10 soruda koronavirüs: Ne yapılmalı, ne yapılmamalı?

Türkiye'de her gün binlerce kişinin yakalandığı Kovid-19 ile ilgili en çok yanıt aranan sorulara Prof. Dr. Güner Sönmez sosyal medya hesabı üzerinden yanıt verdi.

Gazete Duvar'ın aktardığı habere göre Sönmez Twitter'dan yaptığı paylaşımlarda en sık rastlanan soruları ve yanıtlarını şöyle sıraladı:

• Favipiravir verildi, kullanayım mı?

Evet. Etkili bir antiviral. Bu sıtma ilacı değil, karıştırmayalım. İlk gün 8+8 şeklinde uygulanır. Kalp krizine neden olmaz. Sadece karaciğer enzimlerini ve üreyi bir miktar yükseltir (geçici).

• Vitamin kullanayım mı?

Sağlıklı besleniyorsanız gerek yok. Sonbahar-kış gibi güneşsiz mevsimlerde D vitamini eksikliği olabilir. D vitamini eksikliğinin hastalığı ağırlaştırdığına dair yayın var. Doktorunuza danışarak idame D vitamini alabilirsiniz.

​

• Hidroksiklorokin kullanayım mı?

Bu sıtma ilacının salgının başında etkili olduğu söylendi. Sonradan birçok yayında etkili olmadığı, hatta azitromisinle kullanıldığında zararlı olabileceği belirtildi. Bildiğim kadarıyla ülkemizde de bu konuda halen yürüyen çalışma var.

• Kovid 19’lu biriyle temasım oldu. Hemen test yaptırayım mı?

Hayır. İlk günler kuluçka dönemi olduğu için test negatif çıkar. 4. günden sonra yapılabilir.

​

• PCR testim negatif çıktı, ama şikayetim var.

PCR testlerinin doğruluğu yüzde 60’larda. Yine de Kovid-19 olabilirsiniz.

• Kovid’li biriyle temas ettim. Hemen bulaştırıcı olur muyum?

Hayır. Enfekte olsanız da semptomlar başladıktan 1-2 gün önce ve 6-7 gün sonra bulaştırırsınız. En yoğun bulaştırma, belirtiler başladıktan sonraki 5 gündür.

• Kovid oldum, iyileştim ama testim pozitif çıkıyor. Bulaştırır mıyım?

PCR testi ortalama 17 gün pozitif olabilir. Hatta literatürde 83 güne kadar pozitiftik bildirilmiş. Bu; atılan virüs parçacıklarına bağlıdır. Aktif hasta olduğunuzu göstermez, bulaştırıcı olmazsınız.

• PCR testim pozitif, Kovid oldum. Korkayım mı?

Sakin olun. Verilen ilaçları kullanın. Bol meyve-sebze tüketin. Günde 7-8 bardak su için. Sosyal medya ve olumsuz haberlerden uzak durun. Hastalığı atlatacağınıza inanın. Saat 24:00 gibi uyumuş olun, odanız karanlık olsun.

​

• Hastalığı atlattım ama şikayetlerimin bir kısmı devam ediyor.

Buna uzamış Kovid deniyor. 2-3 ay sürebilir. Özellikle halsizlik ve performans kaybı belirgindir. İlk ay ağır spor yapmayın. Kalp problemini düşündürecek şikayetiniz olursa kardiyologa görünün.

• Hastalıktan yeni kurtuldum, korkuyorum yeniden olurum diye.

Korunun ama çok tedirgin olmayın. 2. enfeksiyon mümkün ama sayı çok değil. Hastalığı geçirenlerde oluşan bağışıklık yanıtının, 6-8 ay ağır hastalıktan koruyacağı düşünülüyor. Kişisel farklılıklar mümkün.