‘Afrika’nın entegrasyonunda Rusya’nın rolü son derece önemli’
15:00 05.12.2023 (güncellendi: 15:17 05.12.2023)
© AA / Mesut Karaduman
Abone ol
Karadeniz Tahıl Girişimi’nin yalnızca Batı ülkelerine çalıştığına, öte yandan gıdaya muhtaç ülkelerin bu girişimden yararlanamadığına birçok kez dikkat çeken Rusya, Afrika ülkelerine tahıl tedariklerine başlarken Rusya’nın bu jesti giderek daha çok ses getiriyor.
Burkina Faso, Zimbabwe, Orta Afrika Cumhuriyeti, Mali ve Eritre'ye ücretsiz tahıl gönderme sözü veren Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in talimatı sonrası, 25 bin ton insani buğday taşıyan gemi geçtiğimiz perşembe günü Somali'ye ulaşırken, Rus tahılının Afrika ülkelerine ücretsiz gönderilmesi konusunda bir diğer uzman değerlendirmesi, Afrika ülkeleri uzmanı İdris Hamid’den geldi.
Sputnik'e konuşan uzman, dünyanın Ukrayna çevresinde yaşanan olayların neden olduğu ciddi bir ekonomik kriz yaşadığının altını çizerken, “Dolayısıyla buğdayın temininde ve gıda güvenliğinin sağlanmasında sorunlar yaşanıyor. Doğal olarak ABD de dahil olmak üzere bazı Batılı ülkeler, küresel pazarları ve bir bütün olarak dünya ekonomisini kontrol altına almak adına bizim gibi diğer devletlerin zor durumlarından yararlanıyor” ifadelerini kullandı.
Geçmişte bile SSCB'nin Afrika başta olmak üzere dünyanın çeşitli ülkeleriyle güçlü ilişkileri olduğunu anımsatan uzman, Sovyetlerin dağılmasına rağmen Rusya’nın bu geleneği sürdürdüğünü kaydetti.
“Rusya, Putin'den ücretsiz yardım alan Somali halkı da dahil olmak üzere birçok Afrika ülkesi için önemli bir stratejik ve vazgeçilmez ortak haline geldi” diyen Hamid, Rusya’nın aynı zamanda Afrika ülkelerinin küresel entegrasyonundaki rolüne de dikkat çekerek sözlerini şu şekilde sürdürdü:
“Afrika’nın küresel süreçlere entegrasyonunda Rusya’nın rolü son derece önemli. ABD hegemonyasının ve tek kutuplu dünya düzeninin acilen sona erdirilmesine ihtiyaç var. Afrika dışarıdan kontrolden bıktı. Bu kıtaya refahı getirecekler arasında Moskova da var.”
Peki Rusya'nın Afrika ülkelerine tahıl tedarikinin Batı yardımlarından farkı ne?
Avrupa'ya kıyasla gıdaya daha fazla ihtiyaç duyan Afrika ülkelerine tahıl tedariklerine başlayan Rusya’nın gerçekleşen vaatlerinin Afrika’da olumlu yankı bulduğu gözlemlenirken, Sputnik’e konuşan Kenyalı Kamu Yönetimi ve Ekonomi Uzmanı Profesör Fredrick Onyango Ogola, Rusya'nın Afrika ülkelerine ücretsiz tahıl tedarikiyle verdiği desteğin, kıtanın yağmalanmasının bedelini ödeyen eski sömürge efendilerinin desteğinin aksine, karşılıksız olduğunun altını çiziyor.
Batı’nın yardımlarında her zaman şart koştuğunu ima eden uzman, Rusya’nın kıtaya yaptığı yardımın sömürge zamanlarının yağmalanması ile orantısız olduğu İngiltere'den farklı olduğuna dikkat çektiği konuşmasında, Rusya'nın hiçbir zaman Afrika'nın sömürücüsü olarak görülmediğini vurgularken, “Birleşik Krallık'ın sömürgeleştirdiği Afrika ülkelerine mısır vermesi, buğday vermesi veya herhangi bir bağışta bulunması, aldığını geri vermek gibidir. Ama aslında kaşıkla geri verdiklerini kürekle geri aldıklarını her zaman söylemeye çalışıyoruz. Ancak Rusya hibe ettiği tahılı ister kaşıkla ister kürekle vermiş olsun, sömürgeciler gibi hiçbir şeyi geri almadılar" dedi.
Rusya’nın ücretsiz tahıl sevkiyatının iyi niyetli bir ‘dostluk jesti’ olarak görüldüğünü kaydeden Ogola, Batılı ülkelerin hibe ve yardımların sevkiyatlarına ilişkin ek koşullar getirdiğine işaret etti.
‘Gelişmekte olan ülkeler, Rusya, Hindistan ve Çin gibi dostlarının elinde daha güvende’
Buna karşılık, Rusya'nın insani krize ve kıtlık sorununa bağış ve yardım yoluyla tepkisinin ise bölgedeki insanların Rusya'yı Somali gibi Afrika ülkelerine Batı'dan daha dost canlısı görmesi’ anlamına geldiğine değinen Ogola, “Batı'dan ziyade sizi eşit olarak kabul eden, Afrikalıları küçük kardeşler olarak gören ve Afrika ile iş yapmadan önce şartları ve koşulları açıkça belirleyen büyük kardeşler olan biriyle iş yapmak daha iyidir. Ve bence Rusya’nın bu jesti hoş bir hamledir. Bizim gibi gelişmekte olan ülkeler Rusya, Hindistan ve Çin gibi dostlarının elinde daha güvende” diye konuştu.
Uzman, Rus tahılı alan Burkina Faso, Somali ve Mali gibi ülkelerin çok zor günler yaşadığını ve bu ülkelerdeki halka verilen desteğin hafife alınmaması gerektiğini kaydederken, demecini şu şekilde sonlandırdı:
“Havaalanına indiğinizde daha çok turistin olduğu, sürekli sivilleri taşıyan uçakların iniş yaptığı barış dolu bir ülke görmek istiyorsunuz. Ama Somali'ye, Mali'ye veya Burkina Faso'ya gittiğinizde, onların havaalanları savaş alanı gibi görünüyor. Demek ki hala çok zor bir dönemden geçiyorlar. İnsan hakları ve adaletin aksine açlık sorunu daha acil bir durum ve bu destek, geç bile olsa bir destektir."
Afrika'ya tahıl sevkiyatı, sosyal ve siyasi istikrar sağlıyor
Sputnik’e konuşan Ummanlı ekonomi ve uluslararası ticaret uzmanı Dr. Ahmed Saddam, Rusya'nın Afrika ülkelerine buğday ve diğer gıda yardımlarının, bu bölgelerdeki sosyal ve siyasi istikrara büyük katkı sağladığının altını çizdi.
Rusya'nın Afrika ülkelerine tahıl buğday ve diğer gıda yardımlarının Afrika ülkelerindeki gıda fiyatlarına doğrudan etki ettiğinin altını çizen Saddam, “Bu tedariklerle birlikte gıda fiyatlarındaki artış engellenirken, aynı zamanda bu ülkelerdeki sosyal ve siyasi istikrarın sağlanmasına büyük katkı veriyor” diye konuştu.
'Ukrayna'nın kıtlık teorisini çürütüyor'
“Moskova, dünyanın geri kalanıyla iyi ilişkiler kuruyor” diyen uzman, uluslararası gıda krizlerinin sonuçlarını hafifletmeye yardımcı olduğunu ve küresel gıda güvenliğinin istikrarını güçlendirdiğini de vurgu yaparken, sözlerini, “Rusya böyle bir rol oynayarak, Kiev rejiminin özel askeri operasyonun Afrika'da kıtlığa yol açacağı yönündeki teorilerini çürütüyor" ifadeleriyle sonlandırdı.
Rusya’nın Afrika ülkelerine tahıl yardımı ile ilgili Sputnik’e bir diğer yorum ise Burkina Fasolu uzman Ludovic Tapsopa’dan geldi.
Üniversite eğitimini Sovyetler dönemi Rusya'sında alan Afrikalı öğrencileri çatısı altında toplayan AES derneğinin genel sekreter yardımcısı Tapsoba, “Bu jest son derece gerekli. Çeşitli Afrika ülkelerinde yetersiz beslenerek kronik gıda güvenliği sorunlarıyla karşı karşıya kalan binlerce çocuğu kurtaracak” dedi.
Tapsoba, Somali'ye teslim edilen 25 bin tonluk buğdayın yer aldığı insani yardım gemisinin, Rusya'nın ‘tahıl kıtlığı karşısında Afrika ülkelerinin sorunlarına kayıtsız kalmadığını’ gösterdiğini de sözlerine ekledi.
Rusya tarafından hibe edilen tahıl, Somali Afet Yönetim Ajansı'na teslim edilirken, Somali tarafı, Rusya'dan 25 bin ton ağırlığındaki tahıl sevkiyatının ülkenin yakın zamanda yaşanan sel felaketinin sonuçlarıyla başa çıkmasına olanak sağlayacağına vurgu yaptı.
Ülkenin Enformasyon, Kültür ve Turizm Bakanı Daud Aweis Sputnik'e yaptığı açıklamada, El Nino'dan kaynaklanan mevcut sellerden etkilenen binlerce Somali vatandaşına büyük fayda sağlayacak olan 25 bin ton tahılın teslimatı için müteşekkir olduğunu söyledi.
Batı Afrika Gübre Birliği’nin (WAFA Gübre) Rusya'daki iletişimden sorumlu yönetim kurulu üyesi Malick Niang ise, Sputnik'e yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Sayın Vladimir Putin'in sözünü tuttuğunu görüyoruz ve bu, özellikle gıda güvenliğinde bölgesel düzeye, hatta küresel düzeye ulaştığımız bu zamanlarda çok takdir ediliyor. Yükümlülüklerine saygı duyan güvenilir bir ortağımız var. Rusya'dan tahıl alması gereken diğer Afrika ülkelerinden de memnun edici haberleri bekliyoruz. Somali gibi diğer tüm ülkelerin de bundan faydalanacağından şüphemiz yok. Bu çok önemli bir yardım."
Rusya buğday ihracatında lider
Rusya, 2022'de 104.2 milyon tonu buğday olmak üzere 157.7 milyon tonluk rekor bir tahıl hasadı gerçekleştirirken, bir önceki yılda kaydedilen hasat, 76.1 milyon tonu buğday olmak üzere 121.4 milyon tona ulaşmıştı.
Rusya Tarım Bakanlığı'na göre, 2021-2022 tarım yılında Rusya Federasyonu'ndan tahıl ihracatı, 30.7 milyon ton buğday ihracatı dahil olmak üzere toplamda 38.1 milyon ton olarak gerçekleşti.
Rusya, buğday ihracatında dünya lideri haline gelirken, tüm tahıl ürünleri ihracatında Brezilya'dan sonra ikinci sırada yer aldı.
30 Haziran 2023'te sona eren geçtiğimiz tarım yılında Rusya, dünya pazarlarına 60 milyon ton tahıl tedarik ederek, toplam tahıl sevkiyatı açısından Brezilya'dan sonra ikinci sırada yer aldı.
Dünyanın en değerli ve en yaygın gıda ürünü olan buğdayın ihracatı açısından Rusya, 47 milyon tonluk buğday tedarikiyle bir kez daha önceki pazar liderleri olan ABD, Kanada ve Avustralya’yı geride bıraktı.
Bugün dünya pazarındaki her beş buğday sevkiyatının biri Rus menşeli.
Yaptırımların da dikkate alındığı içinde bulunduğumuz tarım yılında, satış pazarının yeniden yönlendirilmesine ve lojistik zorluklara rağmen Rusya’nın tahıl ihracatının 55 milyon tona ulaşabileceği düşünülüyor.
Rusya, tahılın yanı sıra bitkisel yağ ve ayçiçek çekirdeği de ihraç ediyor.
