'BU ONARIM VE RESTORASYON İŞİ MÜTEAHHİTLERE BIRAKILACAK İŞ DEĞİLDİR'
AYASOFYA ORHAN CAMİİ
Dünya tarihi açısından önemli yapı olan Ayasofya, milattan sonra 7. yüzyılda Romalılar tarafından inşa edilen Gymnasium üzerine Bizans Dönemi'nde bazilika olarak yapıldı. Orhan Gazi tarafından İznik'in fethiyle 1331 yılında camiye dönüştürülen yapı, Kanuni Sultan Süleyman döneminde Mimar Sinan tarafından yenilendi. Yazılı belgelerde adı ilk kez 11 Ekim 787 tarihinde, Patrik Trasios yönetiminde toplanan ve 350 piskoposla çok sayıda keşişin katıldığı 7. Konsül dolayısıyla anılıyor. 1065'teki büyük depremde hemen hemen bütünüyle harap olan yapı, daha sonra zemini 1.40 metre yükseltilerek, neredeyse baştan inşa edildi. 1331'te Orhan Gazi zamanında İznik'in fethedilmesinden sonra yapı yeniden yükseltildi, minare ve mihrap eklenerek, camiye dönüştürüldü. Gerek bugünkü minarede gerekse yapıdaki Türk dönemini yansıtan değişikliklerin büyük bölümünde Mimar Sinan'ın izleri bulunuyor. 1980’li yıllardaki çevre düzenlemesi ve kamulaştırma sonucu Ayasofya'nın etrafındaki yapılar yıkıldı ve etrafı yeşillendirildi.