ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, Washington'un nükleer anlaşma olarak bilinen ve eski Başkan Trump yönetiminin tek taraflı olarak çekildiği Kapsamlı Ortak Eylem Planı'na (KOEP) dönüş sürecine ilişkin açıklamalarda bulundu.
Price, düzenlediği basın toplantısında "KOEP ile ilgisi olmayan yaptırımların kaldırılması da dahil olmak üzere, anlaşmaya dönüş için gerekli adımları atmaya hazırız" dedi.
Sözcü, atılacak adımların ne olacağı konusunda ise bilgi verecek konumda olmadığını ifade etti.
Avusturya'nın başkenti Viyana'da yapılacak görüşmelerin zorlu geçeceğini belirten Price, taraflar arasında güven olmaması nedeniyle sorunlar yaşanacağını kaydetti.
Ortak Kapsamlı Eylem Planı, İran'ın nükleer faaliyetlerinin denetlenmesi ve düzenlenmesi, bunun karşılığında yaptırımların kaldırılması amacıyla Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) daimi üyeleri ABD, İngiltere, Fransa, Rusya ve Çin'in yanı sıra Almanya ve AB ile İran arasında 2015'te imzalanmıştı.
ABD'nin İran'a uyguladığı yaptırımlardan AB'li yatırımcıların etkilenmemesi ve bu ülkeyle ticari ilişkilerin sürdürülmesi için Almanya, Fransa ve İngiltere tarafından INSTEX adı verilen bir mekanizma 2019'da hayata geçirilmiş ve bu kapsamda ilk para transferi ve ticari faaliyetler de gerçekleştirilmişti.
ABD'nin 2018’de İran'ın nükleer programıyla ilgili KOEP'ten çekilmesinin ardından Tahran, 2019’da uranyum zenginleştirme ve araştırma çalışmaları ile ilgili taahhütlerini aşamalı olarak geri çekme kararı almıştı. İran, geçen yılın ocak ayında bu süreci tamamladığını açıklamıştı.
P5+1 ülkeleriyle İran arasında 2015'te yapılan nükleer anlaşma, Tahran'a uranyumu en fazla yüzde 3.67 zenginleştirebilme izni veriyordu. ABD'nin yaptırımlarına karşı anlaşmadaki taahhütlerini durduran İran zenginleştirilmiş uranyum seviyesini yüzde 4.5 oranında tutuyordu. İran, ocak ayında uranyumu yüzde 20 zenginleştirme çalışmalarına başladığını duyurmuştu.
Anlaşmayla ilgili görüşmelerin yapıldığı Viyana'da mevcut katılımcıların son yüz yüze toplantısı Şubat 2020'de düzenlenmişti.
ABD Dışişleri Bakanlığı, 3 Nisan'da anlaşmanın taraflarının 'ABD'nin nükleer anlaşmaya dönmesi konusunda' İranlı yetkililerle yaptığı toplantıdan memnuniyet duyduğunu açıklamıştı.
