Son aylarda açık cezaevlerinden izinli çıkan veya kaçan mahkumlar birbiri ardına çoğunlukla kadına şiddet ve cinayet suçları işlemeye başladı. Bu da gözlerin bu yapılara ve onların yönetimlerine çevrilmesine neden oldu.
Avukat Kazım Yiğit Akalın, Başlangıç Noktası programında, açık cezaevlerinin mevcut yönetimlerinde sorun olsa da aslında çok önemli bir ıslah işlevi yerine getirdiğini anlattı. Bu yapıların tartışmaya açılmasının önemli işlevi ortadan kaldıracağını vurgulayan Akalın, kaynak ve eleman yokluğu yüzünden bu sıkıntıların yaşandığını, bunların ortadan kaldırılması için devletin kaynak ayırması gerekliliğini dile getirdi:
‘Hata kimin bilmek güç’
“Açık cezaevleri, mahkumların belli bir hükümlülüğünü geçirdikten sonra topluma kazandırılmaları için ve daha sonra tahliye olduktan sonra uyum sağlamaları amacıyla kurulan bir sistem. Hükümlüler belli sürelerini kapalı cezaevinde geçiriyorlar. Tahliye olacaklar ve topluma girmeleri için önce açık cezaevi infaz kurullarına giriyorlar. Orada belli izinler ve eğitimler var. Doğrudan cezaevinden bir anda topluma çıktığında kendini kaybetmesin diye bu kurumlar kuruldu.
Ordu’da yaşanan vahim hadise tek bir olay mıdır, açık cezaevi infaz kurumlarının hatası mıdır bilemiyorum. Ama bu katilin ifadesine baktığımızda normal bir kişi veya hükümlüden bahsetmediğimizi görürsünüz. Çıkınca birini öldürmeyi kafaya koyan bir kişi bu. 14 yıl cezaevinde kalmış, ıslah olmamış.
Açık ceza infaz kurumundan ayrılmanın en önemli kriteri, cezaevi ve gözlem ve idare kurumunun iyi halli olduğu tespitinin yapması gerekiyor. Bu tespiti yapabilmek için gözlemlenmesi ceza alıp almadığının tespitlenmesi ve diğer hükümlülerle olan davranışlarına bakılması gerekiyor. Burada sorgulanması gereken sen buna nasıl bu raporu verdin? Türkiye’deki adalet ve infaz kısmında hiçbir işimiz doğru dürüst gitmiyor. Bu yoğunluk ve dolulukta bunun sağlıklı verilmemesi normal. İdare ve gözlem kurulunun Amerikan filmlerindeki gibi bir heyet ve uzmanların önüne çıktığını düşünmeyin. Bunlara zaman yok. Bizim cezaevlerinin doluluğu, personelin yetersizliği buna yetmez. Bunun için çok daha fazla personel ve ödenek gerekiyor.
‘Hapisler dolduğu için açık cezaevine yönlendirmeler arttı’
210 bin kişilik cezaevi kapasitemiz var şu anda 280 bin kişi kalıyor. İnsanlar alt alta üst üste kalıyorlar ranzalar arasına ip çekiliyor insanlar orada yatıyor. Darbe öncesinde daha zor şartlarda geçiyordunuz açık sisteme. Ama darbe sonrasında kapalı cezaevlerini boşaltmak için 10 yıl ve aşağısı ceza alan bir kişi sadece bir ayını kapalıda geçirdikten sonra koşullu salınmasına 7 yıl varsa açık cezaevlerine geçiyorlar. Kişi 7 yıl ceza alsın, bir ay kapalıda kalsın, idare kurulu bir ayda gözlemlediğini söylerse açığa geçiyor.
Bu kişiler dışarı çıktığında onları takip eden bir yapı da yok. Bu kişiler açığa ayıldıktan sonra üç ayda bir ceza infaz kurulunun onayı ve cumhuriyet başsavcılığı onayıyla ailelerini ziyarete gidiyorlar. Firar etmesine bile ihtiyaç olmayabilir. Deniliyor ki elektronik kelepçe taksınlar. Bir müvekkilim ev hapsiyle tahliye oldu elektronik kelepçe takmaya beş buçuk ay sonra geldiler. Her izne çıkana elektronik kelepçe sağlanması imkansız şeyler. Birine bırakın bir denetleme verilmesini kelepçe takılması bile imkansız. Amerikan filmleri gibi hadiseler yaşanmıyor bizde. Personeller mahkumlara telefonla ulaşıyor. Bizde yeteri kadar para yok ekipman ve personel yok, hukuk sistemi sorunlu cezaevleri çok dolu ve bunların hepsi üst üste binince bu tür sonuçlar çıkıyor.
Açık cezaevi kurumu yanlış bir yapı değildir. Üniversite sınavını kazanıp orada derslere giden hükümlüler de var. 14 yıl. Cezaevinde kalmış 70 yaşındaki hükümlülerin orada üniversite bitirdiğini görebilirsiniz. Cezaevinin mantığı ıslah etmektir. Orası mahkumları ıslah edebilir.”
