G7'de kriz: Kuzey İrlanda'nın Birleşik Krallık'ın parçası olmadığını ima eden Macron, Johnson'ı kızdırdı
14:59 13.06.2021 (güncellendi: 04:24 14.06.2021)
© REUTERS / POOL
Abone ol
G7 zirvesinin evsahibi Britanya Başbakanı Boris Johnson, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Kuzey İrlanda'nın Birleşik Krallık'ın parçası olmadığı iması karşısında öfkeden küplere bindi.
Britanya'nın AB'den çıkışının (Brexit) gerçekleşmesine rağmen Kuzey İrlanda pürüzü devam ederken, G7 zirvesinin konu başlıklarından birini Brexit Anlaşması'nın Kuzey İrlanda Protokolü oluşturdu. İngiliz medyasına göre, zirvenin evsahibi Britanya Başbakanı Boris Johnson (BoJo), Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Kuzey İrlanda'nın Birleşik Krallık'ın parçası olmadığı imasıyla yüzleşti.
Protokol nedeniyle İngiliz sosisinin Kuzey İrlanda’ya ihracatına izin verilip verilmeyeceği konusundaki sosis kavgası, BoJo ile Macron arasındaki sohbette de patlak verdi.
Sausage wars: Johnson reportedly infuriated after Macron suggests Northern Ireland is not part of UKhttps://t.co/EsetdS8MSy
— Sputnik (@SputnikInt) June 13, 2021
'Ama Paris ile Toulouse, aynı ülkenin parçaları'
Haberlere göre Johnson, "Fransız mahkemeleri Toulouse sosisinin Paris'e nakledilmesini durdurma kararı alsa, hoşunuza gider mi" diye sorunca, Macron, 'bunun iyi bir kıyaslama olmadığı, zira Paris ile Toulouse'un aynı ülkenin parçaları olduğu' karşılığını verdi.
The Telegraph, sohbeti bilen kaynaklara dayanarak, bu sözler üzerine öfkeden köpüren BoJo'nun "Kuzey İrlanda ile Britanya da aynı ülkenin parçaları" yanıtını verdiğini aktardı.
France’s Macron spars with UK’s Johnson over Brexit geography https://t.co/DHPIDoYIZo pic.twitter.com/rI3bZ9ycuM
— Reuters U.S. News (@ReutersUS) June 13, 2021
The Telegraph'a konuşan Britanya hükümetinden bir kaynak, "Macron'un açıklaması AB'nin pozisyonu bakımından son derece açıklayıcı" dedi.
PM hits out at “theologically draconian” EU after key figures urge him to stick to Northern Ireland protocol. https://t.co/x78IDJLnK8
— HuffPost UK Politics (@HuffPostUKPol) June 12, 2021
'AB, kafasına soksun'
Fransa Cumhurbaşkanı ile görüşmesinin ardından gerginliği dışa vuran şekilde gazetecilerin karşısına geçen Britanya Başbakanı, Kuzey İrlanda'nın Birleşik Krallık'ın parçası olduğunu AB'nin 'kafasına sokması' gerektiğini dile getirdi. Ülkenin toprak bütünlüğünü korumak için 'gereken her şeyi yapacaklarından' söz eden BoJo, sosis kavgasıyla ilgili Londra ile Brüksel'in 'pragmatik çözümler' bulacağını umduğunu söyledi.
Fransa Cumhurbaşkanlığı'ndan coğrafi izahat
Bunun üzerine açıklama yayımlayan Fransa Cumhurbaşkanlığı, Macron'un 'Toulouse ile Paris tek bir coğrafi bölgenin parçasıyken Kuzey İrlanda'nın başka bir adanın parçası olduğunu' söylediğini aktardı. Elysée Sarayı, Macron'un 'iki durumun farklılığı nedeniyle böyle bir kıyaslamanın doğru olmadığına dikkat çekmek istediğini' belirterek ekledi:
"Cumhurbaşkanı, Johnson'a hatırlattı ki, Brexit, Britanya'nın aldığı bir karardır ve verilen sözlerin tutulması gerekmektedir."
'Birleşik Krallık tek bir ülkedir'
Ancak Fransa Cumhurbaşkanlığı'nın coğrafi izahatından Britanya hükümetinin tatmin olmadığını Britanya Dışişleri Bakanı Dominic Raab dışa vurdu.
BBC'de Andrew Marr'ın programında konuşan Dışişleri Bakanı, "Birleşik Krallık tek bir ülkedir. Kuzey İrlanda, Birleşik Krallık'ın parçasıdır" vurgusunu yaptı.
The reality of course is that Northern Ireland is NOT as same as other parts of the UK. Uniquely, Northern Ireland is also legally bound to Ireland, and by extension the rest of the EU, as a consequence of the Good Friday Agreement. https://t.co/GqlPYUnTHV
— Liam O'Brien (@liamdobrien) June 13, 2021
'Biz Katalonya veya Korsika hakkında böyle konuşmuyoruz'
'AB'nin aylardır ve hatta yıllardır Kuzey İrlanda'ya Birleşik Krallık'ın parçası değil de ayrı ülke muamele yapmasının bölgeye zarar verdiğini' söyleyen Raab, "Biz İspanya'daki Katalonya ve Barselona ve Fransa'daki Korsika hakkında böyle konuşmayız" vurgusunu yaptı. Bu yüzden Britanya ile AB arasında ticaret savaşı çıkıp çıkmayacağı sorusu üzerine de 'AB'nin Britanya ile Kuzey İrlanda arasında serbest ticaret akışına izin vermesi gerektiğini, o zaman pragmatik bir çözüm bulunabileceğini' belirtti.
Macron'dan 'Brexit Anlaşmasına saygı' vurgusu
Ardından G7 zirvesinin kapanışında basın toplantısı düzenleyen Macron, Johnson ile yaptığı görüşmenin içeriğine ilişkin polemik yaratılmaması gerektiğini, Britanya'nın egemenliğine saygı duyduklarını dile getirdi.
Ancak Fransa Cumhurbaşkanı, Johnson'ın sık sık Kuzey İrlanda konusunda uymamakla tehdit ettiği Brexit Anlaşması'na 'saygı gösterilmesini, birkaç ay önce aldıkları kararlara uyulmasını bekledikleri' vurgusunu yaptı.
Asıl sorun ne?
Katolik İrlandalıların gözünde Britanya işgali altındaki Kuzey İrlanda'daki çatışmaları bitiren 1998 Hayırlı Cuma Barış Anlaşması, Kuzey İrlanda ile İrlanda arasındaki sınır kontrollerini kaldırdı. Brexit Anlaşması'na gelindiğinde, Johnson hükümeti ile AB, Belfast ile Dublin arasında fiziki sınırdan kaçınmak için Kuzey İrlanda'nın AB ortak pazarında kalması ve dolayısıyla AB'nin Kuzey İrlanda ile Birleşik Krallık'ın geri kalanı (İngiltere, İskoçya, Galler) arasındaki sınırda gümrük kontrolü yapması konusunda uzlaştı. Dolayısıyla Britanya'dan AB'ye ve AB'den Britanya'ya giden her şey bu sınırda kontrol ediliyor. Bu uzlaşıya Kuzey İrlanda Protokolü (NIP) deniliyor.
Gelgelelim Britanya yılbaşında resmen AB'den çıktığından, İrlanda sınırındaki gümrük kontrolleri tedarikte geniş çaplı sekteye uğramalara neden oluyor. Bu da Kuzey İrlanda'da gerilimin yükselmesini tetikliyor. Kuzey İrlanda'da Birlikçi Protestanlar, NIP'in Belfast'ın Birleşik Krallık içinde kalmasını tehdit ettiğini iddia ederken, Cumhuriyetçi Katolikler, AB içinde kalma ve ileride AB üyesi İrlanda'ya dahil olmayı savunuyor.
Neden sosis kavgası?
Meşhur sınırda 1 Ocak'tan 30 Haziran'a dek geçiş süreci, yani NIP kurallarının askıya alınması geçerli. Yani Birleşik Krallık'tan İngiliz sosisi ve diğer işlenmiş ürünlerin AB'nin fiili üyesi Kuzey İrlanda'ya ve AB'nin geri kalanına girişine şimdilik izin veriliyor. Ama Brüksel AB ortak pazarına sadece donmuş et ürünlerinin girmesi izin verdiğinden, 1 Temmuz'da bu yasak hale gelecek. Johnson hükümeti defalarca NIP'in yeniden müzakeresini talep ettiği AB'den her seferinde kesin ret yanıtı aldı. AB'de ağır basan görüş, BoJo'nun sözünden dönmek için kırk takla attığı yönünde.
