Araştırma: 'Çok eşlilikte aşırıya kaçmak' deniz fillerine erken ölüm getiriyor
14:47 22.03.2023 (güncellendi: 15:42 22.03.2023)
© AP Photo / Nick Ut
Abone ol
Macquarie Adasında yaşayan güney deniz filleri üzerinde yapılan bir araştırma, yaklaşık 100 partnere kadar çıkabilen çok eşli yaşamlarının, deniz fillerinin erken ölmesine yol açtığını saptadı. Erkekler ne kadar kilolu olurlarsa üreme avantajları o kadar çok oluyor. Ancak bu çok kiloluluk okyanusta avlanırken yırtıcılara yem olmalarına yol açıyor.
Tazmanya Üniversitesi'nde doktora öğrencisi olan Sophia Volzke'nin yürüttüğü araştırmada, Güneybatı Pasifik bölgesindeki Macquarie Adası çevresinde yaşayan 14 bin deniz fili incelendi.
Erkek ve dişilerin hayatta kalma oranları genç yaşlarda hemen hemen aynı. Ancak yetişkin sayıldıkları 8 yaşından sonra erkek deniz fillerinin hayatta kalma oranı yarı yarıya düşerken yetişkin dişi deniz fillerinde bu oran yüzde 80'de kalıyor.
Araştırmaya göre de farklılığın en önemli sebebi erkeklerin çok eşli yaşam tarzı ve beraberinde getirdiği aşırı kiloluluk.
Güney deniz fillerinin cüsseleri cinsiyet ve yaşa göre farklılık gösterebiliyor. Yetişkin erkek deniz fillerinin boyutları, yetişkin dişilerin boyutunu beşe katlayabiliyor. Dişi ve erkek deniz filleri arasındaki bu farklılık olgunluğa eriştikleri dönemde, yani 3 ila 6 yaşlarında ortaya çıkıyor.
Araştırma makalesinin yazarı Volzke'ye göre de en büyük ve en kilolu deniz filleri, üreme konusunda avantajlı konuma geliyor:
"Bu canlılar besinlerini ancak okyanustan temin edebiliyorlar. Üremek için karaya çıktıklarında ise dişilere erişim için diğer erkeklerle yarışa giriyorlar. Diğer erkeklerle savaşmak ve kimi zaman haftalar, aylar boyunca bir şey yemeden karada hayatta kalabilmek için vücutlarında yağ depolamış olmaları gerekiyor."
Söz konusu türün, aşırı bir 'çok eşlilik' pratiğine sahip olduğu biliniyor. Bu pratiğe göre en büyük ve dominant erkeklerden oluşan küçük bir grup deniz fili, üreme kabiliyetine sahip dişilerden oluşan 'haremleri' kontrol ediyor, bu haremlerdeki dişi sayısı 100'ü bulabiliyor:
"Harem bu kadar genişleyince daha genç bir erkek deniz filinin, kontroldeki deniz filinin yardımcısı olmasına izin verilebiliyor. Tamamen haremin ne kadar büyük olduğu ve sahilin coğrafyasına bağlı. Eğer gerçekten uzun bir sahildeyseniz, birkaç küçük hareme sahip olma ihtimaliniz artıyor. Erkeklerin yalnızca yüzde 4'ü bu dominant konuma gelebiliyor."
Araştırmacılara göre yetişkin erkekler üzerindeki bu rekabet baskısı deniz fillerini olabildiğince çabuk kilo almaya itiyor, bu da hayatta kalma oranlarının daha düşük olmasına neden oluyor. Zira erkekler denize döndüklerinde fazla kiloları nedeniyle daha büyük bir avlanma riskiyle karşı karşıya kalıyor.
Makalede buna dair şu ifadelere yer veriliyor:
"Yetişkin erkekler besin arama çabalarını daha sığ sularda yoğunlaştırır. Bu bölgeler son derece verimli olsa da, aynı zamanda orkalar ve uyuyan köpekbalıkları gibi diğer deniz yırtıcılarının da uğrak yeri."
Öte yandan Volzke'ye göre, erkek deniz filleri biyolojik olarak yaklaşık 6 yaşında üreme yeteneğine erişmelerine rağmen, dişilerle üreme amaçlı etkileşime girmek için genellikle 9 ila 12 yaşına kadar bekliyor.
