Spinn Danışmanlık kurucu ortağı ekonomist Özlem Derici Şengül, TCMB'nin temmuz ayı beklenti anketinde ortaya konan rakamları ve bunun yanı sıra enflasyonla mücadelede atılması gereken adımlar ile döviz kurunun geleceğini RS FM'de değerlendirdi.
Özlem Derici Şengül'e göre yüzde 13.88'lik bir yıl sonu enflasyonu oldukça iyimser bir tahmin: "Ben 13.88'i gördüğümde, henüz tüm analistlerin yıl sonu tahminlerini revize etmediğini düşündüm. Benim yıl sonu tahminim şu anda 16.7. Konuştuğum diğer ekonomist arkadaşlarımın beklentileri de 16.5 ve 17'nin üstünde. Dolayısıyla önümüzdeki dönemde enflasyondaki beklenti artışı devam edecek. Bir sonraki ay enflasyonda yüzde 16'lı bir oran göreceğiz."
Enflasyondaki artışta fiyatlama davranışlarındaki değişimin etkili olduğuna vurgu yapan Şengül, beklentilerdeki hızlı yükselişin gerekçelerinden birini şöyle anlattı:
"Enflasyonun arttıkça ve alım gücündeki erime daha hissedilir hale geldikçe fiyat koyucular maliyetleri daha hızlı bir şekilde tüketici fiyatlarına yansıtıyorlar. Artık büyük bir çoğunluk kendi kar marjından feragat etmiyor, 'Bir süre dayanayım bu fiyatlar düzelir' deme eğiliminde değil. Bu yüzden de kur şoku yediğimiz anda beklentiler çok hızlı şekilde bozuluyor. Beklentiler bozulduğu için de fiyatlama davranışı değişiyor, hızla maliyetler nihai fiyatlara yansıtılıyor."
Ekonomist Özlem Derici Şengül'e göre ithalat da bir 'enflasyon sarmalı' yaratıyor. Enflasyonun alım gücünün düşmesi ve paranın değer kaybetmesi gibi zararlarının yanı sıra 'ithalat' gibi bir yan etkisinin olduğunun altını çizen Şengül, enflasyonun üretimi bozucu yapısına dikkat çekti:
"İçeride üretim yapmak, maliyetteki artış nedeniyle artık katlanılabilir olmadığı için üretim düşüyor ve dışarıdan mal ithal ediyoruz. Peki sorunu çözüyor muyuz, hayır. Şu anda kur tarafında da o kadar kırılgan bir yapımız varki, paramız değer kaybettiği için ithalat da giderek pahalılanıyor. İthalat malları pahalılandığı için enflasyona döviz kuru geçişkenliği dolayısıyla daha fazla yük binmiş oluyor, alım gücü düşüyor; bu üretimi törpülüyor ve yine ithalata dönüyoruz. Dolayısıyla bu döngü hiç sürdürülebilir değil. Üretimi artırmak için önce büyümeden biraz feragat edip enflasyonla mücadeleyi gerçekleştirmek gerekiyor."
Özlem Derici Şengül, Berat Albayrak başta olmak üzere ekonomi yönetiminin hem piyasaların hem reel sektörün önüne çok ciddi bir enflasyonla mücadele planı sunması gerektiğini kaydetti.
Bütçe dönemi olan Temmuz-Ağustos'un bu anlamda güzel bir dönem olduğunun altını çizen Şengül, "Eylül ayında eğer biz ayakları yere basan, kararlı bir mücadelenin önceliklendirildiği bir orta vadeli program görürsek, piyasa yeni hükümetin yapacaklarıyla ilgili biraz daha toleranslı olabilir. Aksi takdirde enflasyonda 16'lar 17'ler değil çok daha üst seviyeler görülebilir" diye konuştu.
Ekonomist Özlem Derici Şengül, yıl sonu döviz kuru beklentisini de değerlendirdi.
4.83'lük beklentiyi gerçekçi bulmayan Şengül, dolar/TL için 5 liralık tahminin çok daha gerçekçi olduğunu savundu: "Temmuz, ağustosta enflasyon en yüksek seviyeye çıkacak, emekli ikramiyelerinin de etkisiyle bütçe açığı geçen seviyeye nazaran yükselmiş olacak. Faiz ve kur üzerindeki yatırımcı algısı negatif faktörler. Üzerine bir de ABD Merkez Bankası ve Avrupa Merkez Bankası'ndan beklenen adımlarla, kurun 5 liraya doğru belki de 5'in üzerine hareket ettiğini görmemiz olası."
Yüzde 4.2'lik yıl sonu büyüme beklentisini de değerlendiren Özlem Derici Şengül, bu rakamı gerçekçi buldu.
İlk iki çeyrekteki kuvvetli büyümenin büyümeyle ilgili algıyı yüzde 5'in üzerine çıkardığını hatırlatan Şengül, "Şimdi o algı düzelmiş görünüyor. Analistler enflasyon görünümündeki bozulmayı ve mali taraftaki sıkılaştırma gerekliliğini beklentilereine yansıtmış gibiler. Bu nedenle tahminleri gerçekçi buluyorum. Önümüzdeki dönemde daha aşağıya da revize edilebilir büyüme oranı" dedi.