Etnisiteye göre ayrılmış geniş yetkilere sahip 10 özerk bölgeye dayanan Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti'nde Başbakan Abiy Ahmed'in Tigray bölgesiyle savaşa tutuşması, kıtada ve ötesinde alarm zilleri çaldırıyor.
İçsavaş çıkmasından korkulan Etiyopya'ya Afrika Birliği ateşkes çağrısı yaparken, çatışmalardan kaçanların kıtanın kuzeyine ve hatta Avrupa'ya yeni sığınmacı dalgası getirmesinden endişe ediliyor.
Geçen yıl komşu Eritre ile barış anlaşması imzaladığı için Nobel Barış Ödülü'ne layık görülen Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, Tigray bölgesini yöneten ve 250 bin kişilik güce hükmeden Tigray Halk Kurtuluş Cephesini (TPLF) orduya saldırdığı ve federal yetkilileri rehin aldığı gerekçesiyle hedef aldı.
Etiyopya'nın en büyük etnik grubu Oromo'ya mensup Başbakan Ahmed, kendisiyle ters düşerek 2019'da iktidar koalisyonundan ayrılan TPLF'yi 'suç cuntası' diye niteleyip ulusal ordu birliklerine savaş açmak ve darbe girişiminde bulunmakla suçladı.
The Home-grown TPLF terrorist must go pic.twitter.com/nn5MgzTX7S
— ብርሃኑ መገርሳ (@BerhanuMegerssa) November 10, 2020
Ahmed'in 6 aylık OHAL ilan ettiği Tigray'a karşı kara kuvetleri ve hava kuvvetleriyle taaruza geçmenin yanısıra Tigray ile tarihi husumeti bulunan komşu bölge Amhara'dan milisleri de göndermesi, içsavaş endişelerini tırmandırdı.
Our law enforcement operations in Tigray are proceeding as planned: operations will cease as soon as the criminal junta is disarmed, legitimate administration in the region restored, and fugitives apprehended & brought to justice — all of them rapidly coming within reach.
— Abiy Ahmed Ali 🇪🇹 (@AbiyAhmedAli) November 10, 2020
Reuters'e konuşan Etiyopya hükümetinden bir yetkili, yaklaşık bir haftadır süren çatışmalarda her iki taraftan yüzlerce kişinin yaşamını yitirdiğini söyledi.
TPLF'nin devreye girmeye davet ettiği Afrika Birliği'nden ateşkes çağrısı geldi.
1/3:I’m following with concern the escalation of military confrontation in #Ethiopia &wish to reaffirm the AU’s firm attachment to the constitutional order, territorial integrity, unity & national sovereignty of the FDR of Ethiopia to ensure stability in the country&in the Region
— Moussa Faki Mahamat (@AUC_MoussaFaki) November 10, 2020
Afrika Birliği (AfB) Komisyonu Başkanı Musa Faki Muhammed, Etiyopya'nın anayasal düzeni, toprak bütünlüğü, birliği ve ulusal egemenliğine Afrika Birliği'nin bağlılığını teyit eden bir açıklama yayımladı.
3/3:I wish to reiterate the continued readiness of the @_AfricanUnion to support an inter-#Ethiopia n effort in the pursuit of peace and stability. My full statement: https://t.co/KqJ4N7MLkA
— Moussa Faki Mahamat (@AUC_MoussaFaki) November 10, 2020
Hem Etiyopya hem de bölgede istikrarın sağlanmasının altını çizen Faki Muhammed, 'çatışmaların derhal durması ve tarafların insan haklarına saygı gösterip sivillerin korunmasını garanti etmesi' çağrısı yaptı. Etiyopya içinde barış ve istikrar çabalarına Afrika Birliği'nin desteğini sundu.
Etiyopya'daki çatışmalardan kaçanlar, Sudan'a sığınıyor.
Sudan resmi haber ajansı SUNA, ilk sivil grubun doğudaki Kadarif'e geçmesini müteakip en az 30 silahlı Etiyopya askerinin de sınırı geçtiğini, El Faşka El Kubra bölgesine de kaçak yollardan giren siviller olduğunu duyurdu.
Sudan'daki yerel yetkililer, sığınmacıların barınması için kamplar kurmaya başladı.
Sudan Savunma Bakanı Tümgeneral Yasin İbrahim, yaptığı açıklamada, Etiyopya'daki çatışmanın sonuçlarından duydukları endişeyi dile getirerek tüm tarafları aklıselim davranmaya, barışçıl çözüm aramaya ve itidalli olmaya çağırdı.
Etiyopya başkenti Addis Ababa'daki siyasi gözlemci Negasi Tesfaye, Etiyopya'da 1990'lardaki Yugoslavya'nın dağılması sürecinin benzerinin yaşandığı ve Balkanlaşma tehlikesi bulunduğundan söz etti.
Siyasi sözlemci, çatışmaların Etiyopya ve Eritre'den kuzeye sığınmacı dalgası tetiklemesi, göçmenlerin Sudan ve Libya üzerinden Avrupa'ya yönelmesiyle ilgili endişeleri de dile getirdi.
TODAY, I saw the ugly side of war with my own eyes. @Alamata town where I got stranded has been the target of aerial bombardment by @AbiyAhmedAli fighter jets. I saw a cloud of dust covering the sky as the jet kept hitting its target. Stop the war please 🙏. We still got time.
— Dawud Mohammed Ali (@DawudMali) November 9, 2020
Etiyopya merkezi yönetimin kuşatmaya aldığı ve hava bombardımanına tuttuğu Tigray'da ekonominin felç olduğunu aktaran Tesfaye, bölgede gıda ve yakıt kıtlığı çekildiğini, iletişimin kesik olduğunu, fiyatların aşırı pahalandığını ve karaborsanın alıp başını gittiğini, bu manzaraya Kovid-19 pandemisi ve çekirge istilasının eklenmesiyle tam bir felaket yaşandığını nakletti.
Tigray'da insani felaket uyarısı yapan Tesfaye, bölgede Eritre Cumhurbaşkanı Isaias Afewerki'nin zorunlu askerlik dayatmasından kaçan binlerce Eritreli sığınmacıya evsahipliği yaptığına, bunların kuzeye ve oradan Avrupa'ya kaçabileceğine dikkat çekti.
Tigray'a Eritre ordusunun girmesinin durumu daha da kötüleştirdiği belirtildi.
This is a map of Tigray region, showing the Badme triangle and other disputed areas. #Tigrayans claim Eritrean troops have crossed the border in Humera in the west. But their bigger problem is with Ethiopian troops and Amhara militiamen.
— Total Crime (@totalcrime) November 10, 2020
Map courtesy of @daniel_passport pic.twitter.com/inDIXPqlQz
Bölgeyi yöneten TPLF Başkanı Debretsion Gebremichael, Eritre birliklerinin batıdaki Humera'dan Tigray'a girip istila ettiklerini ve ağır silahlarla saldırdıklarını öne sürdü.
TPLF, Abiy Ahmed hükümetinin pandemi gerekçesiyle seçimleri erteleme kararına uymayarak eylülde yerel yönetim seçimlerini yapmış ve kazanmıştı. Bunun üzerine Etiyopya merkezi yönetimi, yerel idareyle tüm bağların koparıldığını duyurmuştu.
As #TPLF bandits & their marionettes living outside thwacking war 🥁’s, more & more Tigray special forces & militias are laying down their weapons & surrendering to the #Ethiopia|n Federal Forces (The Northern Command). Clearly the people Tigray is abandoning TPLF juntas#Eritrea pic.twitter.com/2HwrsMLkGJ
— Simon K Hagos (@tewerwari_1) November 10, 2020
