Türk Tabipleri Birliği Merkez Komitesi Genel Sekreteri Prof. Dr. Vedat Bulut, aşılamaya engel olan unsurları ve varyantların aşı etkinliğine etkisini RS FM’de Ali Çağatay’la Seyir Hali programında değerlendirdi.
Prof. Dr. Bulut, aşı tereddütünün sebeplerini anlattı:
“Türkiye’de yaklaşık olarak 20 milyon doz aşı uygulanmış. İkinci dozu yapılanlar 8 milyona yaklaştı. Bu durumda yüzde 7 kadar bir nüfusumuzun bağışıklığa kavuştuğu hesaplanabilir. Türkiye’de aşı karşıtlarından ziyade aşı tereddütü dediğimiz bir kavram gündeme geldi. Aşı karşıtlığı 2019 rakamlarıyla Türkiye’de 28 bin aileyi ilgilendiriyor. 2020’de pandemi nedeniyle bu konuda bir analiz yapılamadı. Aşı tereddütü ayrı bir sorun. Nereden kaynaklanıyor? Aşıya olan inancı yok. ‘Bu aşı zaten yanlış olan politikalarla getirildi’ gibi düşünceler var. Sağlık Bakanlığı’nın baştan beri bir belirsizlik politikasıyla pandemiyi götürmesi insanlarda bir güven kaybına yol açtı.”
‘Türkiye’deki asıl sorun aşı tereddütünden ziyade aşıya ulaşamama’
Prof. Dr. Bulut, asıl sorunun aşı tereddütü değil aşıya ulaşamama olduğunu “Bu aşı tereddütünü doğuruyor ancak burada önemli olan Türkiye’ye 50-100 milyon aşı girmiş de insanlar aşı yaptırmıyor değil. İnsanlar aşı yapılmak istiyorlar ama aşıya ulaşamıyorlar. Türkiye’deki sorun bu nedenle aşı tereddütünden ziyade ulaşamama sorunudur. Ancak 100 milyon doz gelir ve bir süre sonra aşı raflarda kalır, o zaman bu konu bizim için önem kazanır” diye söyledi.
‘Elektronik ve karekod gibi sistemlere toplumun birçoğu eğitim düzeyi ya da cihazları olmadığı için ulaşamadı’
Prof. Dr. Bulut, 65 yaş üstü aşı yaptıramayan kesimin çoğunun istemediği için değil ulaşamadığı için aşı yaptıramadığını anlattı:
“Sağlık Bakanı yaşlılarda hala daha yaptırmayan yüzde 23’lük bir nüfustan bahsetti. Sağlık çalışanları arasında da yine yüzde 14’lük bir oran verdi. Halbuki biraz daha konuyu irdelemiş olsalardı bu ulaşamayan 65 yaş üstü birçoğunun değişik nedenlerle aşıyı istediklerini ama ulaşamadıklarını göreceklerdi. Nedir bu? Elektronik ve karekod gibi sistemleri toplumun birçoğu eğitim düzeyi nedeniyle ya da elektronik cihazlara sahip olmadığı için ulaşamadı. Aile Sağlığı Merkezi personelinin yardımıyla randevu alan pek çok insan oldu. Özellikle Güneydoğu ve Doğu Anadolu’da uzak ücra köşelerde yaşayan insanlar gelip bu aşıyı yaptıramadılar.”
‘Sağlık çalışanlarının hangi dönemde başvurursa başvursun aşısının yapılması lazım’
Prof. Dr. Bulut, sağlık çalışanlarının aşıya ulaşamama sebeplerini “Sağlık çalışanlarında ise o dönemde izinliyse, yurt dışında ise ya da bir şekilde kurumunda değilse ve sonradan başlamışsa onları dördüncü aşamaya aldılar. Listeye baktığınızda sırası geldiğinde yapılmayanlar dördüncü aşama dedikleri son aşamaya atılıyor. Halbuki sağlık çalışanlarının hangi dönemde başvurursa başvursun aşısının yapılması lazım. Yine sağlık çalışanlarının eşlerinin de yapılması gerekir” diye saydı.
‘Varyantların aşının etkinliğini ne kadar değiştirdiği henüz daha bilimsel olarak bilinemiyor’
Kovid-19 varyantlarının aşı etkinliğini ne kadar değiştirdiğinin bilinmediğini söyleyen Prof. Dr. Bulut, bunun ancak sahadan veri toplayarak yapılabileceğini açıkladı:
“Türkiye’deki kullanılan aşının koruyuculuk oranları faz-3 Türkiye sonuçlarında çalışan arkadaşlar tarafından yüzde 83.5 gibi verildi. 65 yaşın üstündeyse yüzde 51.25 koruyuculuğu vardı. Türkiye’de Kovid-19 vakalarının yüzde 75’inin artık varyantlarla oluştuğunu görüyoruz. Bu varyantların aşının etkinliğini ne kadar değiştirdiği henüz daha bilimsel olarak bilinemiyor. Bunu ancak sahadan veri toplayarak yapabiliriz.”
‘Sağlık Bakanlığı bilimsel çalışmaları merkezi bir izinle vermeye başladı’
Sağlık Bakanlığı’nın bilimsel çalışmaları izinle vermeye başladığını vurgulayan Prof. Dr. Bulut, “Sağlık Bakanlığı bilimsel çalışmaları merkezi bir izinle vermeye başladı. Halbuki Türkiye’de bunun önünü açsa yerel klinik kurullar da kararlarını verip çalışmalar yapsa bu konular hızla çözülür ve kamunun önüne de gerçek veriler gelir. Biz şunu anlıyoruz ki bunun merkezden yönetilmek istenmesinin nedeni yine belli rakamların belli istatistiklerin üstünü daha kolay örtmek ve bilim insanlarının bu verilere ulaşmasını engellemek içindir” diye aktardı.
‘Türkiye’de varyantlarla ilgili altyapı raporları yayınlanabilir’
Prof. Dr. Bulut, Türkiye’de varyant çeşitliliği ve aşılara olan etkileri hakkında yapılabilecek çalışmalar konusunda “Türkiye’de neler yapılabilir? Varyantlarla ilgili altyapı raporları yayınlanabilir. Bununla ilgili altyapı Türkiye İlaç Tıbbi Cihaz Kurumu’nda var. Hıfzıssıhha da yani şimdiki adıyla Türkiye Halk Sağlığı Kurumu’nda var. Ulusal Viroloji Laboratuvarı’nda cihaz altyapısı var. Normalde Türkiye’den toplanabilecek 3-5 bin gibi rastgele örnek bu laboratuvarlarda incelenip Türkiye’nin haritasının çıkarılması lazım. Hangi varyantlar hangi bölgede ve aşı etkinlikleri nasıl” dedi.
‘Yüzde 51.25’in bu varyantlarla etkisinin yüzde 50’nin altına düşmüş olma ihtimali çok yüksektir’
Prof. Dr. Bulut, varyantların aşı etkinliğini değiştirmesi durumunda uygulanan aşıların etkinliğinin yüzde elli altına düşmüş olabileceğini “14 Ocak’ta aşı programı başladı. Elimizde 10 milyon gibi yeterince nüfusta birinci aşısını almış durumda. Bu rakamlar üzerinden bir istatistik yapıldığında çok önemli verilere ulaşılabilir ancak Sağlık Bakanlığı ne bu konularla ilgili yayın veya şeffaf paylaşım yapıyor ne insanların önünü açıyor. Şimdi aşının varyantı değişti mi değişmedi mi sorusunun yanıtı yok. Yüzde 51.25 yani iki yaşlıdan birini koruyor şu an Türkiye’de yaygın kullanılan bu aşı. Diğer aşıysa ikinci getirdikleri 2 milyon sekiz bin kadar bir doz yüzde 90-91 aralığında koruyor. Bu durumda sormak gerekir: Yüzde 51.25’in bu varyantlarla etkisinin yüzde 50’nin altına düşmüş olma ihtimali çok yüksektir. DSÖ’nün de bütün aşılar için vermiş olduğu çıta yüzde ellidir” diye ifade etti.
