Türkiye’nin ilk nükleer enerji projesi Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nde (NGS) çalışmak üzere Rusya Ulusal Nükleer Araştırma Üniversitesi’nden (MEPhI) mezun olan Türk öğrenciler, tezlerini genel olarak Nükleer Enerji Santral Donanım ve İşletme kürsüsünde hazırladı.
Kürsü Başkanı Profesör Sergey Leskin, Sputnik’e verdiği röportajda Türk öğrencilerin Rusya’da hangi zorluklarla karşılaştıklarını ve eğitim sırasında nasıl öne çıkmayı başardıklarını anlattı.
Leskin, şöyle konuştu:
'TÜRK ÖĞRENCİLERİN BURADAN BİRER UZMAN OLARAK AYRILDIKLARINDAN EMİNİZ'
Türk öğrencilerin genel olarak zor günler geçirdiklerini itiraf etmem gerekir. Öncelikle günlük konuşma seviyesinde Rusçayı öğrenmeleri gerekiyordu. Ardından özel disiplinlerde eğitim başladığında teknik Rusçayı da öğrenmek durumunda kaldılar ki bu oldukça zor. Çünkü bizde kullanılan teknik terimlerin tüm dillerde karşılığı yok. Buradaki başlıca zorluk eğitimdeydi. Bizdeki projelerde kullanılan terimleri, anlayabilecekleri dilde açıklamalıydık. Zordu. Fakat Türk öğrencilerin büyük bir kısmı Rusçayı oldukça hızlı ve iyi benimsedi, özellikle de iyi not alan ve eğitimlerini kırmızı diplomayla bitiren öğrenciler. Rusça eğitimine yeterince sorumlu yaklaşmayanlar zorluk çekti. Dolayısıyla en azından devlet sınavını başarıyla geçip tezlerini ‘pekiyi’ notuyla savunan öğrencilerin buradan gerçekten birer uzman olarak ayrıldıklarından eminiz ve onlar için içimiz rahat.
- Akkuyu NGS’nin yönetimiyle de temaslarımız oldu. Örneğin tez savunması aşamasında Akkuyu NGS’nden işletmeden sorumlu başmühendis yardımcısı Sergey Kozıyrev buraya gelmişti. Kendisi, özellikle binim bulunduğum komisyonun çalışmasına katıldı ve öğrencilerin bilgisini ve yaptıkları çalışmaları takdirle karşıladı. Kimi ve nereye işe alacağı konusunda şimdiden not düştü.”
'KISA SÜREDE TÜM BUNLARI NASIL BAŞARDIĞINA ŞAŞIRDIM'
Türk öğrencilerin en çok etkilendiği çalışmalarını dile getiren Leskin, “İki komisyon kurulduğu için sadece benim başında bulunduğum komisyon adına konuşabilirim. Gökçehan Tosun’un uzmanlık tezi çalışması, yabancı öğrencilerin yaptığı çalışmaların arasında en iyi seçildi. Bu çalışmanın uygulama için de büyük öneme sahip, bu kıza aferin diyorum. Kısa sürelerde programları benimsedi. Öylesine büyük bir çalışma yaptı ki, dürüst olmam gerekirse bu kadar kısa sürede tüm bunları nasıl başardığına şaşırdım” diye konuştu.
MEPhI’de ilk Türk mezunları için açılan hatıra levhası
© Sputnik / Amur Gadjiev
Tez çalışmalara hazırlık aşamasının nasıl geçtiğine de değinen Leskin, şöyle konuştu:
'TÜRK ÖĞRENCİLER, RUSÇAYI DİĞER ÖĞRENCİLERDEN ÇOK DAHA İYİ ÖĞRENDİLER'
Mezunlarımızın yaklaşık yüzde 50’si diploma öncesi uygulama aşamasından geçiyor ve konuları, özellikle ileride çalışacakları nükleer santralle bağlantılı oluyor. Yani, tezlerinin hazırlık aşamasında çalışma camiasına dahil oluyor ve işin aslına bakılırsa ileride icra edecekleri işi o anda yapmaya başlamış oluyorlar. Yabancı vatandaşlara yönelik bizde bazı kısıtlamalar var. Yabancılar bizdeki santrallerde çalışamıyorlar, en azından şimdilik böyle. Bu nedenle enstitü ve özelikle bizim kürsümüz olarak tüm yükü üstlenmek zorunda kaldık. Tezlerini burada yapmalıydılar. Ve bir düşünün, Türk ve Vietnamlı öğrencilerin tamamını sayarsak bizde 99 kişi vardı. Bu ciddi bir yüktü. Rusçayı çok daha iyi öğrenen Türk öğrencilerin bu konuda daha önde olduklarını belirtmek gerekir.
'GELECEKTE YAPACAKLARI İŞE KARŞI YAKLAŞIMLARI, ÇOK YARDIMCI OLDU'
- Küçük istisnalar dışında tüm görevleri net bir şekilde ve programa uygun olarak yerine getirdiler. Ortalamaya bakılırsa Türk gençler çok iyi öğrenciler. En önemlisi de, en çok sorumluluk gerektiren anda, yani tez hazırlama aşamasında kendilerini toparlamış olarak buradalardı, düzenli olarak geliyorlardı ve güvenlik artık evlerine gitme zamanları geldiğini söyleyinceye kadar gecenin geç saatlerine kadar kalırlardı. Dolayısıyla kendilerinin eğitime ve gelecekte yapacakları işe gösterdikleri bu yaklaşımları çok yardımcı oldu.
Mezun olan öğrencilere geldikleri yerde takılmayıp, kendilerini daha da geliştirmeleri ve eğitime devam etmelerini dilemek istediğini belirten Leskin, sözlerini şöyle sürdürdü:
'NÜKLEER SANTRALLERDE ÇALIŞMALARI DURUMUNDA, HER YIL SINAVDAN GEÇMELERİ GEREKECEK'
- Eğer nükleer santrallerde çalışacaklarsa her yıl sınavdan geçmeleri gerekecek. Eğer bilim faaliyetlerini seçecek olurlarsa (aralarında böyleleri de var) bu seviyede kalmayıp, ilerlemelerini, daha üst seviyelere çıkmalarını, master, doktora yapmalarını diliyorum. Bu konuda, bizden mezun olan öğrencileri yeniden kürsümüzde görmekten her zaman mutlu olacağız ve gerek tavsiyelerle, gerekse de bir takım işlerde kendilerine elimizden gelen yardımı sağlayacağız.
Bize eğitim için gelen kişilereyse tek bir şey önerebilirim, onlar rahatlamamalı. Bazılarının master yaptıklarını biliyoruz. Fiziği de matematiği de biliyor olmaları gerekir. Bu nedenle ilk başlarda bir parça rahatlama oluyor, tüm bunları biliyoruz. Fakat bizim aslında bu disiplinle ilgili taleplerimiz farklı. Taleplerimiz, ileride bu temel üzerinde termal fizik, reaktör fiziği, işletme modları, donanımlar gibi diğer disiplinleri de geliştirebilmelerini amaçlıyor. Eğer ilk başta sıkıntı yaşarlarsa, daha sonra toparlamaları çok zor ve hatta yararsız olacak. Deneyimlerimiz bunu gösteriyor. Bu nedenle ilk başlardan durmadan okumaları, eğitim görmeleri lazım. Biz de bu anlamda her şeyin normal olması için elimizden gelen her şeyi yapacağız.