Batı’dan ‘Rusya’ hamleleri: Hedefte tarih, edebiyat, spor, temel hak ve özgürlükler var
14:02 02.03.2022 (güncellendi: 15:35 02.03.2022)
© REUTERS
Abone ol
Rusya’nın askeri operasyonu sonrası Batı’nın ardı ardına duyurduğu yaptırım kararları, hızla bireyleri hedef gösteren, temel hak ve özgürlüklere aykırı orantısız önlemlere dönüştü. Sputnik, Batılı kurumların tarih, edebiyat, spor ve medya gibi pek çok alana yayılan hatta ‘Dostoyevski’ye uzanan ‘absürt’ yasaklarını derledi.
Rusya’nın, Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetlerinin talebine istinaden başlattığı askeri operasyonu bir haftayı geride bıraktı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, Ukrayna topraklarının ABD ve NATO’daki müttefikleri tarafından askeri olarak suistimal edilmesi ve Rusya’nın güvenliğini tehdit etmesi nedeniyle aldığını duyurduğu karar sonrasında ABD ve AB ülkelerinden bireyleri hedef gösteren hamleler geliyor. Bu kararlar arasında Rus sporcuların lisanslarının elinden alınması, dünyaca ünlü orkestra şefinin “Rusya’yı kınamadığı için” Filarmoni Orkestrası’ndan atılması hatta ‘Dostoyevski’ konulu derslerin iptal edilmesi var.
Kremlin: Yaptırımlar saçma ve dar görüşlü
Sosyal medyada da tepki toplayan bu uygulamalara yönelik Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, 28 Şubat günü yaptığı açıklamada, Batı'nın uyguladığı yaptırımların ‘saçma’ ve ‘çok dar görüşlü’ olduğunu söylemişti. Peskov konuşmasında, "ABD'li milletvekilleri ellerinden gelenin en iyisini yapıyorlar. Saçma içerikleri ve önerilen absürt önlemlerle birlikte daha fazla yaptırım daha da değersiz hale geliyor" demişti.
Konuya dair açıklama yapan Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise, "Biz genel anlamda bu tür yaptırımlara ilkesel olarak katılmadık. Bu yaptırımlara da katılma eğilimimiz yok" açıklamasında bulunmuştu.
Yaptırımlar ırkçı faaliyetlere dönüştü
Son olarak, dijital mecralarda uygulanan sansür ve fişleme faaliyetleri ile basın özgürlüğünün de hedef alındığı, Avrupa ve ABD’de okuyan Rus üniversite öğrencilerin ise ırkçı söylemlere maruz bırakılarak eğitimlerinin sonlandırılması gibi tehdit unsurlarıyla karşı karşıya bırakıldığı görüldü.
Ukrayna krizinin tırmandığı bir haftalık süreç içerisinde Batılı ülke ve kurumların tarihte eşi benzeri görülmemiş hızda başlattığı ve kısa sürede hak ihlallerine dönüşen ‘absürt’ yaptırımlarını Sputnik derledi.
23 Şubat
YouTube, Donetsk Halk Cumhuriyeti lideri Puşilin’in hesabını engelledi. Daha önce DHC Enformasyon Bakanlığı, DHC Halk Milisi ile Lugansk Enformasyon Merkezi’nin Youtube hesapları da engellenmişti.
24 Şubat
Münih Filarmoni Orkestrası’nın Rus şefi Valery Gergiev, görevden alındı
21. yüzyılın Rus opera repertuarının önde gelen yorumcusu olarak anılan Münih Filarmoni Orkestrası şefi Valery Gergiev görevinden alındı. Gergiev, Edinburgh Uluslararası Festivali'ndeki onursal başkanlığı görevinden de istifa etmek zorunda bırakıldı.
ABD ve Avrupa’da eğitim gören Rus öğrencilerin kayıtlarının silinmesi ve bulundukları ülkeden sınır dışı edilmesi gündemde
Yaptırımlar, ABD ve Avrupa'daki Rus vatandaşlarına da yöneltildi. Rusya İnsan Hakları Sorumlu Yetkilisi Tatyana Moskalkova, Ukrayna'daki durum nedeniyle Avrupa'daki üniversitelerde öğrenim gören Rus öğrencilerin kayıtlarının silindiğini açıkladı.
ABD Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi üyesi Temsilci Eric Swalwell CNN’e verdiği röportajda kendisinin ve bazı Kongre üyelerinin ABD’deki Rus öğrencilerin sınır dışı edilmesi ve eğitimlerine son verilmesi için çalışmalar yürüttüğünü açıkladı.
Bu gelişmelerin ardından Rusya Yurtdışındaki öğrencileri için harekete geçti. 28 Şubat’ta yayınlanan açıklamaya göre Rusya Eğitim ve Bilim Bakanlığı, “Yabancı üniversitelerden atılan öğrenciler Rusya'da ücretsiz eğitim alabilecek” dedi. Ayrıca bu öğrenciler için üniversitelerde ek kontenjanların da açıldığı duyuruldu.
25 Şubat
25 Eylül'de yapılması planlanan Rusya Grand Prix'si Formula 1 ekibi tarafından iptal edildi.
İnsanlık bağlarını güçlendirme amacıyla kurulan Eurovision Şarkı Yarışması’ndan Rusya men edildi
Avrupa Yayın Birliği (EBU), mayısta düzenlenecek 2022 Eurovision Şarkı Yarışması'na Rusya'nın katılamayacağını duyurdu.
Litvanya Rusya’dan gelen tüm sanatçıların ülkeye girmesini yasakladı, Sanat Yönetmeni Rimas Tuminas’ın görevden alınması istendi
Litvanya Kültür Bakanı, Moskova’daki Vahtangov Tiyatrosu’nun Sanat Yönetmeni Rimas Tuminas’ın Vilnius Malıy Tiyatrosu’ndaki görevinden alınmasını istedi. Litvanya Radyo ve Televizyon Komisyonu’nun Rus televizyon kanallarını engellemeye karar vereceğini ve Rusya'dan gelen tüm sanatçıların Litvanya'ya girmesinin yasaklanacağını söyledi.
26 Şubat
Kanada'da Rus votkaları raflardan kaldırılmaya başlandı
Kanada'da alkollü içecek satışı yapan marketlerde Rus votkaları ve diğer Rus yapımı alkollü içecekleri raflardan kaldırılmaya başlandı.
Moldova, Sputnik'in sayfasını yasakladı. Radyo yayını da 7 Mart'ta sonlandırılacak
Polonya, Dünya Kupası play-off maçında Rusya ile oynamayı reddetti.
Fransız sularında seyretme izni bulunan Rus kargo gemisi, Manş Denizi’nde durduruldu.
Ukrayna Dijital Dönüşüm Bakanı Mihail Federov, Apple’a Rusya’ya ürün teslimatını durdurma ve App Store’u Ruslar için kapatma çağrısında bulundu.
27 Şubat
AB, Rus RT televizyonu ve Sputnik haber ajansını yasaklayacağını duyurdu
Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı, “Rus RT televizyonu ve Sputnik haber ajansı AB’de yasaklanacak” diyerek basın özgürlüğüne dair AB’nin görüşünü dile getirdi. Bunun ardından Sputnik haber ajansından tepki geldi. Ajans, “Avrupa Birliği’ne bu yarı tedbirlerle yetinmemeyi, tüm interneti yasaklamalarını öneriyoruz” dedi.
ABD merkezli UPS ve FedEx posta servisleri, Ukrayna’daki olaylar bağlamında, Rusya’ya mektup ve koli teslimatını askıya aldığını duyurdular.
Avrupa Uzay Ajansı, Rusya Uzay Ajansı ile yapılması gereken görüşmeden vazgeçti
Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Rusya Uzay Ajansı Roscosmos’un Başkanı Dmitriy Rogozin ile 28 Şubat Pazartesi günü yapılması gereken görüşmeden vazgeçtiği belirtildi. Görüşmede başta Mars Misyonu projesi olmak üzere işbirliğinin değerlendirilmesi gerekiyordu.
Judo ve Tekvando Federasyonları, Putin’in ‘siyah kuşağını’ iptal ederek onursal başkanlığını askıya aldı
Dünya Tekvando Federasyonu, Putin’e verilen onursal siyah kuşağın iptal edildiğini duyurdu. Uluslararası Judo Federasyonu da birkaç gün önce Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in onursal başkanlığının askıya alındığını açıklamıştı.
28 Şubat
Putin’in olimpiyat nişanları geri alındı, Rus ve Belaruslu sporcuların uluslararası müsabakalara katılmasına izin verilmemesi istendi
Uluslararası Olimpiyat Komitesi, uluslararası spor federasyonları ve müsabakaların organizatörlerine Rus ve Belaruslu sporcuların katılımına izin verilmemesi çağrısı yaptı. Ayrıca Uluslararası Olimpiyat Komitesi İcra Kurulu, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Devlet Başkanlığı İdaresi Başkan Yardımcısı Dmitriy Kozak ve Rusya Başbakan Yardımcısı Dmitriy Çernışenko'nun olimpiyat nişanlarının geri alınmasına karar verdi.
Volvo, ‘ikinci bir emre kadar’ Rusya'ya araç gönderimini durdurdu.
Rus yolcu uçağı havada geri döndürüldü
Rusya'nın Lizbon Büyükelçiliği, Portekiz'e doğru ilerleyen Rus 'Ural Havayolları' şirketine ait yolcu uçağının havada geri döndürüldüğünü duyurdu.
Ukrayna’nın en büyük telekomünikasyon şirketi Kyivstar, Rusya ile Belarus’tan şirkete ait numaralara SMS gönderimini engelleme kararı aldı.
Anonymous hacker grubu, Rus haber ajansı TASS’ın yanı sıra İzvestiya ve Kommersant gazetelerinin internet sitesine saldırı gerçekleştirdi. Basın kuruluşlarının internet sitelerine ulaşılamıyor.
Ukrayna, Birleşmiş Milletler’in eğitim, bilim ve kültür kurumu UNESCO’dan Rusya’yı üyelikten çıkarmasını istedi.
Putin’in FINA Nişanı geri alındı
Uluslararası Yüzme Federasyonu (FINA), Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e 2014 yılında verilen FINA Nişanı'nın da geri alındığı aktarıldı. Ayrıca Rusya’nın Kazan şehrindeki gençler dünya şampiyonasını iptal ederken, Japonya Sambo Federasyonu Putin Kupası turnuvasını yarışma programından çıkartıldı.
İsveç Buz Hokeyi Federasyonu, Rusya’nın Uluslararası Buz Hokeyi Federasyonu’ndan (IIHF) ihraç edilmesini ve Novosibirsk’te yapılacak 2022 Gençler Dünya Kupası ile St. Petersburg’da yapılacak 2023 Dünya Kupası’nın iptal edilmesini talep etti.
ABD’nin dört eyaletinde Rus votkası satışı durduruldu
Virginia, New Hampshire, Ohio ve Utah eyaletlerinde Rus votkası satışlarının durdurulması kararının alındı.
Rus futbol kulüpleri ile Rusya Milli Takımı bütün turnuvalardan men edildi
FIFA ve UEFA, Rus kulüpleri ile Rusya Milli Takımı'nın ikinci bir duyuruya kadar bütün turnuvalardan men edildiğini açıkladı. 27 Şubat’ta FIFA yetkilileri, uluslararası maçlarda Rusya bayrağı kullanılmasını ve ülkenin milli marşının çalınmasını yasaklama kararı almıştı.
Euroleague Basketbol Konseyi’nin, Rus basketbol takımlarının THY EuroLeague katılımını belirsiz bir süre için askıya alma kararı aldığı belirtildi. THY EuroLeague’de Rusya’yı CSKA Moskova, Zenit St. Petersburg ve UNICS Kazan takımları temsil ediyordu.
Ukrayna, Rusya’nın Interpol üyeliğinin askıya alınmasını talep etti
İngiltere İçişleri Bakanı Priti Patel, Ukrayna hükümetinin, Rusya’nın Interpol üyeliğinin askıya alınması talebiyle başvurduğunu belirtti. Patel, parlamentodaki konuşma sırasında, “Bugün Ukrayna hükümeti, Rusya’nın Interpol üyeliğinin askıya alınması talebiyle başvurdu. Bu yöndeki uluslararası çabalara destek vereceğiz” ifadesini kullandı.
AB, Putin'in kızının vaftiz babası sanatçı Roldugin’i yaptırım listesine aldı
AB yaptırımları listesindeki son isimler arasında yerini Vladimir Putin'in kızının vaftiz babası Sergey Roldugin de aldı. Roldugin 1980'lerde Kirov Opera Tiyatrosu orkestrasının eski baş çellisti olarak görev yapmıştı.
Warner Bros, prömiyerden bir gün önce, Robert Pattinson'ın başrolde oynadığı "Batman"ın Rusya'daki gösterimini iptal etti
1 Mart
Walt Disney, filmlerinin Rusya’daki gösterimlerini durdurdu
Walt Disney yapım şirketi, filmlerinin Rusya'daki sinemalara dağıtımını askıya aldığını duyurdu. ABD’li film yapım şirketi Walt Disney, Twitter adresinden yaptığı açıklamada, Walt Disney stüdyolarının alt şirketi Pixar’ın Mart ayı içerisinde vizyona girecek ‘Turning Red’ animasyon filmi de dahil olmak üzere tüm diğer uzun metrajlı yapımlarının Rusya’daki gösterimlerini durdurduğunu belirtti.
Yunanistan ‘Kuğu Gölü Balesi’ gösterimini iptal etti, Rus kültür kuruluşları ile etkinlikler askıya alındı
Yunanistan Kültür ve Spor Bakanlığından yapılan açıklamada, Atina Konser Salonu’nda ‘Moskova’dan canlı Bolşoy Balesi gösterimi’ etkinliği kapsamında 6 Mart’ta izleyiciyle buluşturulması planlanan ‘Kuğu Gölü Balesi’ gösteriminin iptal edildiği belirtildi. Açıklamada, Kültür ve Spor Bakanı Lina Mendoni’nin talimatıyla Rus kültür kuruluşları ile etkinlik düzenlenmesinin, buna yönelik işbirliği ve program yapılmasının askıya alındığı kaydedildi.
'Amerikan kamu yayın kuruluşu NPR'in aktardığına göre, Russia Today (RT) kanalı ve Sputnik ajansının video paylaşım platformu TikTok'taki hesaplarına erişim engeli geldi. İspanya ve Almanya’daki Sputnik çalışanları da iki ülkede RT ve Sputnik hesaplarına erişemediklerini doğruladı.
Twitter, Sputnik çalışanlarının ‘kişisel’ hesaplarına ‘Rus devletine bağlı medya’ etiketi koydu
28 Şubat günü Sputnik çalışanlarını 'Rus devletine bağlı medya' ibaresiyle etiketleyen sosyal medya platformu Twitter, bu kez de kurum ile alakası bulunmayan kişilerin profillerine de aynı ibareyi ekledi. Twitter’a tepki gösteren Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD) ve DİSK Basın-İş, uygulamayı 'fişleme ve gazetecilerin ifade özgürlüğünün ihlali' olarak nitelendirildi. Yapılan açıklamada ‘uygulamaya derhal son verilmesi’ çağrısında bulunuldu. Konuya dair Sputnik haber ajansının basın ofisinden yapılan açıklamada, Twitter’ın, Sputnik çalışanlarının hesaplarının etiketlenmesi ‘cadı avı’ olarak nitelendirildi.
Netflix ödemeleri yapılamıyor
Rusya'daki Netflix kullanıcılarının yaptırım uygulanan Sberbank ve Alfabank kartlarıyla abonelik ödemesi yapamadığı belirtildi.
Google, RT televizyonu ve Sputnik haber ajansının Avrupa’da yayın yapan YouTube kanallarını bloke etme kararı aldıklarını açıkladı.
Kuzey Akım-2 doğalgaz boru hattının çalışanları işten çıkarıldı
Kuzey Akım-2 doğalgaz boru hattının yapım operatörü İsviçre merkezli Nord Stream AG, tüm çalışanlarını işten çıkardı. İsviçre Ekonomi Bakanı Guy Parmelin, işten çıkarmaların 140'tan fazla kişiyi etkilediğini söyledi.
2022 Dünya Voleybol Şampiyonası'nın ev sahipliği Rusya'dan alındı.
Rusya numaralarına sahip telefonlar erişime engellendi
Ukrayna Özel İletişim ve Bilgi Koruma Devlet Servisi Telegram kanalından yapılan açıklamada, Ukraynalı cep telefonu operatörlerinin Rusya numaralarına sahip telefonların ağlarına erişimini engellediği bildirildi.
Microsoft, RT ve Sputnik'i yasaklayacağını duyurdu. Ayrıca Meta bünyesinde yer alan Instagram, Sputnik Haber Ajansı'na ait birden fazla hesaba erişimi kısıtladığını açıkladı.
AB’den Rus sanatçılara yaptırım
Avrupa Birliği, yaptırım listelerine viyolonsel ustası Aleksandr Roldugin, yazar Zahar Prilepin, film yönetmeni Tigran Keosayan ve bir dizi gazeteciyi eklediğini duyurdu.
Twitter’dan Sputnik ve Russia Today hesaplarına sansür
Basın- yayın kuruluşları olan Sputnik ve Russia Today'in hesaplarına daha önce 'Rusya devletine bağlı medya' etiketiyle kısıtlama getiren Twitter, Rus medyasına yeni bir sansür uygulama kararı aldı. Bundan sonra kullanıcıların Sputnik ve RT'den yaptığı paylaşımların da görünürlüğüne Twitter'dan müdahale edilecek.
Uluslararası Paten Birliği (ISU) Ukrayna’daki operasyon nedeniyle Rusya ve Belarus’tan sporcuların uluslararası müsabakalara katılamayacağını bildirdi. Uluslararası Voleybol Federasyonu da Rusya’nın Ağustos-Eylül döneminde yapılacak Erkekler Dünya Şampiyonası’nda yer almayacağını duyurdu.
Uluslararası Bisiklet Birliği, Rus ve Belaruslu sporcuların uluslararası yarışmalara katılımını askıya aldı
ABD, BM'de çalışan Rus diplomatı sınır dışı etti
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra dünya barışını, güvenliğini korumak ve uluslararasında ekonomik, toplumsal ve kültürel bir iş birliği oluşturmak için kurulan Birleşmiş Milletler’in Genel Sekreterliği’nden yapılan açıklamaya göre ABD, BM'de çalışan bir Rus diplomatı sınır dışı etti.
Uluslararası Otomobil Federasyonu (FIA), Rus milli takımlarının uluslararası yarışlara katılmasına izin verilmeyeceği belirtildi.
BBC, Rus müşterilerine yönelik tüm içeriğinin lisanslarının iptal edildiğini duyurdu.
Apple ve Nike şirketleri Rusya'da internet üzerinden satışlarını durdurma kararı aldı. Aynı zamanda Rusya dışında RT ve Sputnik uygulamalarına App Store'dan artık erişilemiyor.
Universal film stüdyoları, filmlerinin Rusya'da dağıtımını askıya aldığını duyurdu.
Rus atletlerin Dünya Atletizm Birliği’nin (World Athletics) himayesindeki uluslararası yarışmalara katılması engellendi.
İsveç, Norveç ve Finlandiya'da Rus votkalarının satışı durduruldu. İsveç'in devlete ait içki mağazaları zinciri Systembolaget, tüm Rus ürünlerini ürün yelpazesinden çıkardığını ve Rus ürünlerinin tüm reklamlarını iptal ettiğini duyurdu.
Netflix, Tolstoy tarafından yazılan roman Anna Karenina'ın çekimlerini iptal etti. Şirket, birkaç Rus orijinal projesinin de çalışmasını durdurdu.
2 Mart
Yazar Paolo Nori’nin Dostoyevski üzerine vereceği ders iptal edildi
İtalya'daki Milano-Bicocca Üniversitesi, Yazar Paolo Nori’nin Dostoyevski üzerine vereceği dersi iptal etti. Üniversite, kararın gerekçesini 'polemiklerden kaçınmak' olarak açıkladı. Karara tepki gösteren Nori, "Bu resmen sansür ve saçmalık" dedi.
