Türkiye’yi marttan bu yana etkisi altına alan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınında yaklaşık 7 ay geride kalırken, eskiden kırtasiye harcamaları ile başlayan yeni eğitim-öğretim yılı bu sene çok daha pahalıya patladı. Uzaktan eğitimin başlamasıyla teknolojik ürünlere talep rekor artışları gördü.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre Türkiye'de son bir yılda bilgisayar fiyatları yüzde 67 yükseldi. Geçen yılın yaz aylarında ortalama fiyatı 4 bin lira olan bilgisayar fiyatları bu yılın ağustos ayında 7 bin lirayı aştı.
Son bir ayda bilgisayar ve tablet satışları üç kata yakın arttı. Kur artışına rağmen talebin çok yüksek olduğunu vurgulayan sektör temsilcileri, tedarik sorunu aşılırsa kişisel bilgisayar pazarının bu yıl sonunda 2 milyon adedi aşmasını bekliyor. Geçen yıl bu rakam 1.6 milyon adette kalmıştı, bu yıl da artan kurun etkisiyle yükseliş beklenmiyordu. İlk sekiz ayda yüzde 40’lık bir büyüme ile 915 bin adet bilgisayar satışı gerçekleşti. Taşınabilir bilgisayar satışları da yüzde 70 arttı.
Geçen yıl 700 binlere kadar düşen tablet satışları, yılın ilk yarısında 600 bin oldu. En düşük fiyatın 400 lira olması velileri tablete yöneltti. Tablet pazarının yıl sonunda yüzde 60’ın üzerinde büyümesi bekleniyor.
Sıfır ürün fiyatlarındaki artış nedeniyle bazı veliler ikinci el bilgisayar ve tabletlere yöneldi. İkinci el satışlar yüzde 100 arttı. Türkiye’de artan kurla birlikte bilgisayar yenileme sıklığı 10 yıla tırmanmıştı.
Bilgisayar ve tablet dışında bu yıl yazıcılar, modemler, webcamler, harddiskler, mouse ve klavyeler, hoparlörler, kulaklıklar da okul alışverişlerinin önemli bir parçası haline geldi.
'Pazar yedi ayda yüzde 25 büyüdü'
Ağustosun ikinci haftasından beri hem mağazalarda hem de Teknosa.com’da okula dönüş hareketliliği yaşandığını ifade eden Teknosa Genel Müdürü Bülent Gürcan, en çok talep artışının notebook ve tablet ürün grubunda görüldüğünü, bu iki ürün grubunun arasında notebook’un daha fazla tercih edildiğini ifade etti.
Dünya Gazetesi’den Selenay Yağcı’ya konuşan Gürcan, "Geçen yıla göre ilk 7 ayda teknoloji ürünleri pazarı yüzde 25 büyüyerek 44 milyar liraya ulaştı. Notebook, tablet ürün gruplarının yer aldığı bilgi teknolojileri/IT kategorisi geçen yılın aynı dönemine göre ilk 7 ayda yüzde 80’e yakın rekor bir büyüme yakaladı" dedi.
Notebook ve tablet yüzde 300 büyüdü
MediaMarkt Türkiye İcra Kurulu Başkanı Yenal Gökyıldırım, eğitimin uzaktan gerçekleştirileceğinin açıklanmasıyla, ağustosun ikinci yarısından itibaren MediaMarkt’in notebook ve tablet satışlarında geçen yıla oranla yüzde 300 büyüdüğünü ifade etti.
Gökyıldırım, "Notebook yüzde 200 artarken tablet satışlarımız da yüzde 180 arttı. Tabii notebookların yanı sıra özellikle Microsoft Office satışları da arttı. Koruma ve uzaktan danışmanlık-yönlendirme paketlerine olan ilgi de yükseldi. Yazıcı, monitör, modem ve Wi-Fi güçlendirici gibi ürünlerin satış hacminin geçen yıllara göre arttığını gözlemledik. Klavye, kulaklık gibi teknolojik ürünlere olan ilgi de arttı. Monitör ve yazıcılara olan talepte de eylül ayının başından itibaren artış yaşandı" diye konuştu.
Webcam satışları 30 kattan fazla yükseldi
Okulların açılmasından önceki iki haftanın satışları, geçen yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında dizüstü bilgisayar satışlarının iki kattan fazla, masaüstü bilgisayar satışlarının ise üç kattan fazla arttığını ifade eden GittiGidiyor Ticari Direktörü Bülent Elçin ise şunları söyledi:
Tablet satışları 5 kata yakın artış gösterirken buna bağlı olarak tablet klavyesi satışları da dokuz kat yükseldi. Mouse satışları yüzde 74, hoparlör sistemlerinde de yüzde 25’lik bir artış oldu.
Bu yılın ağustos ayı ve eylülün ilk 20 gününü kapsayan dönemi geçen yılla kıyasladığımızda ise dizüstü bilgisayar satışları yüzde 70 arttı. Aynı dönemde tablet ve masaüstü bilgisayar satışları ise neredeyse üç katına kadar yükseldi.
Klavye satışları yüzde 185 arttı
İncehesap.com Kurucu Ortağı Nurettin Erzen, "Nisan ayından eylül ayında kadar olan süreçte tüm bilgisayar satışlarımız yüzde 144 arttı. Bu süreçte kulaklık ve mikrofon satışlarımız yüzde 139, mouse satışlarımız yüzde 49, klavye satışlarımız yüzde 185 ve monitör satışlarımız yüzde 199 oranında arttı. Yazıcı satışlarımız yüzde 139 artış gösterdi" dedi.
Erzen, eylül ayında ise özellikle tablet satışlarının bir önceki yıla kıyasla yüzde 67 arttığını belirtti.
Modem talebi de arttı
Bu harcamalara paralel olarak modem, kablosuz ağ genişletici ve mesh teknolojisi destekli ürünlerin de satışı arttı. Zyxel Kanal Müdürü Tuğba Şişik, birçok ailenin hala yazlıklarında ikamet etmeye devam ettiğini ve öğrencilerin kesintisiz internet ihtiyacı için evdeki internet bağlantısını LTE cihazları ile yedeklediklerini söyledi.
Şişik, ekimde de modem ve kablosuz genişleticiler başta olmak üzere LTE cihazlarına yönelik talebin sürmesini beklediklerini belirtti.
Bir ders yayını 1 GB harcıyor: Kota talebi patladı
Türk Telekom, EBA (Eğitim Bilişim Ağı) için her ay aylık yurt içi 8 GB ücretsiz internet hakkı sunuyor. Turkcell ise 6 GB hediye veriyor. Vodafone da 3 GB daha ekleyerek kullanıcılarına toplamda 6 GB'ı otomatik olarak tanımladı.
Öğretmen ve veliler, sosyal medyadaki tepkilerinde, bir dersin 1 GB olduğunu, gün içindeki tüm derslerde internetlerin yetersiz kaldığını dile getiriyor.
EBA sisteminde yoğunluktan dolayı aksaklıklar yaşanınca öğretmenler dersleri, Zoom'da canlı olarak anlatmak zorunda kalıyor. Kota yükseltme, hızı arttırma taleplerinde ise patlama yaşanıyor.
Sosyal medyadaki tepkilere kulak veren operatörler talepleri karşılamak için adım attı. Türk Telekom, kullanıcılarının upload (yükleme) hızlarını hiçbir ek ücret ödemeden iki katına çıkardı.
EBA kullanıcılarının kota sorununu da çözeceğini açıkladı. Turkcell ise EBA platformu kullanıcılarına kota artışı yaptı, hız limitlerini de kaldırıldı. Turkcell Tv+, Tivibu, Vodafone TV gibi platformlara da EBA kanalları eklendi.
Evden internete erişim imkânı yüzde 90.7’ye ulaştı
TÜİK’İN 25 Ağustos'ta yayımlanan Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması'na göre internet kullanım oranı 2020 yılında 16-74 yaş grubundaki bireylerde yüzde 79 oldu. Bu oran, bir önceki yıl yüzde 75.3'tü.
İnternet kullanım oranının erkeklerde yüzde 84.7, kadınlarda yüzde 73.3 olduğu görüldü. Hanelerin yüzde 90.7'sinin evden internete erişim imkanına sahip olduğu gözlendi. Bu oran bir önceki yılda yüzde 88.3 idi.
Genişbant ile internete erişim sağlayan hanelerin oranı 2020 yılında yüzde 89.9 oldu. Buna göre hanelerin yüzde 50.8'i sabit genişbant bağlantı (ADSL, kablolu internet, fiber vb.) ile internete erişim sağlarken yüzde 86.9'u mobil genişbant bağlantı ile internete erişim sağladı.
Genişbant İnternet erişim imkanına sahip hanelerin oranı bir önceki yıl yüzde 87.9 olarak gözlendi.
'Pazar, 2018'de çok ciddi küçülmüştü'
Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği'nin (TÜBİSAD) Yönetim Kurulu Başkanı Kübra Erman Karaca, uzaktan eğitimin notebook ve tablet gibi taşınabilir ürünlere olan olumlu etkisinin yıl sonuna kadar süreceğini söyledi.
Dünya Gazetesi’ne konuşan Karaca, pazarın 2018 yılında ciddi küçüldüğünü vurgulayarak, "2019'da kişisel bilgisayar pazarında satış adedi yaklaşık 1,6 milyon adet olmuştu. Bu yılın ilk 6 ayına baktığımızda toplam PC pazarının yüzde 40'a yakın arttığını görüyoruz. İkinci yarıda da artışın devam edeceğini ve yılın toplamında kişisel bilgisayar pazarının 2 milyon adedin üzerine çıkacağını öngörüyoruz. Son yıllarda dünyada yılda yaklaşık 250-260 milyon adet kişisel bilgisayar satışı oluyor” dedi.
Tedarik sıkıntısı olmasaydı daha yüksek büyüme olabilirdi
Karaca, koronavirüs sebebiyle talebi karşılayacak ürün bulamamanın da önemli bir nokta olduğunun altını çizdi. Tedarik sorunu olmasa daha fazla ürün satılabileceğini ifade etti.
Karaca, Türkiye'deki bilişim teknolojileri distribütör pazarı verileri ve global marka satışları baz alındığında tablet satış cirolarının geçen yılın ilk 8 ayına kıyasla çok yüksek bir büyüme gösterdiğini belirtti.
Yılın ilk sekiz ayında perakendede satılan notebookların geçen yıla göre yüzde 70'ten fazla olduğunu ifade eden Karaca, şunları söyledi:
Özellikle notebooklara yüksek talep var ancak masaüstü bilgisayar maalesef aynı performansı göstermiyor. Tablet pazarında durum notebook'a benzer bir seyir gösteriyor. Talep yüksek, arz ise hem dönemsel hem de üretim kısıtları nedeniyle yetersiz.
Toplamda özellikle tüketici pazarında adet bazlı yüzde 50'nin üstünde artış var. Yılın sonuna kadar artış devam edecek. Kişisel bilgisayarda adet olarak yüzde 30 ila yüzde 40 arasında bir büyüme öngörüyoruz.
Tedarikte bir sorun yaşanmazsa yılın son çeyreğindeki büyüme daha yüksek olabilir. Özellikle notebook büyümesi yüzde 70'in üzerinde kapanabilir. Artık talepler daha yüksek özellikli ürünlere doğru yöneldi. Notebook için ikinci çeyrekte ilk çeyrekten daha yüksek bir büyüme oldu ve üçüncü çeyrekte de bu büyümenin devam ettiğini gözlemliyoruz. Tedarikte yaşanan sorunlar olmasaydı talep nedeniyle daha da yüksek bir büyüme görülebilirdi.
