Bayraklı Belediyesi’nin 2017’de Adalet ve Manavkuyu mahalleleri için hazırladığı “1/1000 ölçekli revizyon imar planı plan açıklama raporu”nda depremde büyük hasar gören bu mahalleler için yaklaşan tehlikeyi bir bir anlattığı ortaya çıktı. Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma Merkezi Başkanı Prof. Hasan Sözbilir, RS FM’de Atilla Güner’le Akşam Postası yayınında raporu “Yani aslında size bu rapor buraya bina yapamazsınız diyor” sözleriyle değerlendirdi.
'Yüzde 79 oranında ruhsatsız yapılaşma'
Atilla Güner: Belediye İmar Planı’nda şöyle deniyor: “Adalet ve Manavkuyu mahalleleri için yüzde 79 oranında ruhsatsız yapılaşma var. Yapılan sıvılaşma analizine göre inceleme alanında deprem anında sıvılaşma ve yanal yayılma riski vardır. Zemin grubu gurubu olarak D (dolgu, balçık), yerel zemin sınıfı olarak ise Z4 (deprem için en riskli zemin) olarak belirlenmiştir.”
Prof Sözbilir: Normal koşullarda buraya bina yapamazsın diyor aslında. Bina yapmak için, zemin ile ilgili bu problemi çözmek zorundasın diyor ama halka demiyor, oraya bina yapacak müteahhide, mühendise söylüyor. Denetim mekanizmasının çok iyi çalışması gerekiyor. Türkiye’de yapı denetim mekanizması var ama özel özel şirket tarafından yapıldığı için onlar da ticari bir şirket ve ne kadar daha fazla para alabilirim mantığıyla çalışıyor. Bu yüzden bu tür denetimler kamu içerisinde ve devletin kontrolüyle olmalı. Özel şirketler de çalışır ama ana mekanizma kamu olmalı.
'Depremden bu yana beni kimse aramadı'
İzmir’de 5 üniversite var ama kullanmayı bilmiyoruz. Bizim için sıvılaşmayı görmek çok basit bir iş. Belediyeler ile üniversiteler arasındaki bağlantı çok zayıf. Depremden bu yana herhangi bir belediye beni hala aramayıp fikrimi almadı. 1982 yılından bu yana İzmir’deyim. Çalıştığım konular zemin, fay ve deprem. Belediyelerdeki çalışanların ya da mühendislerin çözebileceği bir problem değil, akademik anlamda uzmanlık düzeyindeki insanların yardımı gerekiyor. Biz her türlü yardıma açığız ama bu tür çalışmalarda bizden pek yardım istenmiyor.
İşte rapordan diğer ayrıntılar:
- Yapılan son yeraltısuyu ölçümlerine göre; yaklaşık en düşük 4,50m, en yüksek 1,45 m'de yeraltısuyu gözlenmiştir.
- Bütün bu jeolojik ve jeoteknik parametreler incelendiğinde açılan sondajlardan elde edilen veriler neticesinde yapılan sıvılaşma analizine göre inceleme alanında deprem anında sıvılaşma ve yanal yayılma riski vardır.
- İnceleme alanında yanal yayılma ve sıvılaşma riski bulunmaktadır. Parsel bazında yapılacak zemin etütlerinde yanal yayılma ve sıvılaşma analizleri ayrıntılı olarak irdelenmeli çıkacak problemlere göre gerekli zemin iyileştirmesi yoluyla yanal yayılma ve sıvılaşma olasılığı ortadan kaldırılmadan yapılaşmaya gidilmemelidir.
- Bu alanlarda yapılaşma öncesi, parsel bazında temel ve zemin etütlerinde, mühendislik parametreleri (şişme, oturma, taşıma gücü vb.) yanal yayılma ve sıvılaşma analizleri ayrıntılı olarak irdelenmeli, çıkacak problemlere göre gerekli önlemler alınmadır.
- İnceleme alanında yapılması düşünülen yapıların temel tipi, temel derinliği ve zemin özellikleri göz önüne alındığında, temel hesaplamalarında kullanılacak taşıma gücü-emniyetli zemin gerilmesi, zemin oturması, zemin grubu-sınıfı, zemin hakim periyodu değerleri parsel bazında yapılacak ayrıntılı zemin etütlerinde ayrıntılı incelenerek belirlenmelidir.
- Alanda kazı yüzey sularının ortamdan uzaklaştırılmasına yönelik uygun drenaj önlemlerinin alınması, yapı yüklerinin taşıttırılacağı zemin seviyelerinin şişme, oturma, taşıma gücü, sıvılaşma tehlikeleri projeye esas zemin etüt çalışmalarında ayrıntılı olarak irdelenmelidir.
- İnceleme alanında inşaat kazısı öncesi yol, altyapı sistemleri ve komşu parsellerin güvenliğini sağlayacak tedbirler alınmalıdır.
- Yeraltı, yüzey ve atık suların temele ulaşmasını engelleyecek drenaj sistemleri uygulanmalıdır.
