Tüm Anadolu Motosikletli Kuryeler Federasyonu’yla genel merkezlerinde görüşen Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkan Yardımcısı ve Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, moto kuryelerin sorunlarını RS FM’de Ali Çağatay’la Seyir Hali programında anlattı.
‘Hem iş aldıkları yerden hem teslimat yaptıkları insanlardan sorunlar yaşıyorlar’
Moto kuryelerin yaşamın her alanında bulunduğunu vurgulayan Ağbaba, “Hasta olduğumuz, acıktığımız zaman ihtiyaç duyuyoruz ama resmiyette yani devletin kayıtlarında yoklar. Tüm Anadolu Motosikletli Kuryeler Federasyonu var. 900 bin rakamını telaffuz ediyorlar. Hem iş aldıkları yerden hem teslimat yaptıkları insanlardan sorunlar yaşıyorlar. Birinci amacımız, insanların bir motor ya da makina değil insan olduğunu herkesin bilmesi. Bu insanların elinden kart almıyoruz, tuşlara basmıyoruz, aşağılıyoruz. İşveren tarafında da aynı şekilde davranılıyor. Günde 30-40 hatta 50 sipariş teslim ediyorlar. Süre kısıtı var. Kol emekçisi ama çok kötü muamele görüyorlar” dedi.
‘Moto kuryelerin günlük kazancı tahmin edildiği gibi yüksek değil’
Ağbaba, günlük kazançlarının sanıldığı kadar yüksek olmadığını “Bu insanların günlük kazancı tahmin edildiği gibi yüksek değil. İki tip kurye var. Firmalarda büro elemanı gibi çalışıp bu işi yapan insanlar var. Bir de çeşitli firmalardan alıp kendi adına çalışanlar var. Günlük ortalama kazancı 100-150 TL civarında oluyor” sözleriyle ifade etti.
‘Geçtiğimiz yıl 189 moto kurye trafik kazasında vefat etti’
Ağbaba, moto kuryelerin hastalıkla karşı karşıya çalıştığını ve kaza riskinin çok yüksek olduğunu “Moto kuryelik yapan insanların birçoğu da üniversite mezunu, iş bulamadığı için bu dönemde bu işi yapıyorlar. Geçtiğimiz yıl bu zamanlarda ‘evde kal’ kampanyası başladığında evde kalmayan kesimlerin başında bu insanlar geliyordu. Bu insanlar hastalıkla direk karşı karşıya, hiçbir güvencesi yok. Örneğin bu insanların kullandığı araçlara sigorta ödenirken çok ağır şartlar getiriliyor çünkü kaza riski çok yüksek. Geçtiğimiz yıl 189 moto kurye trafik kazasında vefat etti, çok ciddi rakam. Yaralanıp sakat kaldığı için bir daha çalışamayanlar var” diye aktardı.
‘Geçtiğimiz günlerde moto kuryelerin bir sendikalaşma girişimi oldu ve engellendi’
Ağbaba, moto kuryelerde sendikalaşma oranının azlığı ve sendikalaşmanın engellenmesi konusunda “Mutlaka bir meslek tanımı yapılmalı, sendikalaşma sağlanmalı. Türkiye’de sendikalaşma oranı her alanda olduğu gibi bu alanda da çok düşük. Türkiye’de sendikalaşma oranı yüzde 13 seviyesinde, onun da çoğu kamu kurumlarında çalışan insanlar. Özel işçilerin neredeyse tamamına yakını çok büyük firmalar hariç sendikasız durumda. Aynı durumu moto kuryelerde de görüyoruz. 15 yıl önce böyle bir meslek yoktu. Günün koşulları ve bu pandemi dönemi ile birlikte aslında en önemli meslek gruplarından biri haline geliyor. 1 milyon insan bu işten geçimini sağlıyor. Geçtiğimiz günlerde bir sendikalaşma girişimi oldu ve bir şekilde engellendi” dedi.
‘Moto kuryelerin yüzde 90’ı kayıt dışı ve güvencesiz çalıştırılıyor’
Kayıt dışı çalıştırmanın moto kurye mesleğinde yaygın olduğuna dikkat çeken Ağbaba şöyle konuştu:
“Moto kurye herhangi bir çalışan gibi normal kıyafetiyle işe gidemiyor. Hem motosikletleri hem giymiş oldukları kıyafetler, kendi paraları ile alınıyor. Bunlara da çok ciddi vergiler var. Onların talepleri de bu vergilerin sınırlandırılması ama en önemli talepleri toplum tarafından gözükmek ve kötü muameleye tabi olmamak. Devlet tarafından da var olmak istiyorlar. Bu insanların yüzde 90’ı kayıt dışı ve güvencesiz. Günde 150 km yol yapıyorlar. Moto kuryeler haftada en az 20 kaza atlatıyoruz diyor. Yaşamlarının büyük kısmını iki teker üzerinde geçiriyorlar ve günlük ortalama 14 saat çalışıyorlar. Aile ve sosyal çalışma bakanlığı moto kuryeyi iş tanımlarında ‘çok tehlikeli meslek’ olarak sınıflandırması gerekiyor. Firmaların da disipline edilmesi gerekiyor. Moto kuryelere çok baskı yapıyorlar.”
‘Parti olarak takipçisi olacağız, kanun teklifi de vereceğiz’
Ağbaba, CHP olarak bu konudaki çalışmalarıyla ilgili olarak “Bizim bu konuda yaptığımız şey, insanların kayıt altına alınması. Bütün işkollarında yüzde 35-40 gibi rakamlarda kayıt dışılık var. Dünyada da vergi kaçağının tek çözümü kayıt altına almaktır. Kayıt altına alırsak sadece moto kurye için değil, bir sektörün kayıt altına alındığı anlamına geliyor. Sendikalaşma konusunda moto kuryelerle ilişkimiz devam edecek. Parti olarak takipçisi olacağız. Buna dair kanun teklifi de vereceğiz. Kazasız günler diliyorum” ifadelerini kullandı.
