ABD Başkanı Donald Trump'ın yeni tip koronavirüs Kovid-19 salgınıyla ilgili tutumu sebebiyle Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) yönelik ağır suçlamaları sürüyor. Örgütü, salgını ciddiye almakta geç kalmakla suçlayan Trump, DSÖ’nün ‘Çin’in tarafında yer aldığını’ iddia etti. Trump, "DSÖ, birçok konuda salgını yanlış ele aldı. Salgın tehdidini küçümsediler. DSÖ'ye her yıl yüzlerce milyon dolar veriyoruz. Geçen yıl biz 452 milyon dolar verirken, Çin sadece 42 milyon dolar verdi. DSÖ'nün önceliği herkese eşit davranmak olmalı ama görünen o değil” diyerek örgüte yönelik fonu kesebileceklerini söyledi.
‘Daha önce UNESCO’ya fon kesen ABD, bugün aynısını DSÖ’ye de yapabilir’
Trump’ın açıklamalarıyla ortaya çıkan bu krizi, Emekli Büyükelçi Faruk Loğoğlu, Sputnik’e değerlendirdi. Loğoğlu’na göre daha önce Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’ne (UNESCO) fonu kesen ABD’nin benzer bir kararı DSÖ için de alması olasılık dahilinde: “Amerika Birleşik Devletleri, Birleşmiş Milletler sistemi içinde birçok kuruluşa yaptığı mali katkıları daha önce de kesti. UNESCO buna bir örnek. Aynı ABD, Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne karşı sert bir tutum takınmıştı. Öte yandan NATO’nun bile bir işe yaramadığını, eskidiğini, dağılması gerektiğini söyleyen bir Trump’tan söz ediyoruz. Dünya Sağlık Örgütü’ne gelince, bu bilimsel bir kuruluş. Bir yaptırım gücü yok. Ülkelere söz geçirme yetkisi yok. Sadece gözlem ve uyarılarda bulunuyor ve bunu bilimsel bir zeminde yapıyor. ABD, bu örgütün fonunu da kesebilir.”
‘DSÖ, pandemi konusunda harekete geçmekte gecikmiş olabilir’
Trump’ın Dünya Sağlık Örgütü’ne iki eleştiride bulunduğunu hatırlatan Loğoğlu “Birincisi Trump DSÖ için ‘bu pandeminin ciddiyeti konusunda yavaş, geç davrandı’ dedi. İkincisi ise ‘DSÖ Çin’i kayırıyor, günahlarını ortaya koymaktan çekiniyor’ diye konuştu. Dünya Sağlık Örgütü hakikaten pandeminin ilanı bakımından biraz sanki yavaş davranmış olabilir. En azından geriye doğru bakınca öyle bir izlenim oluşuyor. Ama şunu unutmayalım; orada verilen kararlar da bütün dünyayı etkileyeceği için çok ciddi bir eleme, inceleme, gözlem ve verilere bakma süreci neticesinde alınıyor. Ayrıca Trump’ın DSÖ ‘Çin’i kayırdı’ eleştirisine de katılınabilir. Çin de bazı eksiklikler göstermiş, salgının başlangıç noktası ve tarihini açıklamak konusunda yavaş davranmış olabilir, eleştirilebilir” ifadelerini kullandı.
‘Bilim adamlarının uyarılarına rağmen gelişigüzel konuşan Trump, DSÖ’yü eleştirecek son kişi’
Ancak Trump’ın DSÖ’yü eleştirebilecek konumda olmadığına da değinen Loğoğlu sözlerine şöyle devam etti:
“Bu konuda Dünya Sağlık Örgütü’ne ve Çin’e eleştiri yöneltebilecek en son kişi Trump’tır. Neden? Çünkü bu salgının Amerika’da gündeme girmesinden itibaren birbirini tutmayan, salgının gücünü, olumsuz etkilerini küçümseyen, bilim adamlarının görüşlerini dinlemeyen bir Trump’tan bahsediyoruz. Önce ‘bunu 1-2 hafta içinde hallederiz’ dedi. Sonra ‘grip gibi bir şey, gelip geçecek’ dedi. Üçüncüsü ‘bu ilacı kullanın, en iyi ilaç bu’ dedi, Amerikalı bilim adamlarının uyarılarına karşı. Pandemi konusunu kendi ülkesi bakımından, üstelik çok yetkisi, gücü olan bir Amerikan başkanının böyle gelişigüzel, aklına geldiği şekilde konuşması affedilir bir durum değil. Bu bakımdan birbirini kınayarak, onu bunu kınayarak pandemiyle mücadelede yararlı bir yöntem değil.”
‘ABD tıbbi, mali, bilimsel gücünü salgınla mücadelede kullanmıyor’
Loğoğlu, ABD’nin salgınla mücadelede etkin bir rol oynamadığına da işaret ederek “Amerika’nın tıbbi, mali, bilimsel gücü var. Bunu ne kendi ülkesi bakımından kullanabiliyor ne de uluslararası mücadele bakımından. Evet, birçok ülkeye yardım da yapıyorlar, bunu da görmek lazım, buna da devam etmeleri lazım. Ama Dünya Sağlık Örgütü’ne de yaptığı katkıyı keserse bu örgüt bakımından ağır bir darbe olur. Peki, bunu Trump bunu yapar mı? Evet, yapar. Çünkü daha önce birçok defa Birleşmiş Milletler çerçevesinde de benzer şeyler yaptı. Hatta Filistin mültecilerine yapılan yardımı bile kesti. Bu açıdan maalesef Trump’ın bu tehdidinin arkası gelebilir” dedi.
‘Washington desteği keserse DSÖ ciddi sıkıntı yaşar’
ABD’nin bu olası hamlesinin de sonuçları olacağını aktaran Loğoğlu “Amerika’nın yardımı kesmesi, Dünya Sağlık Örgütü’nün faaliyetleri bakımından da ciddi bir sıkıntı yaratabilir. DSÖ, üye ülkelerin verdikleri paralarla ayakta duran bir örgüt olduğu için ciddi sıkıntı yaşayabilir. Amerika’da bilim insanlarının yaptığı araştırmalara verilen desteğin kesileceğini sanmıyorum. Birçok üniversitenin, ilaç şirketlerinin, eyaletlerin kendi imkanları da var. Ancak yine de halkın sağlığını doğrudan doğruya etkileyecek bir durum oluşabilir” diye ekledi.
