Sputnik, geçmişten bugüne ABD başkanlarının 1915 olaylarına yaklaşımlarını derledi.
İlk açıklamayı Carter yaptı
Konuya ilişkin ilk açıklama 1977-1981 yılları arasında görev yapan Jimmy Carter’dan geldi. Carter, 16 Mayıs 1978’de Beyaz Saray’da ABD’de yaşayan Ermeniler onuruna verdiği resepsiyonda, “Ermeni halkından daha fazla acı çeken bir toplumun bulunduğundan şüphe duyarım” ifadesini kullandı.
1981-1989 yılları arasında başkanlık yapan Ronald Reagan ise 1915 olayları için 'soykırım' terimini kullandı. Reagan, 22 Nisan 1981 tarihinde Holokost Müzesi’nin kurulması sebebiyle yayımladığı açıklamada, Yahudi ve Kamboçya soykırımlarından bahsederken Ermenilere de aynı açıklamada yer verdi.
‘Baba Bush’ olarak bilinen George H. W. Bush ise görevi boyunca 1915 olaylarına ilişkin tek açıklama yayımladı. Bush, 20 Nisan 1990’da yaptığı açıklamada, Ermenilerin birçok trajediyle karşı karşıya kaldığını ifade ederek, 1988 yılında büyük yıkıma neden olan depremi hatırlattı ve Ermenilerin “1915-1923 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu altında acılar çektiğini” öne sürdü. Bush, “Bir milyondan fazla Ermeni’nin kurban olduğu katliamları” andığını belirtti.
Clinton’ın başlattığı ‘düzenli açıklama geleneği’
Bill Clinton’dan önceki başkanlar bu olaya dair düzenli açıklama yapmazken 1993-2001 yıllarında başkanlık koltuğunda bulunan Clinton ‘düzenli açıklama geleneği’ni başlattı. Başkanlığı döneminde bu konuya dair 7 açıklama yayımlayan Clinton, açıklamalarında 1915 olaylarını içinde bulundukları yüzyılın "en kederli dönemlerinden biri" olarak tarif ederken, son açıklamasında ise “Osmanlı İmparatorluğu’nun son yıllarında yaklaşık 1,5 milyon Ermeni’nin tehcir ve katliama uğradığını” ileri sürdü.
ABD’nin 43. Başkanı George W. Bush da selefi Clinton gibi ABD başkanlarının 1915 yılı olaylarına ilişkin her yıl açıklama yapma geleneğini sürdürdü. Bush, açıklamalarında “1.5 milyon Ermeni’nin çoklu ölümlere maruz kaldıklarını ve sürgüne zorlandıklarını" kaydetti.
Obama’nın ‘Büyük Felaket’i
Barack Obama da 2008 yılındaki başkanlık seçimleri kampanyası sırasında, seçilmesi halinde Ermenilerin 1915 yılı olaylarına dair ‘soykırım’ iddialarını tanıyacağının sözünü vermişti. Obama ayrıca 1915 yılı olaylarına ilişkin açıklamalarında, Ermenice ‘Büyük Felaket’ anlamına gelen 'Meds Yeghern' ifadesini kullanan ilk başkan olarak kayıtlara geçti.
Obama 2009 yılındaki ilk açıklamasında, "Türkiye ile Ermenistan’ın olaylara ilişkin açık, yapıcı ve dürüst şekilde çalışmaları gerektiğini" ifade ederken, iki ülkenin ilişkilerini normalleştirme çabalarını güçlü şekilde desteklediğini kaydetti. Obama, 2010’daki açıklamasında da "1915 yılının Ermeni halkının tarihindeki yıkıcı bir bölüm olduğunu, 1.5 milyon insanın katledildiğini ve ölüme yollandığını" ifade etti. Obama’dan görevde bulunduğu sonraki dört yılda da benzer ifadeler geldi.
Trump, ‘soykırım’ kararını desteklemedi
Donald Trump da 1915 olayları için 'Büyük felaket' tanımlaması yapan ABD başkanlarından biri oldu. Trump bu ifadeyi görev dönemi boyunca her yıl dönümünde tekrarladı. Trump, 2020 yılındaki yazılı açıklamasında da şu ifadeleri kullandı:
"Bugün, 20. yüzyılın en kötü toplu kıyımlarından biri olan Büyük Felaket sırasında hayatını kaybedenleri uluslararası toplumla birlikte anıyoruz. 1915'ten başlayarak Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarında bir buçuk milyon Ermeni sürgün edildi, katledildi ya da ölüme yürütüldü. Bu anma gününde, bu acıyı çekenleri ve hayatını kaybedenleri saygıyla anarken, daha insani ve barışçıl bir dünyanın inşasına olan bağlılığımızı yeniliyoruz. Her yıl 24 Nisan'da, Amerikan ve Ermeni halkları arasındaki güçlü ve süregelen bağları hatırlatıyoruz. Ermeniler ve Türklerin bu acı dolu tarihi kabul edip hesaplaşma çabalarını memnuniyetle karşılıyoruz."
ABD Kongresi'nin alt kanadı olan Temsilciler Meclisi, Trump’ın görev dönemine giren 29 Ekim 2019'da, 1915 olaylarının 'soykırım' olduğunu belirten bir tasarıyı onaylamıştı. Kongre'nin üst kanadı Senato da 12 Aralık 2019'da, 1915 olaylarını 'soykırım' olarak tanıyan bir yasa tasarısını oybirliği ile kabul etmişti.
İki meclisin ortak kararını Trump onaylasaydı ABD, 'soykırım' tanımış olacaktı. Ancak Trump yönetimi alınan bu kararları desteklemedi.
