Veryansın TV'den Eray Çelebi'nin haberine göre emekli Tümgeneral Beyazıt Karataş, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, "'F-35 programından hiçbir ülke tek taraflı çıkarılamaz' demiştik. ABD'nin son mektubu bizi haklı çıkardı, diyalog başlayacak" açıklamasını değerlendirdi.
Türkiye’nin ABD’li lobi şirketiyle hukuki haklarını korumak için anlaşma yaptığını, F-35 programı için ödenen yaklaşık 2.1 milyar dolarla ilgili görüşmelerin yapıldığını anlatan Karataş, Demir’in çıkışını bu kapsamda “pazarlık süreci” olarak değerlendirdi.
Karataş şöyle konuştu:
“F-35 mutabakat metni içerisinde özetle; ‘S-400 alırsan ben seni F-35 programından çıkartırım’ diye bir madde zaten yok. Ayrıca mutabakat metni içerisinde ‘eğer bir anlaşmazlık varsa tüm ortak ülkeler tarafından çözülür’ maddesi var. Ancak ABD ‘kimseye sormadan ben seni çıkarttım’ tavrıyla hareket etti.
‘Lobi şirketiyle anlaşmanın nedeni parasal konular'
Yine metinde ‘kişi, kuruluş, kurum vb. uluslararası mahkemeye gidemezsin’ diyor. Çözümün ortaklar arasında yapılacağını söylüyor. Bunun üzerine Türkiye 18 Şubat 2021 tarihinde lobi şirketiyle anlaştı. Bu anlaşmanın nedeni şu ana kadar Türkiye’nin ödemiş olduğu parayla ilgili konuyu çözme konusunda bir girişimdi. Sonradan da açıklandı.
Lobi şirketiyle anlaşma, F-35 projesine tekrar girmek değil parasal sorunları çözmeye yönelik bir anlaşma. Örneğin, F-35 programı ortağı olarak ödediğimiz para ve uçakların parçalarını üretmeye devam eden şirketlerimiz var.
Fakat ABD 21 Nisan 2021’de ‘Türkiye’yi F-35 programından çıkarttık. Bunu Türkiye’ye bildirdik’ dedi. Adının açıklanmasını istemeyen bir yetkiliye dayandırılarak...
‘Türkiye parasını kurtarmaya çalışıyor'
Dolayısıyla F-35 konusunda lobilerle parasını kurtarmaya çalışıyor Türkiye. Çünkü bu hukuki bir sorun. Uluslararası mahkemeye gitmiyorsanız uzlaşacaksınız demektir. Uzlaşma kültürü var burada. Bu noktada Türkiye’nin verdiği parayı alması konusunda pazarlıklar süreci işliyor diye gözlemliyorum. “
‘2026’dan önce teslim alamazsınız'
F-35 programında yeniden bir anlaşma yapılsa bile tedarik süreçlerinden dolayı Türkiye’nin 2026’dan önce Amerikan jetlerini teslim alamayacağına vurgu yapan Karataş “Şimdi oturup yeniden bir anlaşma yapsak bile 2026’dan önce F-35 uçağını teslim alamazsınız. Çünkü üretim ve tedarik sürecinin bir işleyiş takvimi vardır. Ayrıca programdan resmen çıkartıldık, bizim 6 uçağımız Amerikan Hava Kuvvetleri’ne verildi zaten. 7 inci ve 8’inci uçaklar da zaten otomatikman yine ABD Hava Kuvvetleri’ne verildi. Programdan çıkartıldık, resmi olarak açıklamalar yapıldı, şimdi programa geri dönebilir misin? F-35 programına Türkiye geri dönüyor diye hayal kurmak yanlış. Bunu destekleyenler için söylüyorum. Bu bir kere bitti.“ dedi.
‘S-400’ler ne olacak?'
ABD’nin F-35 için "S-400’leri iade" şartını koştuğuna dikkat çeken Karataş “ABD daha önce çeşitli defalar yaptığı açıklamalarda ‘F-35 programına girmek için S 400’leri kesinlikle kullanmayacaksın’ diyor. ‘Yaptırım uygularım’ dedi ve uyguladı. Savunma Sanayii Başkanlığına kurum olarak, Savunma Sanayi Başkanı ve Savunma Sanayi’nin 3 çalışanına CAATSA(ABD'nin Düşmanlarına Yaptırımlar Yoluyla Cevap Verme Yasası) kapsamında yaptırım uyguladı. Bu noktada kritik soru şudur: S-400’ler ne olacak? Yani tatbikattan tatbikata veya ihtiyacımız olduğunda mı kullanacaksınız? Örneğin; Ege Bölgesine göndermeyip Yunanistan’ın Patriot’ları orada dururken S-400’leri Ankara’da mı tutacaksınız?” dedi.
Demir'in açıklaması ABD'ye yanıt niteliğinde
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü John Kirby'nin “Biden’ın ‘soykırım’ çıkışı Türkiye ile askeri ilişkileri etkilemez” ifadelerini de hatırlatan Karataş’a göre İsmail Demir’in mesajları aynı zamanda Washington’a yanıt niteliğinde:
“Demir’in açıklamasından önce sürece bakalım. ABD Başkanı Joe Biden 24 Nisan 2021’de sözde ‘Ermeni soykırımı’ yalanını tanıdığını açıkladı. Ardından 27 Nisan 2021’de Pentagon Sözcüsü John Kirby soykırım yalanının tanınmasının askeri ilişkileri etkilemeyeceğini söyledi. 04 Temmuz 2003 Çuval Olayı sonrasında da ABD aynı tutumu izlemişti. Ben yaptım sesini çıkarma. Hemen yeri gelmişken belirteyim: Etkileyip etkilemediğini zaman içerisinde gördük ve göreceğiz. İlişkiler zehirlenmiştir. Türk Milleti olarak unutmamız mümkün değildir.
ABD’ye yanıt olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 14 Haziran 2021 tarihinde NATO Liderler Zirvesinde ABD Başkanı Joe Biden ile yapacağı görüşmeye işaret ederek, 'tüm bu konuları yüz yüze değerlendirerek yeni bir dönemin kapılarını aralayacağımıza inanıyorum.' dedi.
14 Haziran 2021 NATO zirvesinden önce Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir’den böyle bir açıklama geliyor. Ne diyor Demir? 'Anlaşmaya göre bir ülke kendi kendini F-35 programında çıkartamaz' diyor. Ve diyalog sürecinin başlayacağını söylüyor.
24 Nisan 2021’den bugüne kadar gelen süreç böyle işledi. 14 Haziran 2021 ‘de Erdoğan-Biden toplantısının öncesinde bu açıklama geliyor. Bu gelişmelerin NATO toplantısı öncesine yönelik açıklamalar olduğu görülüyor. Yani ‘Ermeni soykırımı’ yalanını tanıyan ABD’nin hiç bir şey olmamış gibi yolumuza devam etmemizi istemesinden kaynaklanan yapılan açıklamalar olarak gözüküyor.
Ayrıca aklıma gelmiyor değil. F-35 ve S-400 üzerinden devam eden bu görüşmelerin başka alanları da kapsayıp kapsamayacağını aklımızdan çıkartmayalım."
