https://anlatilaninotesi.com.tr/20221231/arabuluculuklar-isbirlikleri-ve-ortakliklar-turkiye-rusya-iliskilerinin-2022si--1064965559.html

Arabuluculuklar, işbirlikleri ve ortaklıklar: Türkiye-Rusya ilişkilerinin 2022’si

Arabuluculuklar, işbirlikleri ve ortaklıklar: Türkiye-Rusya ilişkilerinin 2022’si

Sputnik Türkiye

NATO’nun Ukrayna’yı etki alanı içine alma çabalarını durdurmasıyla ilgili çağrıları cevapsız kalınca Ukrayna’da Şubat ayında özel askeri operasyon başlatan... 31.12.2022, Sputnik Türkiye

2022-12-31T15:40+0300

2022-12-31T15:40+0300

2022-12-31T15:44+0300

2022 yılı

mevlüt çavuşoğlu

sergey lavrov

rusya

türkiye

ukrayna

ukrayna krizi

s-400

tahıl

tahıl sevkiyatı

https://cdn.img.anlatilaninotesi.com.tr/img/104154/12/1041541213_0:344:874:835_1920x0_80_0_0_2937b0ea7d2305e22340117511b868f6.jpg

NATO’nun Ukrayna’yı etki alanı içine alma çabalarını durdurmasıyla ilgili çağrıları cevapsız kalınca Ukrayna’da Şubat ayında özel askeri operasyon başlatan Rusya, Batı ülkelerinin benzerine rastlanmamış yaptırımları ile karşı karşıya kaldı. Batı, Rusya ekonomisini hedef alan yaptırımların yanında Rus klasik yazarlar, balerinler ve hatta kökeni Rusya’ya dayanan kediler dahil, deyim yerindeyse Rus olan her şeye karşı savaş açmışken, Türkiye ise bu yaptırım uygulamalarına katılmadı; bunun yerine Rusya ve Ukrayna taraflarını bir araya getirip gerilimi sonlandırmanın yollarını aradı.Nitekim Moskova ve Kiev’in bir barış anlaşması üstünde mutabık kalmaya en yaklaştıkları görüşme Mart ayında İstanbul’da gerçekleşti. Daha sonra bu barış görüşmelerinin çökmesine karşın, Ukrayna’da bloke olan tahılın ülkeden çıkarılmasını düzenleyen anlaşma da Rusya, Ukrayna, Türkiye ve Birleşmiş Milletler tarafından Temmuz ayında İstanbul’da imzalandı. Ukrayna limanlarından ayrılan tahıl gemilerinin izlenmesi ve bu gemiler ile Ukrayna’ya silah kaçırılmasının önünün kesilmesi adına yapılacak denetimler için oluşturulan koordinasyon merkezi de yine İstanbul’da bulunuyor.Türkiye liderliği sene boyunca ayrıca, Rusya ve Ukrayna devlet başkanlarını bir araya getirecek olası bir görüşme için çabalarını sürdürdü. Fakat Rusya tarafı, bu görüşme öncesinde tarafların bir barış anlaşması taslağı üstünde anlaşmış olması gerektiğini söylüyor ve bu nedenle böyle bir üst düzey görüşme Türkiye’nin ısrarlarına karşın bu sene içinde gerçekleşmiş değil.Bununla beraber Cumhurbaşkanı Erdoğan, her iki tarafın da güven duyduğu bir figür olarak Rusya ve Ukrayna tarafları arasındaki görüşmelerde, Karadeniz’in güvensiz hâle gelmesi nedeniyle Ukrayna’da bloke olan tahılın ülkeden çıkarılmasını içeren anlaşma ve taraflar arasında gerçekleştirilen esir takasları dahil pek çok süreçte kişisel olarak rol oynadı.Yılın en önemli gelişmelerinden biri de doğalgaz alanında oldu. Rus lider Putin, Avrupalılar için doğalgaz fiyatının Türkiye’de belirleneceği açıkladı. Türkiye’ye stratejik bir rol biçen bu hamle, iki ülkenin yerel para birimiyle alışverişi de hızla artırdığı bir dönemde geldi. Yine Aralık ayında Türkiye’nin Rusya’dan ilk kez rubleyle tahıl aldığı açıklandı.İşte komşuluktan stratejik ortaklara evrilen iki ülkenin ilişkilerinin bir yılı.2 OCAKPutin’le Erdoğan yılın ilk telefon görüşmesini gerçekleştirdiUkrayna krizinin tırmanması sonucunda Rusya’nın Ukrayna ve Donbass’ta özel askeri harekat başlattığı 2022 yılında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasındaki ilk telefon görüşmesi gerçekleşti. İki lider, Rusya’nın Ukrayna’daki krizin çözümü için ABD ve NATO’ya sunduğu güvenlik garantisi tekliflerini istişare etti.14 OCAKAnkara ve Erivan'ın ilişkileri normalleştirmek adına 13 yıl sonra gerçekleştirdikleri ilk görüşme Moskova'da düzenlendiTürkiye ve Ermenistan'ın ilişkilerin normalleşmesi süreci için görevlendirdikleri özel temsilciler, Rusya'nın başkenti Moskova'da bir araya geldi. Söz konusu temas, Ankara ve Erivan arasında ilişkilerin normalleştirilmesi adına 13 sene sonra düzenlenen ilk görüşmeydi.19 OCAKErdoğan, Putin ile Zelenskiy’i Türkiye’ye davet etti, Kremlin memnuniyetle karşıladıCumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya lideri Putin ile Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’i görüşmeleri için Türkiye’ye davet ederken Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Ukrayna’daki durumun sona ermesine yardımcı olabilecek her ülkenin girişimini memnuniyetle karşıladıklarını belirtti ve Ankara’nın Kiev’i Minsk anlaşmalarını uygulamaya teşvik edebilmesi hâlinde bundan sadece memnuniyet duyacaklarını kaydetti.27 OCAKRusya’nın Ankara Büyükelçisi, Karadeniz’de barışın korunmasında Türkiye’nin rolünün kritik olduğunu söylediUkrayna gerilimi nedeniyle Rusya ile Batı arasındaki gerginlik tırmanırken Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Aleksey Yerhov bazı Batılı ülkelerin Karadeniz’de askeri üstünlük kurma peşinde olduğuna söyleyip Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin önemini anımsattı. Rusya Büyükelçisi, Türk boğazlarından geçişleri düzenleyen ve Karadeniz bölgesinde barışın korunmasını sağlayan en önemli uluslararası hukuk belgelerinden biri olduğunu söylediği Montrö ‘nün gerekliliklerinin icrası konusunda kontrolör devlet olan Türkiye’ye büyük ve kritik bir rol düştüğü hatırlatmasını yaptı.1 ŞUBATErdoğan, S-400’lerin önemini hatırlattıCumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya ile yapılan S-400 füze savunma sistemleri tedarik anlaşmasını önemini vurguladı. Cumhurbaşkanı, “S-400 çok önemli bir savunma sistemi. S-400’leri aldığımız andan itibaren uluslararası camia ciddi anlamda rahatsız oldu. Biz de, ‘Kusura bakmayın bu karar bizim kararımızdır ve biz kararımızı verdik’ dedik” ifadelerini kullandı.3 ŞUBATErdoğan, Rusya- Ukrayna arasında arabulucu ve ev sahibi olmak istediklerini söylediUkrayna Devlet Başkanı Zelenskiy’in daveti üstüne Ukrayna’ya giden Cumhurbaşkanı Erdoğan, ülkesinin ‘Karadeniz’de komşu olduğu iki dost ülke arasındaki krizin sonlandırılması için üzerine düşeni yapmaya hazır olduğunu’ mesajını verdi ve Moskova-Kiev arasında düzenlenebilecek gerilimi sonlandırma görüşmelerine ev sahipliği yapabileceğini belirtti.4 ŞUBATKremlin, Putin'le Zelenskiy'in Türkiye'de görüşme olasılığını dışlamadıklarını duyurduCumhurbaşkanı Erdoğan’ın Rusya Devlet Başkanı Putin ile Ukraynalı mevkidaşı Zelenskiy’i Türkiye’de bir araya getirme çabalarının sıklaştığı dönemde Kremlin Sözcüsü Peskov, böyle bir görüşmeyi tamamıyla dışlamadıklarını, fakat bununla ilgili bir anlaşmaya da varılmadığını belirtti.23 ŞUBATPutin, Ukrayna harekâtının başlamasından önceki son telefon görüşmesini Erdoğan’la gerçekleştirdiCumhurbaşkanı Erdoğan, Rus ordusunun Ukrayna’da 24 Şubat’ta başlattığı özel askeri operasyondan önce Rusya Devlet Başkanı Putin’in telefon görüşmesi gerçekleştirdiği son lider oldu. Rusya lideri, Erdoğan ile görüşmesinde, Ukrayna hükümetinin Minsk anlaşmalarını yerine getirmeyi reddetmesi nedeniyle, Lugansk ve Donetsk halk cumhuriyetlerini tanıma kararı almanın ülkesi için ‘nesnel bir gereklilik hâlini aldığını’ belirtti.24 ŞUBATErdoğan, Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı özel askeri operasyonu 'kabul edilemez' bulduğunu belirttiCumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya’nın, Ukrayna’nın doğusundaki Donetsk ve Lugansk halk cumhuriyetlerinin bağımsızlıklarını resmen tanıması ardından burada başlattığı özel askeri operasyona ilişkin, “Uluslararası hukuka aykırı gördüğümüz bu adım bölgenin barış huzuru ve istikrarına vurulmuş ağır bir darbedir” açıklamasını yaptı.28 ŞUBATErdoğan, Montrö'nün Türkiye'ye verdiği yetkiyi Rusya-Ukrayna krizinin tırmanmasının önüne geçmek için kullanacaklarını duyurduRusya’nın Ukrayna’da özel askeri operasyon başlatmasıyla Batı ülkelerinin Karadeniz’deki varlıklarını artırmak istediği bir dönemden geçilirken, Türkiye liderliği, ‘savaşa taraf ülkelerin gemilerini’ Türk boğazlarından geçirmeme yetkilerinin olduğunu’ hatırlattı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Montrö Sözleşmesi’nden gelen söz konusu yetkiyi, Rusya-Ukrayna-Batı ekseninde yaşanan krizin tırmanmasının önüne geçecek biçimde kullanma kararında olduklarını duyurdu.6 MARTPutin, Erdoğan'a Ukrayna'daki operasyonu ancak Kiev askeri eylemlerine son verirse durduracaklarını ilettiRus ordusunun Ukrayna’daki askeri operasyonu sürerken diyalog Rusya ve Türkiye liderleri diyalog hâlinde kalmaya devam etti. Rusya Devlet Başkanı Putin, Cumhurbaşkanı Erdoğan’la gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde, ülkesinin Ukrayna’da sürdürdüğü özel askeri operasyonun gidişatı hakkında bilgi verdi. Putin görüşmeleri sırasında Erdoğan’a, operasyonun ancak Kiev’in askeri eylemlerine son vermesi ve Rusya’nın taleplerini kabul etmesi hâlinde duracağını söyledi.10 MARTRusya'yla Ukrayna arasında 24 Şubat'tan sonraki ilk üst düzey görüşme Türkiye'de gerçekleştiRusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile Ukraynalı mevkidaşı Dmitriy Kuleba, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun arabuluculuğunda Antalya’da bir araya geldi. Türkiye’nin girişimiyle gerçekleşen Antalya görüşmesi, Rusya’nın Ukrayna’da askeri operasyon başlattığı 24 Şubat’tan beri taraflar arasında gerçekleşen en üst düzey temas oldu. Tarafların bu düzeydeki ilk görüşmesinde somut bir sonuç alınamadı ancak Lavrov, “Görüşmemiz sonucunda müzakerenin yerini alacak hiçbir şeyin olmadığı anlaşıldı” değerlendirmesini yaptı.11 MARTRusya ve Türkiye'nin savunma bakanları, Türkiye vatandaşlarının Ukrayna'dan tahliyesini görüştüMilli Savunma Bakanı Hulusi Akar ile Rus mevkidaşı Sergey Şoygu, Rusya’nın Ukrayna’daki özel askeri operasyonu sürerken Ukrayna’da bulunan Türkiye vatandaşlarının oluşturulan insani koridorlar üstünden tahliye edilmesini ele aldıkları bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Akar ile Şoygu, Ukrayna operasyonunun başlamasından sene sonuna kadar sahada yaşanan gelişmeler konusunda temas hâlinde kaldılar.16 MARTLavrov, Rusya'ya Ukrayna yüzünden uygulanan yaptırımlara Türkiye'nin katılmamış olmasına dikkat çektiRusya Dışişleri Bakanı Lavrov ile Türk mevkidaşı Çavuşoğlu, Antalya’da Ukraynalı mevkidaşlarının da yer aldığı üçlü görüşmeden sadece altı gün sonra bu defa Moskova’da bir araya geldiler. Lavrov, görüşmeyi izleyen açıklamasında, Türkiye tarafının Ukrayna’da yaşananlar konusundaki yaklaşımını yapıcı bulduklarını değerlendirmesini yaparak, "Ankara, pragmatik bir çizgi izliyor, yaklaşımı son derece dengeli, ABD sömürgeleri tarafından Rusya’ya karşı uygulanan tek taraflı yaptırımlara katılmadı" dedi.17 MARTErdoğan, Türk vatandaşlarının Ukrayna’dan tahliyesine katkısı nedeniyle Putin’e teşekkür ettiCumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Putin, Ukrayna’yla ilgili gelişmeleri ele aldıkları bir telefon görüşmesi daha gerçekleştirdi. Söz konusu görüşme sırasında Erdoğan’ın, Ukrayna kentlerinde bulunan Türk vatandaşlarının tahliye edilmesinde oynadığı rol nedeniyle Putin’e teşekkür ettiği kaydedildi.27 MARTErdoğan ve Putin 10 gün içindeki ikinci görüşmesini gerçekleştirdiRusya ve Türkiye liderleri, 10 gün içerisindeki ikinci telefon görüşmelerini gerçekleştirdi. Bu görüşmeleri sırasında Erdoğan, Rusya ile Ukrayna arasında ateşkesin ve barışın bir an evvel tesis edilmesinin ve bölgedeki insani durumun iyileştirilmesinin gerekliliğini vurguladı ve bu süreçte Türkiye’nin her türlü katkıyı vermeye devam edeceğini ekledi.29 MARTRusya ve Ukrayna’nın barış müzakerelerinde ilerleme sağladığı ilk görüşme İstanbul'da gerçekleştiTürkiye, Rusya ve Ukrayna’yla iyi ilişkilerini kullanarak iki ülkenin müzakere heyetlerini İstanbul’da bir araya getirdi. Belarus’ta gerçekleşen önceki görüşmelerin aksine somut kararlar ile sona eren İstanbul görüşmeleri ardından Rus tarafı, gerilim düzeyini düşürmek adına biri siyasi biri askeri, iki adım attı. Siyasi adımın, Ukrayna ile üstünde mutabık kalınacak barış anlaşmasının ülkelerin dışişleri bakanları tarafından onaylanması sonrası Rusya ve Ukrayna devlet başkanlarının bir araya gelmesini içerdiği belirtildi. Daha önce böyle bir olasılık üstünde durulmuyordu. Rusya, askeri adım çerçevesindeyse Kiev ve Çernigov kenti yakınlarındaki operasyonların ciddi ölçüde azaltılacağını duyurdu. Ancak Ukrayna tarafının İstanbul’da varılan mutabakatları daha sonra bir kenara itmesi, barış görüşmelerinin önünü tıkadı. Tarafların heyetleri İstanbul’daki görüşmelerin ardından sene boyunca bir daha bir araya gelmedi.26 NİSANPutin'le Erdoğan, Türk gemilerinin Karadeniz’e güvenli çıkışını ele aldıkları bir görüşme yaptıUkrayna’da yaşananlar nedeniyle çok sayıda Türk gemisinin Ukrayna limanlarında mahsur kaldığı bir dönemden geçilirken Rusya lideri Putin ve Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu konuyu istişare ettikleri bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. İki lider, Türk gemilerinin Rusya tarafından denizde açılan insani koridorlar üstünden Karadeniz’e güvenli çıkışının sağlanması amacıyla Rusya ve Türkiye savunma bakanlıklarının gerçekleştirdiği koordinasyonun devam ettirilmesi konusunda anlaştı.18 MAYISRusya, Batı şirketlerinin çekilmesiyle Rus pazarında oluşan boşlukları Türk ürünlerinin doldurabileceğini duyurduRus-Türk Karma Ekonomik Komisyonu eşbaşkanı olan Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak, ülkesine Ukrayna'da yaşananlar nedeniyle uygulanan yaptırımların Rusya'nın Türkiye'ye tahıl tedariki gerçekleştirmesinin önünü kesmediğini belirtti. Novak ayrıca, Rus ordusunun Ukrayna'da operasyon başlatması ardından bir dizi Batı şirketinin çekilmesiyle Rusya pazarında oluşan boşlukları Türk ürünlerinin doldurabileceği mesajını verdi.30 MAYISPutin'le Erdoğan, Ukrayna tahılının ülkeden çıkarılmasını ele aldıkları bir görüşme gerçekleştirdiCumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Putin, mayınlar nedeniyle Karadeniz'in güvensiz bir yer hâline gelmesi yüzünden Ukrayna'da bloke olan tahılın ülkeden çıkarılmasını ele aldıkları bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Putin görüşmeleri sırasında Erdoğan'a, Türkiye ile koordinasyon içinde tahılın Ukrayna limanlarından kesintisiz bir biçimde çıkarılmasına yardım etmeye hazır olduklarını iletti. Rusya lideri ayrıca, ülkesine uygulanan üstü örtülü kısıtlamalar yüzünden Rus tahıl ve gübresinin ihracatının sınırlandığını da gündeme getirdi ve bunun da Ukrayna tahılıyla beraber çözüm getirilmesi gereken bir konu olduğunu kaydetti.1 HAZİRANRusya, Ukrayna limanlarının mayından arındırılmasına yardım etmesi konusunda Türkiye'yle anlaştıklarını duyurduRusya Dışişleri Bakanı Lavrov, Devlet Başkanı Putin ile Erdoğan’ın, Türkiye tarafının Ukrayna limanlarının mayınlardan temizlenmesine yardım etmesi konusunda anlaştıklarını açıkladı.7 HAZİRANUkrayna tahılının ülkeden çıkarılması, Rusya ve Türkiye tarafından savunma bakanları düzeyinde görüşüldüUkrayna tahılının ülkenin Karadeniz limanlarından güvenli bir biçimde çıkarılması konusu, Rusya ve Türkiye arasında savunma bakanları düzeyinde görüşüldü. Rusya Savunma Şoygu, Türk mevkidaşı Akar ile Ukrayna’daki güncel durumu ve ülkede bloke olan tahılın Karadeniz limanlardan çıkarılması konusunu ele aldıkları bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi.8 HAZİRANTürkiye, Rusya ve Ukrayna'nın barış görüşmelerine geri dönmeleri için zemin oluştuğunu açıkladıDışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Rus mevkidaşı Lavrov ile Ankara’da gerçekleştirdiği görüşmeleri izleyen açıklamalarında, Mart ayından beri bir araya gelmeyen Rusya ve Ukrayna delegasyonlarının barış görüşmelerine geri dönmeleri için zemin oluştuğunu gözlemlediklerini kaydetti. Fakat taraflar, ilerleyen günlerde barış görüşmelerine geri dönmedi. Çavuşoğlu ayrıca, Ukrayna tahılının ülkeden çıkarılmasını sağlayacak bir koridor oluşturulması planının şekillendiğini duyurdu.15 HAZİRANAnkara, tahıl sorununun aşılması için Rusya, Türkiye ve Ukraynalı generallerin iletişim kuracağı bir kırmızı hat kurduTürkiye, Ukrayna tahılının ülkede bloke olması sorununun çözümü için kırmızı hat diplomasisini hayata geçirdi. Milli Savunma Bakanlığı Akar'ın girişimiyle oluşturulan kırmızı hat üstünden taraflar arasında iletişim sağlanması için Türkiye, Rusya ve Ukrayna savunma bakanlıklarından seçilen üst düzey yetkililer görevlendirildi.11 TEMMUZPutin'le Erdoğan'ın Ukrayna’yı ele aldıkları görüşmenin ardından Kremlin iki liderin yüz yüze görüşeceğini duyurduRusya Devlet Başkanı Putin ile Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ukrayna'da yaşananları ve ülkede bloke olmuş tahılın Karadeniz üstünden nasıl güvenli bir biçimde çıkarılabileceğini ele aldıkları bir telefon görüşmesi daha gerçekleştirdiler. Kremlin'in söz konusu görüşmeye ilişkin açıklamasında, Putin ve Erdoğan'ın yüz yüze görüşmekte anlaştıkları da duyuruldu.19 TEMMUZPutin, İran'da görüştüğü Erdoğan'a Ukrayna konusundaki arabuluculuğu için teşekkür ettiRusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Cumhurbaşkanı Erdoğan İran'ın başkenti Tahran'da bir araya geldi. Putin, Ukrayna tahılının ülkeden çıkarılmasının nasıl düzenleneceği konusunda arabuluculuk yaptığı için Erdoğan'a teşekkür etti.22 TEMMUZUkrayna tahılının ülkeden çıkarılamaması sebebiyle yaşanan kriz İstanbul'da çözüldüKaradeniz’in mayınlar nedeniyle güvensiz bir yer hâline gelmesi yüzünden Ukrayna limanlarında aylardan beri bloke olan tahılın ülkeden çıkarılmasını düzenleyen anlaşma, Rusya, Ukrayna, Türkiye ve Birleşmiş Milletler temsilcileri tarafından İstanbul'da imzalandı. Söz konusu anlaşma ile Ukrayna'ya tahıl gemileriyle silah kaçırılmasının önünü kesecek denetlemelerin İstanbul'da yapılmasına karar verildi. İstanbul'da yapılan anlaşmalarla ayrıca, Rus tahıl ve gübresinin de dünya pazarlarına ulaşmasının önünü kesen kısıtlamaların Birleşmiş Milletler'in çabasıyla kaldırılması üstünde anlaşıldı.27 TEMMUZUkrayna tahılını taşıyan gemileri izleyecek koordinasyon merkezi İstanbul'da açıldıUkrayna'daki tahılın dünya pazarlarına ulaşması için ülkeden çıkarılmasını düzenleyecek müşterek koordinasyon merkezi İstanbul'da çalışmalarına başladı. Ukrayna limanlarından çıkan gemileri izleyecek ve denetleyecek personelin bulunduğu koordinasyon merkezinde Rusya, Ukrayna ve Türkiye'den askeri yetkililer ile Birleşmiş Milletler'den diplomatlar bulunuyor.1 AĞUSTOSTürkiye, Rusya'yla varılan anlaşma sayesinde Ukrayna'dan tahıl sevkiyatının başladığını duyurduİstanbul'da Rusya, Ukrayna, Türkiye ve Birleşmiş Milletler'in üstünde anlaştığı plan doğrultusunda Ukrayna'dan tahıl yüklü ilk geminin hareket ettiği belirtildi. Milli Savunma Bakanı Akar, Ukrayna'nın Odessa limanından ayrılan bu ilk geminin İstanbul'a doğru hareket ettiğini açıkladı.5 AĞUSTOSPutin ile Erdoğan 20 gün içinde 2. kez bir araya geldi, Türkiye'nin Rus gazı ödemelerinin bir kısmını ruble ile yapmasında anlaştılarRusya Devlet Başkanı Putin, Soçi'de Cumhurbaşkanı Erdoğan ile bir araya geldi. Söz konusu görüşme, Putin ile Erdoğan'ın 20 gün gibi kısa bir süre içindeki ikinci bir araya gelişleri oldu. Liderler görüşmeleri sonunda, ülkeleri arasındaki ilişkileri çeşitli alanlarda güçlendirmeyi içeren bir bildiri imzaladılar. Putin ve Erdoğan'ın Soçi'de üstünde anlaştıkları konulardan birisi de Türkiye'nin Rusya'ya doğalgaz ödemelerini kısmen ruble ile yapması oldu.16 EYLÜLErdoğan'la görüşen Putin, Türkiye'nin Rusya'dan aldığı gazın yüzde 25'inin ödemesini rubleyle yapacağını duyurduRusya Devlet Başkanı Putin ile Cumhurbaşkanı Erdoğan, Özbekistan'ın Semerkant kentinde bir görüşme gerçekleştirdi. Putin, Erdoğan'la görüşmesini izleyen açıklamalarında, Türkiye'den Rusya'dan satın aldığı doğalgazın yüzde 25'inin ödemesini ruble ile yapması konusunda anlaştıklarını duyurdu. Rusya Devlet Başkanı ayrıca, Rus ürünlerinin Türkiye toprakları üstünden tedarik edilebileceğini söylemesiyle ileride duyurulacak projelerin sinyalini vermiş oldu.19 EYLÜLRusya: Türkiye ve Suriye arasında görüşme düzenlemeye hazırızRusya, Suriye’de kriziyle ilgili pek çok sorunun anahtarı olarak gördüğü olası Erdoğan-Esad görüşmesinin düzenleyicisi olabileceklerini duyurdu. Söz konusu açıklama, Türkiye ve Suriye liderliklerinden böyle bir görüşme içerisinde yer alabileceklerine ilişkin sinyaller gelmesini izledi. Daha sonra Kremlin yetkilileri de Erdoğan ile Esad’ın Rusya’da görüşme olasılığını doğrulasa da böyle bir görüşme henüz gerçekleşmiş değil.27 EYLÜLTürk kamu bankaları, Rus ödeme sistemi Mir'i askıya aldıTürkiye, Ukrayna gerilimi nedeniyle Rusya'ya karşı doğrudan bir yaptırım kararı almamış olsa da Türk kamu bankaları, Rus ödeme sistemi Mir'i askıya aldıklarını duyurdu. Söz konusu karar, özel Türk bankalarının Mir sisteminden çıkmalarını izledi. Türk bankalarının Mir sistemini askıya almalarının, ABD Hazinesi Yabancı Varlıklar Kontrol Dairesi'nin (OFAC), bu Rus ödeme sisteminin kullanımının Rusya dışında yayılmasına yardım edenlere yaptırım uygulama tehdidinden bulunmuş olmasından kaynaklandığı biliniyor. Bununla beraber Mir ödeme sistemine kayıtlı banka kartları, Türkiye'ye gelen Rus turistler tarafından sıklıkla kullanılan bir ödeme aracı. Nitekim daha sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan, Mir ödeme sistemine alternatifler üstünde çalıştıklarını duyurdu.12 EKİMPutin, Rus gazının Avrupa'ya tedariki için en büyük aktarım merkezinin Türkiye'de kurabileceklerini duyurduRusya Devlet Başkanı Putin, Avrupa için en büyük gaz aktarım merkezini Türkiye’de kurabileceklerini belirtti. Rusya liderinin söz konusu açıklamayı yapması, Rus doğalgazını Almanya üstünden Avrupa’ya ileten Kuzey Akım boru hattının, önce onarımda olan boru hattı türbinlerinin Kanada tarafından Rusya’ya geri verilmeyişi yüzünden, daha sonra da boru hattına düzenlenen sabotaj nedeniyle devre dışı kalmasını izledi. Kuzey Akım ile ilgili yaşanan bu süreç, Rusya’yı enerji kaynaklarını sevk etmek için daha güvenilir bir rota aramaya itmişti. Taraflar söz konusu proje için çalışmalara başladı.13 EKİMPutin, Türkiye'deki gaz aktarım merkezinin Rus gazının fiyatlandırılması için kullanılabileceğini söylediRusya lideri Putin, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Kazakistan'ın başkenti Astana'da gerçekleştirdiği görüşmeyi izleyen açıklamalarında, Avrupa için Türkiye'de kurmayı planladıkları doğalgaz aktarım merkezinin Rus gazının fiyatının belirlenmesinde de kullanılabileceğini belirtti. Rusya Devlet Başkanı ayrıca, Kuzey Akım boru hattına düzenlenen sabotaj gibi TürkAkım'a karşı da bir saldırı planının bulunduğunu fakat bu saldırının önüne geçildiğini de bu açıklamaları sırasında duyurdu.14 EKİMPutin, Ukrayna tarafıyla gerçekleştirilen esir takaslarında Erdoğan'ın doğrudan rol oynadığını açıkladıRusya Devlet Başkanı Putin, Ukrayna tarafıyla gerçekleştirdikleri esir takasları sırasında Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın doğrudan rol oynadığını kaydetti. Putin, hem esir takası süreçlerinde hem de Ukrayna tahılının ülkeden çıkarılmasına ilişkin yapılan anlaşmada oynadığı rol nedeniyle Erdoğan'a teşekkür etti.19 EKİMRosatom, Sinop'ta yapımı planlanan nükleer santral için Türkiye'yle görüştüklerini duyurduRusya'nın devlet nükleer enerji şirketi Rosatom, Akkuyu NGS’nin ardından Sinop'ta inşa edilmesi planlanan nükleer güç santralinin yapımında yer almak için Türkiye tarafıyla görüşmeye başladıklarını duyurdu.31 EKİMPutin, Rus gazı aktarım merkezi olarak Türkiye'yi seçmelerinin sebebini Erdoğan'a güveniyle açıkladıRusya lideri Putin, Avrupa'ya Rus gazının tedarikinde aktarım merkezi olarak neden Türkiye'yi seçtiklerini anlattığı bir konuşması sırasında, “Türkiye ile çalışmak Avrupa'yla doğrudan çalışmaktan daha kolay, çünkü Cumhurbaşkanı Erdoğan sözünün eri biri" açıklamasını yaptı. Bu, Rusya liderinin Erdoğan'ı 'sözünün eri biri' olarak tanımladığı ilk açıklaması değildi. Bununla beraber diğer Rus devlet yetkilileri de hem Ukrayna hem de ekonomik ilişkiler konusunda Türkiye'yi sene içerisinde pek çok kez 'güvenebilecekleri bir ülke' olarak nitelendirdiler.2 KASIMPutin, Ukrayna'nın Türkiye’yle ilettiği taahhütlere güvenerek çekildikleri tahıl anlaşmasına geri döndüklerini doğruladıUkrayna güçlerinin Kırım ile Rusya'nın geri kalanını birbirine bağlayan köprüye düzenlediği saldırının ardından tahıl anlaşmasından kısa bir süre için çekilen Rusya'nın anlaşmaya geri döndüğü, Devlet Başkanı Putin tarafından doğrulandı. Putin, anlaşmaya geri dönmeye nasıl ikna olduklarını anlattığı konuşması sırasında, bunda Türkiye'nin izlediği tarafsız ve güven veren politikaların etkili olduğunu belirtti.4 KASIMTürkiye ve Rusya arasındaki ticaret hacmi 2022’nin ilk 10 ayında 56 milyar dolara ulaştıUkrayna’da başlattığı özel askeri operasyonun ardından Rusya’nın Batı ülkeleri ile ticaret hacmi daraldı ancak Rusya karşıtı yaptırımlara katılmayan Türkiye ile ticarette önemli bir artış kaydedildi. Ticaret Bakanlığı’nın yayınladığı verilere göre Türkiye ve Rusya arasındaki ticaret hacmi 2022 Ocak-Ekim döneminde 56 milyar dolar seviyesine ulaştı.14 KASIMTürkiye, Rusya ve ABD'nin istihbarat başkanlarının görüşmesine ev sahipliği yaptıKremlin, Rusya Dış İstihbarat Servisi Başkanı Sergey Narışkin ile CIA Direktörü William Burns'un Ankara'da görüştüklerini doğruladı. Rus Kommersant gazetesi bu görüşme için, 'Rusya ile ABD'nin Ukrayna'yla ilgili bu düzeyde üçüncü bir ülkede gerçekleştirdikleri ilk görüşme' tanımlamasını yapmıştı.8 ARALIKRusya Dışişleri: Türkiye kıyılarındaki petrol gemisi bekleyişi yüzünden endişeliyizRusya Dışişleri, Türkiye'nin boğazlardan geçişlerle ilgili uygulamaya başladığı yeni kuralları takiben Rus petrol gemilerinin de İstanbul Boğaz'ı açıklarında beklediği haberleri nedeniyle endişeli olduklarını duyurdu. Ancak daha sonra Rusya Ulaştırma Bakanlığı, Rus tankerlerinin Türk boğazlarından geçişinde bir sorun olmadığını belirtti ve böylelikle Türkiye'de Rus petrol gemilerine özel kısıtlayıcı bir uygulama olduğu söylentilerini de yalanlamış oldu.15 ARALIKPutin: Avrupalılar için doğalgaz fiyatı Türkiye'deki merkezde belirlenecekRusya Devlet Başkanı Putin bir konuşması sırasında ülkesinde üretilen doğalgazın Avrupa ülkeleri için fiyatının Türkiye'de kurmayı planladıkları gaz aktarım merkezinde belirleneceğini söyledi. Rusya lideri bu görüşünden daha önce de bahsetmiş olsa da bu yeni açıklaması, Batı ülkelerinin Rus petrolü için tavan fiyat uygulaması getirip bu fiyatı 60 dolar olarak belirlemesinin akabinde gelmesi açısından önem taşıyor.16 ARALIKRusya, üçlü Putin-Erdoğan-Esad görüşmesi formatını memnuniyetle karşılayacaklarını duyurduRusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Bogdanov, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın gündeme getirmesi üstüne, Rusya, Türkiye ve Suriye liderlerinin üçlü olarak görüşmeleri olasılığına olumlu baktıklarını kaydetti. Bogdanov, bu üçlü görüşme olasılığına ilişkin, "Komşu ülkelerin ilişkilerinin normalleşmesi için yapılacakları her zaman memnuniyetle karşılarız” değerlendirmesini yaptı.22 ARALIKRusya, Türkiye’ye ilk kez rubleyle tahıl satışı gerçekleştirdiRusya Başbakan Yardımcısı Viktoriya Abramçenko, bu sene ilk defa bir ülkeye ruble ile tahıl satışı gerçekleştirdiklerini ve bu ülkenin Türkiye olduğunu belirtti.28 ARALIK Türkiye, Suriye ve Rusya’nın savunma bakanları 2011’den sonra ilk defa bir araya geldi Rusya, Türkiye ve Suriye’nin savunma bakanları Moskova’da bir görüşme gerçekleştirdiler. Söz konusu görüşme, Suriye’de çatışmaların başladığı 2011’den beri Türkiye ve Suriye savunma bakanlarını bir araya getiren ilk görüşmeydi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Suriye Devlet Başkanı Esad’ın bir araya gelmeleri olasılığının tartışıldığı ve Türkiye’nin Suriye’de bir kara operasyonu başlatma ihtimalini gündemde tuttuğu bir dönemde gerçekleşen üçlü görüşme taraflarca ‘olumlu’ olarak değerlendirildi.

https://anlatilaninotesi.com.tr/20221231/2022de-dunya-gundemine-damga-vuran-olaylar-1064923404.html

rusya

ukrayna

sinop

suriye

iran

2022

SON HABERLER

tr_TR

2022 yılı, mevlüt çavuşoğlu, sergey lavrov, rusya, türkiye, ukrayna, ukrayna krizi, s-400, tahıl, tahıl sevkiyatı, birleşmiş milletler (bm), recep tayyip erdoğan, vladimir putin, doğalgaz, sinop, akkuyu, akkuyu nükleer güç santrali (ngs), mir kartları, suriye, astana görüşmeleri, iran