Moğolistan’da geyik yetiştiren göçebe halk: Duha Türkleri

Bugün Duhalar göçebe 37 aile halinde Moğolistan’ın Hovsgöl ili, Darhad çöküntüsünde, yüksek dağlarda, 650 baş rengeyiğiyle Batı Orman ve Doğu Orman olmak üzere iki bölgede yaşıyorlar. Duhalar, geyik besleyiciliğinin yanında avcılık ve toplayıcılıkla da geçiniyor. Moğolistan’ın tek ren geyiği yetiştiricileri olarak son zamanda turistlerin ilgi odağı haline dönüşen Duha Türkleri’nin yaşamından kareler, Sputnik’in galerisinde.

1 / 9

Duhalar Tuva’dan gelen Uzak Moğolistan’ın kuzeybatı sınırında Sayan Dağları’nda Hovsgol ilinde yerleşik rengeyiği yetiştirici kabilesi.
Fotoğrafta: Moğolistan'ın Tsagaannuur köyünde yaşayan ren geyiği çobanı Erdenebat Chuluu'nun 6 yaşındaki kızı ren geyiklerini otlatma konusunda şimdiden eğitimli.

2 / 9

Bugün Moğolistan’da yalnızca beş yüz kişi kalmış azınlık bir halk olan Dukhalar, Türk dil ailesinden bir dil konuşuyor ve yüzyıllardır sürdürdükleri göçer yaşam biçimini sürdürmek için mücadele veriyor.
Fotoğrafta: Çoban ren geyiği sürüsünü otlatıyor.

3 / 9

Moğollar daha çok, koyun, keçi, at, deve gibi evcil hayvanlar üzerine bir yaşam tarzı kurmuşlarken; Dukhaların sadece geyik üzerine bir yaşam tarzı kurdukları görülür.Geyiklerin sütünden faydalandıkları bilinen Duhalar, geyik etini yemezler. Bunun sebebi tam olarak bilinmiyorsa da geyik soyunun azalmış olmasından dolayı bir çözüm yoluna gitmiş olabilirler.

4 / 9

Moğolistan’da Dukha Türkleri için ‘geyik sahibi’ anlamına gelen ‘Tsaatan’ sözcüğü kullanılıyor.

5 / 9

Duhalar, Duhaca alaje öy “direk evi” denen özel konik çadırlarda yaşarlar. Bu tip çadırlar bir zamanlar bütün Tayga Sayan halklarında ortak kullanılırdı. Geçmişte Ren geyiği derisi ve huş ağacı kabuğundan yapılan çadırın dış kaplaması günümüzde su geçirmez sentetik maddeden yapılmaktadır.

6 / 9

Duha çocukları küçük yaştan beri ren geyiklerine binmeyi biliyorlar.

7 / 9

Duhaların dinî yaşamlarında eski Türk inanışlarının izlerini bulmak mümkün. Duha Şamanizmi’nde eski Türklerde olduğu üzere, göğe, güneşe, aya, yıldıza, dünyaya, atalara ve onlar için yapılmış sunaklara saygı göstermek büyük önem taşımaktadır.

8 / 9

Ren geyiği çobanı, Moğolistan'ın Tsagaannuur köyü çevresinde.

9 / 9

Altay Dağları’nda ren geyiğini süren çoban.