Gazeteci Sönmez: Bu döviz kurunun üstüne atlamak hangi ticari ahlaka sığar?

Geçen hafta gece saatlerinde kısa bir süre için dahi olsa Halkbank'ta döviz kurları bundan aylar öncesinin seviyesinde satışa sunulunca bir anda ekonomi dünyasının en çok konuşulan konusu haline geldi. Sonrasında Halkbank yetkilileri bunun kısa süreli bir hata olduğunu dile getirerek yapılan işlemlerin eski haline getirildiğini söyleseler de hafta sonunun en çok konuşulan konusu bu oldu. Gazeteci ve ekonomist Mustafa Sönmez, gündüz 6 TL olan dolar kurunun gece 3.72 olunca üstüne atlanmasını ticari ahlaka sığdıramadığını Seyr-i Sabah programında dile getirdi:

‘BANKALARDAN PARA ÇIKMADI DEDİLER'

"Bize aktarılanları biliyoruz Halkbank ile alakalı. Banka sorunu çok işi yönetti denemez ciddi iletişim kazası da var. Cuma günü dolar 6.6 iken birden birileri internet bankacılığında Halkbank'ın 3.72'den dolar sattığını görmüş. Şubat öncesinin, 2017'nin kuru bu. Birden kulaktan kulağa 1763 kişi 15-20 dakika içinde 3.72'den dolar almış euro almış. Bunun 4.6 milyon dolar olduğu anlaşılıyor. Genel müdür diyor ki normalde mesai bitince döviz alışverişi internet bankacılığında mümkündür. Oraya günün kurunu koyarız. Reuters ve Bloomberg'den kuru alır üstüne marj koyarız. Gece yarısı döviz almak isteyen oradan alır. Genel müdür orada teknik hata olduğunu söylüyor. Farklı ülkelerin faiz makasından kaynaklanan bir hata gözüküyor. Aynı kaynaktan veri alan diğer 6 bankanın da başına geliyor. Fakat her nasılsa 6 bankada işlem yok. Yine Osman Arslan'ın söylediğine göre işlemler durduruluyor, hesaplar bloke ediliyor. Bankalardan para çıkmadı, bunu yapanlar kar elde edemedi. Problem ağırlıklı Bloomberg firmasından kaynaklanmıştır dendi.

Halkbank'ta altyapı eksikliği var. Ziraat Bankası'ndan sonra en büyük kamu bankası olan bu kurumda zafiyet üstünde durulmalı. Neden sansasyon oldu? Çünkü banka şaibeli, bankanın ismini Rıza Sarraf ile anar olduk. Genel müdürün ayakkabı kutusundan çıkan deste deste paralar, ABD'de süren davasının olması… Böyle bir yol kazası olabilir. Peki bu işlem yapanları sorgulamak gerekmiyor mu? Bankada yerde para bulsan alıp cebine atar mısın? Bu işlemlerin yapılması masum bir iş değil. 6.6 ile seyreden günden 3.72'ye düşünce üstüne atlamak hangi ticari ahlaka sığar?

Yapanların açıklanmaması durumunda banka zan altında kalacaktır. Bunların geri ödendiği ne malum? Bu kuşku var olacaktır her zaman. Bunların tek tek açıklanması lazım. Şimdi internet bankasından döviz almak Ayşe teyzenin yapacağı bir şey değildir. Bu bilgiye sahip olmak da herkesin yapacağı bir iş değildir. Birileri çeşme akarken testimizi dolduralım demişler. Bu yüzden bankanın işlem yapan firma ve kişileri açıklaması lazım. Aksi takdirde bunun bir komplo olduğunu, örtbas edilecek bir mesele olduğunu da düşünebiliriz. Halkbank halka açık bir kuruluş ve küçük hissedarları var. Onlara da bu açıklamanın yapılması lazım. Bunun iptal edildiğine dair kamuoyunu ikna etmek lazım. Bu işin üstünün kapatılması yetmiyor, bu ayıba kaşık sallayanların kim olduklarını bilmek durumundayız.

‘BANKALAR TÜRK TELEKOM'UN BORÇLARINI ÜSTLENMEK ZORUNDA KALDI'

Bir başka ayıp da Türk Telekom'da yaşandı. Bu mesele yılların meselesi, özelleştirme serüvenimizin en önemli sayfalarından biri. İlk özelleştirme olduğunda PTT olarak satılacaktı. Postayı ayırdılar. Telefonu kenara alıp süslediler. Satışa çıkmadan önce güzelleştirdiler. Yatırım ve makyaj yapıldı. Telekomları satmak o zaman tüm dünyada modaydı. Hemen satışı söz konusu olmadı. Yasal engeller oldu stratejik sektör olduğu için. 2001 krizi çıktığında Türkiye IMF'nin kucağına düştüğünde olmazsa olmaz maddelerden biri özelleştirmeydi. Telekom en flaş geliri getirecek bir varlık olarak görülüyordu. Üzerinde epey bir çalışıldı. Anayasal değişiklikler yapıldı. Yüzde 55'i Oger dediğimiz Suudi ve Lübnan kökenli firmaya 6.5 milyar dolara satıldı. Ama bu parayı bu firma nereden buldu nasıl buldu bu sorular hiç sorulmadı.

Böyle bir çerçevede kurum çalışıyor, para kazanıyor, kazandıkları temettü olarak dağıtılıyor. Oger aldığı borçları ödüyor mu? Bankalara dönüp ben bu borcu ödeyemiyoruz dedi. Bankalar hükümete gidip bu firmanın hisselerini siz alın yükümlülüklerini de alın biz sizinle muhatap olalım dediler. AKP bunun altına girmedi. Bankalar süklüm püklüm bu krediyi üstlenmek durumunda kaldılar. Telekom çalıştığı süre içinde elde ettiği karlarla borçları azaltmak yerine bu paraları ortaklarına gönderdi. Bankaların bu kadar nakit problemi varken nakit yerine böylesine riskli bir varlık almak çok istedikleri bir şey değildi. Tersi olsaydı devlet bu varlıkları almak durumunda kalacaktı. Bankaların yapabilecekleri tek şey bunu bir an önce satmak. Bankaların sıkışıklığını fırsat bilenler olmadık fiyatlara bunu alabilirler. Telekom gibi çok önemli bir varlık bir akbabaya yem olmuş olur. Bu duruma gelmek kader değildi. Bu işin içinin boşaltılması göz önünde oldu. Bakalım bundan sonra neler olacak.

Bugün Ağustos enflasyonu açıklanacak önemli. Aşağı yukarı yüzde 2.5 — 3 civarı bekleniyor. Bu 400 maddenin ve hizmetin ortalaması. Bazı ürünlerin yüzde 20 arttığını biliyoruz. Böyle bakınca yıllık enflasyon yüzde 18'i bulacak gibi duruyor. Ne yazık ki daha da artma eğilimi var. 4 gelirse bir anda yüzde 20 enflasyonumuz olabilir. Çok ciddi bir problem olur bu. Yabancıların iştahı kaçar ve çıkma eğilimi artar. Hükümet caydırıcı bir önlem yoksa, tavşan çıkarmayacaksa dövizde yukarı yönlü sıçrama görebiliriz. Üretici fiyatları yıllık yüzde 25'te. Bunlar dövizden çok etkileniyor. Bu zincirleme fiyat artışı kötü bir haber olarak damgasını vurabilir. Hükümetin buna önlem alıp almadığını bilmiyoruz."