Çin’deki tarihi ŞİÖ zirvesi: Güvenlikten ekonomiye yeni adımlar
Abone ol
Siyasi Analist Umur Tugay Yücel, gazeteci Ceyhun Bozkurt'un hazırlayıp sunduğu Bölgenin Kalbi programının konuğu oldu. Yücel, Şangay İşbirliği Örgütü'nün tarihi Çin zirvesi görüşmelerinin ayrıntılarını canlı yayında aktardı.
Siyasi Analist Umur Tugay Yücel, Batı dünyası tarafından yeni bir dünyanın başlangıcını beraberinde getirdiğini söylendiği Şangay İşbirliği Örgütü'nün tarihi Çin zirvesi sonrasında yaşananları ve zirvenin önemini anlattı.
Şangay İşbirliği Örgütü hakkında, ‘Çin’in en uzak doğusundan Avrupa topraklarına kadar coğrafi birlikteliğe sahip bir birlik’ diyen Yücel, şunları söyledi:
Dünyadaki Trump etkisi, ticaret savaşlarının artması, jeopolitik gerilimlerin çoğalması, kuzey ve güneydeki savaşlar, belirsizliklerin artması ister istemez dünyadaki büyük güçlerin bir araya gelip oluşturduğu örgütlerin değerini artırdı. Dünyanın iki numaralı ekonomik gücü olan hatta geleceğin askeri gücü olarak bahsedilen Çin’de bu yıl Şangay İşbirliği Örgütü’nün başkanlar zirvesi gerçekleşti. Geleneksel bir kürüsel birleştirme tarzı aslında Şangay İşbirliği Örgütü’nde de yer aldığını görebiliyoruz. Güvenlik boyutlu bir örgütlenmedir. 96-97 yıllarında Çin’in öncülüğünde bölgesel güvenlik şemsiyesi olarak meydana geldi. Şangay 5’lisi denildi önceden. 2001 yılında bu örgüt resmiyet kazandı Özbekistanla birlikte. Türk Devletleri Teşkilatı üyelerinin ağırlıkta olduğu bir yapıdan bahsediyoruz. 2017’de Hindistan ve Pakistan’ı birlikte kabul ederek genişleme dalgası yaşadı. Asya’daki dengeleme stratejisiydi bu. 2021’de İran sonra Belarus dahil edildi. Çin’in en uzak doğusundan Avrupa topraklarına kadar coğrafi birlikteliğe sahip bir birlikten bahsediyoruz. Ancak ne ortak savunma örgütü ne de saldırı örgütü var yani bir güvenlik taahhütünde bulunmuyor. Aşırıcılık, ayrılıkçılık ve teröre karşı ortak güvenliğe göre çalışıyor. ABD’denin Orta Asya’daki üslerinin kapatılmasında bu örgütün dolaylı ya da dolaysız etkisi var. Batılı renkli devrimlerinde olan koruma kalkanı görevi görüyoruz. Görünen ya da görünmeyen bir bölgesel güvenlik mekanizmasından bahsediyoruz. Son zirve, kritik dönemeçlerden biriydi. Sadece güvenlik değil ekonomik olarak da bir yapılanmaya gidiyor. Şangay İşbirliği Örgütü Kalkınma Bankası kuruluyor. Aslında bu banka yıllar önce kurulabilirdi. 24 yıllık bir örgüt. ŞİÖ bu konuda geç kalmış olabilir. Ortak askeri tatbikatlar, terörle mücadele gibi ortak alanlar yarattığı için ekonominin biraz daha geriden geldiğini görüyoruz. Ulusal paralarla ve yerel paralarla ticaret, Avrasya’nın istikrarında ekonomik, güvenlik ve diplomatik olarak ŞİÖ katkı verdi. 10 üyenin 10’u da birbirinden her açıdan başka. 15 diyalog ortağı 2 gözlemci üyesi var. 27 üyeli bir yapılanma. Bu konuda askeri birliktelik biraz zor ve zaman alan konulardır. Bu yapı ortak askeri tatbikat yapıyor.
