Erdoğan-Biden görüşmesi Türkiye’nin beklentilerini karşıladı mı?

Türkiye’nin, ABD yani Biden ile ilgili münasebetlerini ileriye götürmek konusunda bir çaba sarf etmesi söz konusuydu. Haziran ayındaki ilk görüşme nabız yoklaması şeklinde geçti. Bu son toplantıda, Biden'la bazı konuları daha geniş çerçevede görüşme, Türkiye'nin derdini anlatma, önemsediği konuları işaret etme bakımından bir fırsat verilmiş oldu. Ama baktığınızda Biden yönetiminin Türkiye'ye açmış olduğu alan genişlemiş değil. Bazı konular olumlu gibi gözükse de öyle değil. Mesela Türkiye, F-35 projesinden Türkiye çıkarıldı, tekrar projeye dönmek gibi bir durum söz konusu olmadı. Ama ne oldu? Alacaklı olduğumuz 1.4 milyar dolar paranın karşılığı F-16 konusu gündeme geldi. Bu konu olumlu gelişebilir. Bu, Biden tarafından teyit edildi ama genel çerçevede ABD'nin buradaki bakış açısı değişmemiş. Türkiye'nin Rusya’yla olan yakınlaşması Biden yönetimi tarafından pek hoş karşılanmadı ve S-400 konusu sürekli gündeme getiriliyor. Türkiye tarafından S-400'deki çifte standarda işaret edildi. Mesela Hindistan'ın S-400 tedariki konusunda ABD'den herhangi bir yaptırım yok. Hindistan bizim için stratejik değerde önemlidir dolayısıyla ona Hindistan olduğu için özel bir muamele yapalım gibi bir yaklaşım var. Türkiye'nin bir NATO müttefiki, ABD'nin uzun yıllar stratejik dostluğunu yapmış bir ülke, şimdi bu çifte standardı işaret ediyor.

Türkiye, yeni konjonktür çerçevesinde Yeniden Asya gibi bir politikaya yöneldi. Komşularıyla bütün ilişkilerini düzeltme noktasındayken Rusya ile de bu açıdan işbirliği perspektifini artırdı. Gerek Çin’in bölgeyi kat eden projeleri gerekse Rusya’nın ekonomik ve diğer alanlarda açılımı çerçevesinde Türkiye burada avantajlarını kullanmak istedi. Ancak bunun Avrupa ve ABD’nin rakipleri olduğu sebebiyle Çin ve Rusya bağlamındaki noktada Türkiye arada kaldı. Bu arada kalma noktasında baktığımızda çatışmanın buradan kaynaklandığını ama Türkiye’nin ikna edebileceğini görüyoruz. Yeni konjonktürde çok farklı politikaların uygulanabileceğini, Soğuk Savaş dönemi gibi düşünülmemesi gerektiğini Türkiye ifade etti. Batı’nın uzun yıllar içinde yer almış Türkiye’nin başka bir yere gideceği yok ama bu küresel perspektifte çok kutuplu ilişkilerini arttırmak istiyor. Bu mücadele ortamında herkesin kendi çıkarını düşündüğünü göz önüne alırsak Türkiye de yer bulabildiği kadar ilerleme kaydedecektir.

Gündeme geldiği nokta itibarıyla ABD, burada bütün düşüncesini Rusya’ya karşı kurguluyor. Rusya’nın alanını küçültmeye çalışıyor. S-400 konusu bir parola oldu. Bütün konuları S-400 üzerinden açıklamaya başladık. Sembolik bir değeri oluşmaya başladı. Konu büyük ölçekte ele alınırsa sembolik değerdeki S-400 konusundan dolayı Türkiye, ABD ile münasebetlerinde çok sıcakken en azından savunma alanında çok sıcak olamayacaktır.