'İdlib’de istikrar Türkiye ve Rusya arasındaki dengeye dayanıyor'

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin Suriye’nin kuzeybatısı, İdlib için ortak çalışma grubu kurulması konusunda anlaştı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Erdoğan ve Putin’in telefon görüşmesini anımsatırken, iki liderin İdlib çalışma grubunun en kısa zamanda kurulması için anlaştığını duyurdu.

Son dönemde gerginliğin artttığı İdlib’de yaşananları ve atılan bu adımı Sputnik’e değerlendiren Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM) Suriye Çalışmaları Koordinatörü Oytun Orhan’a göre İdlib’de genel olarak istikrar Türkiye ve Rusya arasındaki dengeye dayanıyor. İki ülke arasındaki koordinasyon ve iş birliği devam ettiği sürece İdlib’deki istikrarın korunabildiğini belirten Orhan, “İran ve Suriye tarafı İdlib meselesinin askeri yöntemlerle çözülmesi konusunda ısrarcı ama Türkiye ve Rusya daha önce inisiyatif geliştirerek burada bir ateşkes ilan etmeyi ve buradaki çatışmasızlık  bölgesinin korunmasını başardı” dedi.

'NE ZAMAN İŞBİRLİĞİNDE SIKINTI OLSA İDLİB’TE GERGİNLİK ARTIYOR'

Soçi Anlaşması’yla da İdlib’in çevresinde silahtan arındırılmış bölge oluşturup Suriye ile muhalifler arasındaki çatışmalara kalıcı şekilde son verecek bir plan üzerine anlaşıldığını anımsatan Orhan, ancak bu anlaşmadan sonra her iki taraftan da ihlaller olduğunu kaydetti.

Orhan, "Rejim tarafından sürekli olarak muhalif bölgelere saldırılar devam etti, diğer taraftan İdlib içerisinde de radikallerin zayıflatılması ve elimine edilmesi gerekirken Heyet Tahrir el Şam’ın son dönemde ciddi alan kazandığına şahit olduk. Dolayısıyla hem Türkiye hem Rusya’nın da Soçi Anlaşması’yla yerine getirmesi gereken sorumlulukları konusunda bazı sıkıntılar yaşandı" diye konuştu.

Suriye yönetiminin operasyonlarının da Türkiye ve Rusya arasındaki iş birliği ve koordinasyonda bir sıkıntıya işaret ettiğini belirten Orhan, "Çünkü İdlib’in istikrarı bu iki aktörün işbirliğine dayanıyordu. Muhtemelen Astana görüşmelerinde iki ülke arasında bazı konularda bir anlaşmazlık yaşanmış olabilir. Bu konunun illa İdlib’le bağlantısı olması gerekmiyor; Suriye geneli veya ikili ilişkiler anlamında bazı anlaşılmayan noktalar olabilir. Ne zaman iş birliğinde sıkıntı olsa İdlib’te gerginlik artıyor, buna bağlı olarak Rusya’nın son dönemde rejimin operasyonlarını engelleme yönündeki pozisyonunu değiştirdiğine ve hatta hava desteği verdiğine şahit olduk" dedi.

'ÇALIŞMA GRUBU, ÇATIŞMALARIN BÜYÜMEDEN SONLANDIRILMASI NİYETİNİ GÖSTERİYOR'

Orhan, ancak hem Türkiye hem Rusya tarafının bugüne kadarki Suriye’deki kazanımları bir anda elinin tersiyle itmek istemediğinin altını çizerken, Türkiye ve Rusya’nın çatışma düzeyinin düşürülmesinden yana bir tavır içinde olduğunu vurguladı. Bu bağlamda iki ülke arasında İdlib konusunda ortak çalışma grubu kurulması kararına işaret eden Orhan, "Çalışma grubunun kurulması her şeyden önce iki tarafın da çatışmaların sonlandırılması konusundaki niyetini, halen diplomasi kanallarının açık olduğunu, askeri seçenek dışında siyasi ve diplomatik yollarla bu sorunun aşılabileceği yönünde iki tarafın da iradesi olduğunu ortaya koyar" dedi.  Orhan, çalışma grubu kararını İdlib’in istikrarı açısından umut verici bir gelişme olarak niteledi.

'RUSYA VE TÜRKİYE GARANTÖRÜ OLDUĞU GRUBA BASKI UYGULAYACAKTIR'

Orhan’a göre söz konusu çalışma grubunda ilgili kurumlar bir araya gelerek daha teknik düzeyde, sahadaki sıkıntıların aşılması yönünde askeri yolların dışında bir siyasi anlaşma yoluyla bu işi çözme konusunda çalışacak. "Burada muhtemelen teknik düzeyde müzakereler yürütülüp çatışmalar sonlandırılmaya çalışılacaktır" diyen Orhan, "Tabi en önemlisi her ülke kendi etkisi altındaki, garantörü olduğu gruba uzlaşma maddelerinin sahada uygulanması konusunda baskı uygulayacaktır; Rusya rejim tarafına, Türkiye de muhalifler kanadıyla görüşerek uzlaşılan maddelerin hayata geçmesi için çaba sarfedecektir" görüşünü aktardı.