:

‘SEYREDECEĞİNİZ FİLMLERLE ANILARINIZI AYNI DİSKE KOYMAYIN'

"Veri kurtarma bir sebepten verisine ulaşamadığımız bir vakada verinin uygun koşullarda eğitimli ve tecrübeli kişilerce ortaya çıkarıldığı bir şeydir. Herkesin evinde yapabileceği bir şey değildir. Maalesef ülkemizde bu konuda eksik ve yanlış bilgilenme var Herhangi bir sebepten veri kaybı yaşamış birinin yapmaması gereken bir uzmanlık değil.

Herhangi biri beyin ameliyatı yaptırmak istiyor diyelim. Bunu yeni mezun olmuş bir doktora mı yaptırır yoksa çok uzun yıllardır tecrübe kazanmış bir profesöre mi yaptırır? Evimizde bir kez veri kurtarmış olabiliriz ama bu her veriyi kurtarabiliriz anlamına gelmiyor. Herkesin sıklıkla kullandığı taşınabilir bellekler var: Sabit sürücüler, flaş bellekler, hafıza kartları… Bunları telefon, laptop ve tablet gibi cihazlarda kullanıyoruz. Fotoğraf çekiyoruz, güvenlik kamerasından görüntüler alıyoruz. Bunlar bir şekilde bozulabilir. İnsan faktörünün girdiği durumlarda hata kaçınılmaz. Elimizden düşebilir, su dökülebilir. Biz hata yapmasak bile aletler elektrik şoku yüzün8den kendiliğinden bozulabilir. 20 yıldır bu diski kullanıyorum tüh bozuldu diyenler var. Bunların zamanla bozulması da normal. İnsan olarak bu konudaki en büyük ihmalimiz veriyi yedeklememek.

İnsanlar veriyi buluta koyma konusunda kendini güvende hissetmiyor. Yedek almak çok önemli. Herhangi bir cihazda tek kopya olması her an veri kaybı anlamına gelebilir. Veri kaybetmek için en basit tavsiyem bu aletlere güvenmeyin. Taşınabilirler. Yüklü miktarda veri atabiliyorsunuz. Şimdi görüyoruz 10 terabaytı tek diske topluyoruz. Bütün bunlar daha kolay bozulabilir anlamına geliyor. Yüksek hızda veri yazdırma, alana çok veri sıkıştırma bizim güvenmemiz gerektiğini gösteriyor. Daha az kapasiteli diskleri tavsiye ediyoruz. Filmlerle anılarınızı bir araya koymayın. Film seyrederken kediniz sabit diske çarpıp düşürürse anılarınızı da kaybedersiniz. SSD teknolojisi bir alternatif olarak geldi. Yoğun bir kullanımı da var. Ama güvenilirliği konusunda net bir şey söyleyemiyoruz. Sıklıkla bozuluyor. Zira burada da elektrik problemi oluyor ve derhal bozulmaya meyilliler. SSD'lerin içindeki kripto sebebiyle kurtarılamama ihtimali var. Dolayısıyla çok dikkatli kullanmak lazım. Kesintisiz ve sabit enerji alabiliyor olmak lazım bu cihazlar için.

Kurtarma iki ana başlıkta toplanıyor: Hiçbir fiziksel hasar olmadığını düşünün alma veriyi göstermiyor Biz fiziksel hasar olmayanlar yazılımsal olarak adlandırılıyor. Bu vakalarda yazılım marifetiyle veri kurtarılır. Bu diskin imaj denen fiziksel kopyası alınarak fiziksel taramalarla veri geri getirilmeye çalışılır. Bir diğer metot da yere düşmüş, sel ve yangın felaketinden çıkmış fiziksel hatalı diskler. Bunlarda ‘Clean Room' denen tozdan arındırılmış oram içinde uzman yetkili tecrübeli kişilerce disk açılarak bir takım fiziksel aktivitelerle veri kurtarma işlemi var. Bu da çok fazla dalı olan metotlar zinciri. Veriyi silmek verinin geri getirilememesi anlamına gelmiyor. Bunlar özel bir metotla silinmeli geri gelmemesi için. Bir veriyi silmek için tüm alanı silmek suretiyle boşaltıp sonra bu alanın tamamına basit bir veri yazdırabilirsiniz. Tamamı dolu bir biçimde bırakıldığında artık o veriler hiçbir şekilde ger getirilemez. Adli vakalarda 8 kez üst üste veri yazdırmak bir şehir efsanesi. Bir kere silinmiş bir sektör varsa onu geri getirmek imkansız.

Diskin kurtarılması fiyatlandırması da şehir efsanesi. Veri kurtarma maliyeti yapılacak işlemin cinsine göre belirlenir. İşlemin tekniği, ne kadar zor olduğu süresi ve kullanılacak ekipman fiyatı belirler. Biz diskin kafası değişecekse ona göre fiyatlarız içindeki verinin önemine göre değil."