YENİ ŞEYLER REHBERİ

Uçak kazalarını Türk girişimi ArgosAI önleyecek

Serhat Ayan ile Yeni Şeyler Rehberi'ne dünya havaalanlarının en önemli sorunlarından birini çözmek için yola çıkan Türk girişimi ArgosAI'den Ümit Yaşar Karadeniz konuk oldu. 3 santime kadar olan minik parçaları sezen bu sistem havacılık sektörünü milyarlarca dolarlık sorunlardan kurtarmayı hedefliyor.
Sitede oku

Türk pilot arızalanan uçağı burun üstü indirerek 151 kişiyi hayata bağladı
Uçak kazalarının çok önemli bir kısmı uçakların kalkış ve inişlerinde meydana geliyor. 2000 yılında 15 santimlik bir demir parçası, Concorde uçağının kalkış sırasında düşmesine ve içindeki yolcuların ölmesine, Concorde projesinin sonlanmasına neden oldu. Tamamen Türk girişimi olan ArgosAI bu sorunları çözebilmek için hayata geçirilmiş. 3 santimlik vidayı 220 metre uzaktaki kameralarla, karda ya da aşırı karanlıkta görüp bunun için alarm üreten bir sistemi hayata geçirmişler. Bunu yapay zeka ile besleyerek öğrenen bir sistem yapmışlar. Avrupa Birliği'nden (AB) Mükemmeliyet Ödülü almışlar ve şu anda Bangladeş'ten Güney Amerika'ya kadar uzanan coğrafyada havaalanlarından helikopter pistlerine, hatta hapishanelere kadar birçok kurum için bu sistemi kurmaya hazırlanıyorlar. ArgosAI'den Ümit Yaşar Karadeniz, Şimdiye kadar yaşadıkları zorlukları ve tamamen Türk teknologlarından oluşan ekiple hayata geçirdikleri sistemi Yeni Şeyler Rehberi programında anlattı:

Küba'nın başkenti Havana'da Boeing 737 düştü: 110 kişi yaşamını yitirdi
‘YILLIK DÜNYAYA VERDİĞİ ZARAR 14 MİLYAR DOLAR'

"Şimdiye kadar 6 girişimin içinde yer aldım. ArgosAI 3 senelik bir girişimimiz. Havacılıkta uçaklar kalkarken ve inerken en büyük düşme riskini taşıyorlar. Pistlerde Yabancı Madde Hasarı YAMAHA adı verilen bir risk var. Bunlar uçaklardan düşen vida ve somun gibi maddeler olabilir, kuşların oraya attığı maddeler hatta bizzat kuşlar olabilir. Bu da uçakların düşmesine neden olabiliyor. Buna örnek olarak düşen Concorde uçağını verebiliriz. Bir önceki uçaktan düşen 15 santimetrelik bir madde yüzünden düştü. Bu madde tekerine çarpıyor, madde oradan yakıt deposuna gidip alev alıyor ve uçak düşüyor. Ondan sonra Concorde kapanmak zorunda kaldı ve bir daha da kullanılmadı. YAMAHA'nın havayolu şirketlerine yılda 14 milyar dolarlık bir maliyeti var. Pist 3-4 kilometre uzunluğunda ve 60 metre genişliğinde. Motor hava emerken bu parçalar motora kaçıyor ve ciddi bedeller ödeniyor. Bu arada bunlar motora kaçmasa bile pistin temizlenmesi için uçaklar havada kalıyor bu da ciddi bir maliyet oluşturuyor.

Her 10 parçadan sadece biri bulunabiliyor. Pistlerde trafik yoğun olduğu için arabayla geçilirken bakılıyordu. Çıplak gözle bakarak bulmak neredeyse imkansız. Concorde'un düşmesinden sonra Amerikan Havacılık Dairesi bunları otomatik olarak tespit edecek teknolojiler üstüne teşvikler hayata geçirdi. Daha önce böylesi bir teknoloji de yoktu.

Son on yılda biz dahil toplam 5 şirket var dünyada. 4 sene içinde TÜBİTAK ve KOSGEB desteği kazandık. Farklı olarak AB'nin Horizon 2020 desteğini aldık. Son dört yılda bu desteği alabilen 14 firma var, biz de onlardan biriyiz. Biz bu yıl bu desteğin Mükemmeliyet Ödülü'nü almaya hak kazandık.

ABD'de askeri kargo uçağı düştü
‘İNGİLTERE'DE HEATHROW HAVALİMANINDAN DAVET ALDIK'

Projemizin hem ekonomi hem inovasyon alanında çok önemli bir ürün olduğunu gösteriyor bu. Şu anda Alanya Gazipaşa havaalanında deneme kurulumunu yaptık ve orada çalışıyor. İngiltere'de Heathrow havaalanından bir davet aldık orada deneme kurulumu yapmaya gideceğiz. Bangladeş'ten bir talep var.

Askeriyeden teklifler geldi. Helikopter pistlerindeki maddeler pervanenin hava akımıyla insanlara öldürücü darbeler vurabiliyormuş. Bunun için bizim sistemimizin kullanılmasını konuştuk. Temelde kullandığımız şey yapay zeka. Yapay zekanın dışında bu problemi çözmek mümkün değil. Bu büyük alanda uçak insan ve kuşlar çok dinamik. 3 santimetreden başlayan parçaları bulabilmeniz gerekiyor. Hava koşulları yağmur, çamur, kar sürekli değişiyor. O parçaların ne olduğunu yanlış alarm üretmeden anlayabilmeniz, ne tür cisim olduğunu sınıflayabilmeniz gerekiyor. Kaza riskini azaltıyor, hasar riskini engelliyoruz.

Radarlarda yanlış alarm üretebilme oranı çok yüksek. Dubai'de radarlı sistem kurulmuştu. Çok fazla yanlış alarm ürettiği için ciddi bir maliyet çıktı ve bu yüzden sistem kapatıldı. Çok hassas bir doğrulukta sonuç vermeniz lazım. Işık parlaması ve su birikintisi gibi şeyleri ayırabilmeniz lazım. Biz şu anda yüzde 99 doğrulukla çalışıyoruz.

Sistemimiz sürekli olarak öğreniyor. Mesela Üçüncü Havalimanı ihalesine katıldık. Sadece yabancı maddeleri bulmak için değil oradaki asfaltta yaşanabilecek çökmeleri engelleyip kuşların da sınıflandırma, kar ve buzların kalınlığını ölçme üstüne bir teklif verdik. Bu konuda dünyada patent süreci devam eden 3 firma daha var.

Cezayir'de askeri uçak düştü: 257 kişi öldü
Bizim kurucumuz TAİ'de Hürkuş projesinde çalışırken bu problemi görmüş. Askerler el ele tutuşup üç kilometre boyunca yürüyerek pistte yabancı maddeleri arıyormuş. Bu problemden yola çıkarak gelişmeleri başlattık. Desteği aldık normalde iki yılda çalıştırırız diye düşünmüştük ama 3 yılı buldu. Sınır güvenliği ve yüz tanıma gibi sistemler gerçekten bununla kıyaslayınca çok daha kolay. 3 santimlik somunu 220 metre uzaktan görebiliyoruz. Alanya Gazipaşa havaalanında kuşlar sürekli gelip ceviz atıyorlar pistin üstüne. Antalya havacılık fuarında konuştuğumuz herkes yıllardır bu problemle uğraştıklarını söylüyorlar. Problemi bilenler bunu yaptığımız için hemen sistemimizle yakından ilgilenmeye başlıyor. Şu anda hapishanelerde drone ile mahkumlara kaçak maddeler getiriyorlarmış, yukarıdan bırakıyorlarmış. Bunun için bizden yardım istediler. Hemen ilgilenmeye başladık.

Biz uluslararası ödül almasaydık kendimizi bu kadar iyi tanıtamayabilirdik. Gerçekten uluslararası fuarlara katılmak oldukça zor ve pahalı bir iş. Devletin işe yarayacak bu fuarlara girişimcilerin gidebilmesini sağlamak için ciddi destekler vermesi iyi olurdu."

HAFTANIN HABERLERİ

  • 10 milyon akıllı telefondan alınan veriyle yapılan araştırmalara göre Amerikan aileleri 2016 yılının Şükran gününde Donald Trump — Hillary Clinton arasında gerçekleşen seçimleri konuşmak için milyonlarca saat harcadı. Verilere göre Trump seçmeni sadece Şükran günü buluşmalarında 45 milyon saat harcarken, Clinton seçmenleri bunun için daha az, 35 milyon saat harcadı.
  • Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) yaptığı araştırmalara göre, uzaylı yaşam formları, dünya gibi gezegenler üstünde değil Jüpiter gibi dev gezegenlerin çevresinde uydusu olan aylar üstünde olabilir. Bu bakış açısıyla güneş sistemimizde Jüpiter'in uydusu Europa'nın üstünde hayat olma ihtimali en yüksek olan gök cismi olduğu dile getiriliyor.
  • Google arama sonuçlarında Wikipedia gibi genel bilgi sitelerinden kutu içinde kısa ve özlü bilgiler çekiyor. Geçtiğimiz günlerde bu sisteme saldırı düzenlendi: Bir Wikipedia editörü California Cumhuriyetçi Partisi'nin ideolojisini Nazizm olarak yazınca Google aramalarında bu partinin ideolojisi de Nazizm olarak çıktı. Google, Wikipedia'yı dikkatsizlik ve vandalizmle suçladı.
  • Facebook kurucusu ve CEO'su Mark Zuckerberg, son günlerde ortaya çıkan kullanıcı verilerinin başka şirketlere verilmesi konusunu tek başına halletmeye karar verdi. Ancak Facebook'un büyük yatırımcıları, Zuckerberg'in bu işleri halletme şeklini eleştirerek iletişimin adeta bir diktatörlük sistemi gibi yönetildiğini dile getirdi.
Yorum yaz