‘Montrö’yü bir defa deldirirsek çöp olur. Montrö, Türkiye için yaşamsaldır’

“Geçen yıl birçok yerde anlatmıştım. Neden Ukrayna, oraya mayın döktüğünü iddia ediyordu? Rusya’nın Odessa’ya çıkarma yapması ihtimaline karşı, engellemek için, demirli mayın dökmüşlerdi. Demirli mayın döktüğünüz takdirde, bu mayınların depolanmasında bazı sorunlar yaşandığı için özellikle Ukrayna’da, bazı mayınların tellerinde kopma olabilir. Sahta gelip sürüklenebilirler, serseri hale gelebilirler. Ama bir ülkenin serseri mayın dökmesi asla kabul edilemez. Neden? 1907 Lahey Sözleşmesi’ne göre bu yasak. Ne olabilir? Münferit bazı mayınların kopup, tabiat şartlarıyla Türk sahillerine sürüklenmesi söz konusu olabilirdi. Ama zaman içinde gördük ki durum, münferit olayların ötesinde. Ukrayna tarafından kasten, provokasyon amacıyla bu mayınların telleri bir şekilde kesilmiş ve serseri mayın haline getirilmiş.

Bunların arkasında ABD ve İngiltere’nin olduğunu biliyoruz. Bir şekilde Montrö’yü delebilmenin önünü açmak istiyorlar. Eğer Karadeniz’de seyrüsefer tehlikeye girerse, o mayın tehdidini kaldırmak için buraya ister istemez uluslararası gücün gelmesi tetiklenecek. Bu role tabii ki NATO soyunacak. Bu gelişmeler de ister istemez Montrö’nün delinmesine yol açacak. Onun için Türkiye bu konuda çok dikkatli olmalı demiştik. Bir de çok başka gelişmeler de olmuştu.”

“Biliyorsunuz Amiraller Duyurusu var 4 Nisan 2021 tarihli. Bakınız orada iki tehlikeye dikkat çekmiştik. Çok kısa bir süre öncesinde dönemin Meclis Başkanı, ‘Cumhurbaşkanı, İstanbul Sözleşmesi’nde çekildiği gibi Montrö’den de çekilebilir mi’ sorusuna talihsiz bir yanıt vermişti. Benim şahsi değerlendirmem şu şekildeydi: İktidar sıkışıktı ve Amerika’nın desteğini almak istiyordu. Destek görürlerse, Montrö’den vazgeçebileceklerinin mesajını uluslararası ortama vermiş oldular. Çok tehlikeli bir girişimdi bu. Amiraller bunun için bir duyuru yaptı. Bu da halkta bir karşılık buldu, bir farkındalık yarattı. Bu tepkiler nedeniyle biliyorsunuz iktidar kızdı ve amirallere operasyon yaptı. 10 amiralin evine şafak baskını yaptılar. Biri de benim. ‘Darbeci’ dediler. Konunun darbecilik ile ilgisi yok. Türkiye için yaşamsal önemi olan Montrö’ye sahip çıkma var. İktidar Montrö konusunda taviz vermek istemiyorsa eğer, bu konuda alınmaması lazımdı. Ama sanıyorum ki hiç olmazsa zihinlerde böyle bir fikir olduğu için bu işe çok kızdılar ve amirallere operasyon yapıldı.

Ve bakın çok önemli bir gelişme oldu bu sıralarda. Ben İstanbul’da yaşadığım için Çağlayan Adliyesi’nde mahkeme önüne çıktığımda tarih, 24 Şubat’tı. Yani Ukrayna Savaşı’nın başladığı tarih. Hatta ben mahkeme başkanına ne dedim biliyor musunuz? ‘Sayın yargıç, Allah’ın sopası yok. Biz buna dikkat çekmeye çalışmıştık. Bakın Montrö’nün ne kadar önemli olduğunu, bugün başlayan savaş bize gösterdi’ dedim. Bildiriden on ay sonra.”

“Zamanında da demiştim: Türkiye’nin mayın karşı tedbirleri ve imkanları, bu tehdidi ortadan kaldırmak için yeterlidir. Türkiye bu işi tek başına yapabilir. Hatta Türkiye bir görev kuvveti oluştursun, adlandırsın ve çalışsın demiştik. Ama yapılmadı. Şimdi ben yine olumlu anlamlandırmaya çalışıyorum, sanıyorum Karadeniz’e sahili olmayan ülkeleri böyle bir operasyona çekmek istemiyorlar. Bu yüzden Karadeniz’e kıyısı olan üç ülke; yani Türkiye, Romanya ve Bulgaristan, böyle bir görev kuvveti oluşturup mayın tehdidini ortadan kaldırmayı planlıyor.

Ama Romanya ya da Bulgaristan, tamamen ABD’nin ve İngiltere’nin güdümünde. Onlar açısından bunun bir hamle olduğunu düşünüyorlar. Sonunda tehdidin miktarını artırarak, buradaki mayın karşıtı imkanların yeterli olmadığı, bu konuda NATO’dan destek alınması gerektiği fikri ortaya atılabilir ve desteklenebilir. Türkiye çok zor durumda. Neden? İflas etmiş bir ekonomi var. İflas etmiş bir ekonomide o ülkenin iktidarı, ülkesinin itibarını, güvenliğini, egemenliğini ve çıkarlarını korumakta çok zorluk çeker. Anlayabildiğim kadarıyla baskı yapmaya çalışıyorlar.”

“Stavridis’in yorumlarında işte ‘Savunma gücü-saldırı gücü’ ifadeleri vardı. Harp gemilerinde böyle bir sınıflandırma yoktur, biliyor musunuz? Zaten Montrö’de de böyle bir sınıflandırma yok. Yardımcı gemi sınıfı var. Ama mayın temizleme gemileri, tarama ve avlama gemileri bu sınıflandırmaya girmez. Burada ustaca bir kurnazlık var. Çünkü mayın temizleme gemileri oraya girdiği takdirde, ‘Bunlara örtme desteği lazım’ diyecekler. Örtme desteğini kim yapacak? Destroyerler, Fırkateynler yapacak. Bu ister istemez, Karadeniz’e kıyısı olmayan ülkelerin hem kalış hem tonaj miktarını geçer. Zamanında Turgut Özal ‘Bir defadan bir şey olmaz’ demişti. Ama biz Montrö’yü bir defa deldirirsek Montrö çöp olur. Montrö, Türkiye için yaşamsaldır.

Biz hem 2. Dünya Savaşı sırasında hem Soğuk Savaş sırasında, bu denizi rekabet denizi, çatışma denizi haline getirmemekte çok başarılı olduk. Ama bu başarımızın kaldıraç gücü, Montrö’den kaynaklanıyordu. Bakıyorum ben dünya denizlerine. 361 milyon kilometrekare. Karadeniz, Akdeniz’in beşte biri. En güvenli deniz Karadeniz biliyor musunuz? Siz eğer bu denizi rekabet denizi haline çevirirseniz, Karadeniz’e sahili olmayan ülkeleri davet ederseniz, Montrö’yü delerseniz, burası bir çatışma alanı olur. İster istemez gelişmeler, Türkiye’yi ve Rusya’yı karşı karşıya getirir.”