https://anlatilaninotesi.com.tr/20230127/bricsten-ortak-para-birimi-hamlesi-kuresel-dolar-hakimiyetinin-degismekte-oldugunun-gostergesi-1066280144.html

BRICS’ten ortak para birimi hamlesi: ‘Küresel dolar hakimiyetinin değişmekte olduğunun göstergesi’

BRICS’ten ortak para birimi hamlesi: ‘Küresel dolar hakimiyetinin değişmekte olduğunun göstergesi’

Sputnik Türkiye

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un BRICS, Latin Amerika ve Karayip devletleri kapsamında oluşturulması yönünde çalışmaların yürütüldüğünü açıklamasıyla... 27.01.2023, Sputnik Türkiye

2023-01-27T20:26+0300

2023-01-27T20:26+0300

2023-01-27T20:26+0300

görüş

brics

ortak para birimi

rusya

çin

brezilya

hindistan

güney afrika cumhuriyeti

ruble

yerli para

https://cdn.img.anlatilaninotesi.com.tr/img/103334/41/1033344141_0:184:3500:2153_1920x0_80_0_0_865268f331279550659c54e4857d8ec9.jpg

14’üncüsü 2022’nin Haziran ayında gerçekleşen BRICS zirvesinde söylenen yeni ortak para birimi oluşturma planı; Rusya’nın Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un BRICS, Latin Amerika ve Karayip devletleri kapsamında oluşturulması yönünde çalışmaların yürütüldüğünü ifade etmesiyle tekrar gündeme geldi.Daha önce Rusya ve Çin doğalgaz alım satım işlemlerinde yerel para birimlerini kullanmak üzere anlaşmaya varmış, Rusya Maliye Bakanlığı Çin yuanının Rusya Ulusal Refah Fonu’ndaki payını yüzde 80'e çıkaracağını bildirmişti. Türkiye de Rus tahılı ve doğalgazı için ruble ile ödeme yapmaya başladı. Aynı zamanda Rusya ile Hindistan arasında da Hint rupisi kullanılması söz konusu.Tüm bunlarla beraber, Brezilya'nın yeni solcu lideri Lula da Silva ve Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernandez kendi aralarında başlatıp kıta için önerecekleri ortak para birimi planlarını duyurdu. Suudi Arabistan Maliye Bakanı Muhammed el Cedan ise dolar haricindeki diğer para birimleriyle de ticaret yapabilmek için görüşmelere açık olduklarını söyledi. Batı tarafından ambargolarla izole edilmeye çalışılan iki ülke olan Rusya ve İran da dolar, ruble ve İran riyali yerine ödeme aracı olarak kabul edilebilecek, İran bölgesine ait belirli bir kripto para oluşturma olasılığını değerlendirdiğini açıkladı.BRICS ve beraberindeki ülkelerin ortak para birimi hamlesinin doların tahtını ne derece sallayabileceğini yatırım bankacısı ve Aydınlık yazarı Serhat Latifoğlu; söz konusu hamlenin siyasi bağlamını ise Dumlupınar Üniversitesi’nden Asya politikaları uzmanı Dr. Barış Adıbelli Sputnik’e değerlendirdi.‘Batı kutbunun karşısında yer alan aktörler rezerv para olarak başka para birimlerini kullanmak istiyorlar’Bunun “doların rolünü azaltacak doları zayıflatacak bir hamle” olduğunu söyleyen Latifoğlu “Aslında çok uzun zamandan beri bir tartışma konusu. 2008 krizinden sonra bu tartışmalar yoğunlaştı. Çünkü bu kriz bütün mevcut finansal sisteme olan güveni çok sarstı. İşin politik tarafı da var tabii. Çok kutuplu bir dünya kuruluyor, bu çok kutuplu dünyada artık Batı kutbunun karşısında yer alan diğer aktörler rezerv para olarak başka para birimlerini kullanmak istiyorlar doğal olarak. Bu arayışların sonucunda Şangay İşbirliği Örgütü çok öncesinden kurulmuştu. Sonrasında Çin’in kuşak girişimleri ile ilgili attığı adımlar ve BRICS’in kurulmasından sonra alternatif finans sistemi tartışmaları daha açık bir şekilde dillendiriliyor oldu. Tabii burada hem Çin'in attığı adımlar hem Rusya'nın attığı adımlar çok etkili. 2019’dan sonra da BRICS’te tartışmalar devam ederken Rusya ve Çin para transfer sistemlerini yani CIPS ve SPFS’yi birleştirdi. 2015’ten itibaren dış ticarette doları azaltmaya, karşılıklı para birimlerini kullanmaya başladılar. Böylece yüzde 80-90’larda olan doların kullanımı yüzde 40’lara kadar düştü” dedi.‘Büyük ihtimalle Avrupa’da olduğu gibi bir sepet oluşturulacak, her ülkenin ağırlığı olacak’Daha önce çok soyut şekilde ele alınan ortak para birimi konusunda artık somut adımlar atıldığını ifade eden Latifoğlu “Rus bir düşünce kuruluşu olan Valday, bunu çok öncesinde gündeme getirdi ve tartışılmaya başlandı. Tartışılan ise dolara alternatif para birimi oluşturulması. BRICS üyelerinin para birimlerinin hepsi R harfiyle başlıyor. Bu ‘5R’nin rezerv para birimi olması konusunda somut olarak tartışmalar başladı. Geçen yıl da bu gündeme geldi. Lavrov’un açıklaması da bunun somut olarak başlayacağının bir işareti. Tabii, BRICS aslında sadece bu 5 ülke değil, çok sayıda aday ülke var. Türkiye de muhtemelen üye olacak. Peki, bu ortak para birimi nasıl olacak? Büyük ihtimalle aynı Avrupa’da olduğu gibi bir sepet oluşturulacak. Her ülkenin kendi gayrisafi yurtiçi hasılası kadar bir oranda o sepette ağırlığı olacak. Bunun dinamik bir model olması lazım. Çünkü BRICS gittikçe genişleyecek. Hatta BRICS üyesi olan Brezilya da Arjantin ile Latin Amerika’da bir ortak para birimi oluşturma açıklaması yaptı. Bunların hepsi birbiriyle bağlantılı” diye konuştu ve ekledi:‘Orta ve uzun vadede artık 5R’nin bir rezerv para olacağını göreceğiz’İlk önce bir yol haritasının belirleneceğine işaret eden Latifoğlu “Rusya'yla Çin'in ortak uyguladığı para transfer sisteminde olduğu gibi önce bir denemeyle başlar. Daha sonra belli pilot bölgelerde gerçek uygulamalara başlar. Ama şu bir gerçek; kısa vadede belki bunu görmeyeceğiz ama orta ve uzun vadede biz artık 5R’nin bir rezerv para olacağını göreceğiz. Bunu güçlendiren başka bir etken daha var. BRICS’e üye olan ülkeler altın varlıklarını da çok arttırıyorlar. Gelişen ülkelerin hepsi dolardan kurtulmak için, doların çöküşü veya herhangi bir aşırı dalgalanmasına karşı kendilerini sigortalı olmak için altın varlıklarını artırmaya başladı. Bu da biraz 5R’nin altını dolduran bir şey. Lavrov'un açıklamasıyla artık somut bir yol haritası göreceğiz diye düşünüyorum. Bu anlamda çok önemli tarihi bir gelişme bu” dedi.‘Doların küresel para birimi olarak görülmesinden Amerika’nın dışında tüm bölgesel ve küresel güçler rahatsız’Prof. Dr. Adıbelli ise bu adımın kuşkusuz bir karşı kutup yarattığı görüşünde. Yerli para birimlerinin kullanılması ve ortak para birimi oluşturulması fikrinin yeni olmadığını söyleyen Adıbelli “Yeni bir dünya, uluslararası sistemi kuracaksanız bunun ilk şartı bir ekonomik düzen, sistem kurmanız. Bu kurulmadan bunun üzerine bir siyasi sistem kurmak mümkün değil. Amerikan dolarının küresel hakimiyeti ve Amerikan hakimiyetinin en önemli silahı olması asıl mesele. Amerika’nın hegemonik gücü Amerikan dolarının küresel para birimi olarak görülmesi. Bundan Amerika’nın dışında tüm bölgesel ve küresel güçler rahatsız. Sadece Rusya bağlamında değil, Avrupa Birliği de bundan rahatsız. Fiili olarak çok merkezli bir dünyaya geçiş yapıldığını düşünenlerdenim. Tek taraflı, dayatmacı meselelerin çok geçerli olmadığını görüyoruz. Körfez Savaşı’nda yaşanan dünyanın kenetlenip uluslararası koalisyon kurduğu dönem yok artık. Ukrayna meselesi bu konuda belirleyici oldu. ABD dünyada bir birleşik cephe kurabileceğini düşündü ama kendi müttefiki olarak gördüğü kimi ülkelerin bile çekimser kaldı” ifadelerini kullandı.‘Gidişat, tıpkı Avrupa Birliği’nde olduğu gibi, tek bir merkez bankası kurulmasına doğru gidiyor’Adıbelli “Lavrov’un bu söylemini BRICS’in bir pilot bölge olarak görülüp deneme yapılacağı şeklinde görebiliriz. BRICS de büyüyen ekonomik bir platform. Zaman zaman G7’ye alternatif olabilir mi diye düşünülüyor. Bu blok daha da genişlerse önemli bir ekonomik blok olacak. Yerelden genele bir üst para birimi, tıpkı avro gibi. Bir de Avrasya doları meselesi var. Hatta zaman gelir, yine tıpkı Avrupa Birliği’nde olduğu gibi, tek bir merkez bankası da öne çıkabilir. Gidişat galiba buna doğru. Çok kutuplu dünya kurulurken her güç merkezinin kendi ekonomik sistemi, para birimi de ortaya çıkacak gibi gözüküyor. Yerel para birimleriyle ticaret yapmak mantıklı gibi gözüküyor ama bir zaman sonra bu küreselleşen dünyada biraz karmaşa da çıkaracak” dedi ve sözlerine şu şekilde son verdi:

https://anlatilaninotesi.com.tr/20221205/brics-ve-olasi-yeni-uyeleri-1064169747.html

rusya

çin

brezilya

hindistan

güney afrika cumhuriyeti

2023

SON HABERLER

tr_TR

brics, ortak para birimi, rusya, çin, brezilya, hindistan, güney afrika cumhuriyeti, ruble, yerli para, dış ticaret, dolar, barış adıbelli, serhat latifoğlu, sergey lavrov